«Διάλογος» με οβίδες και ρουκέτες

Προάγγελος ρήξης, κίνηση πανικού εν μέσω απομόνωσης ή ριψοκίνδυνος ελιγμός με στόχο ένα νέο σκληρό παζάρι; Προς το παρόν, με τους τακτικισμούς της στα συριακά εδάφη, η Αγκυρα δοκιμάζει τις αντοχές της λυκοσυμμαχίας της με τη Μόσχα, ενόσω η τουρκική προκλητικότητα χτυπά «κόκκινο» στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Λιβύη.

Από χθες, λοιπόν, οι τουρκικές δυνάμεις βρίσκονται σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με τον στρατό του Μπασάρ αλ Ασαντ –και μέσω αυτού με τους Ρώσους– στη βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ: το τελευταίο μεγάλο οχυρό αντικαθεστωτικών και τζιχαντιστών στη Συρία. Ηδη, από τους χθεσινούς ένθεν κακείθεν βομβαρδισμούς, τόσο η Αγκυρα όσο και η Δαμασκός μετρούν απώλειες στις τάξεις των στρατιωτών τους.

Αιτία και αφορμή: η απόφαση της Αγκυρας να στείλει χθες τα ξημερώματα μεγάλο στρατιωτικό κονβόι στην Ιντλίμπ, εν μέσω της σαρωτικής προέλασης του συριακού στρατού στην περιοχή, με την υποστήριξη των Ρώσων και στον απόηχο των φραστικών πυρών που εξαπέλυσε προ ημερών ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν κατά της Μόσχας για αθέτηση της συμφωνίας του Σότσι.

Επισήμως, το τουρκικό υπουργείο Αμυνας ανέφερε ότι επρόκειτο για την αποστολή ενισχύσεων: βάσει της ρωσο-τουρκικής συμφωνίας, οι Τούρκοι διατηρούν 12 παρατηρητήρια στην περιοχή για την επόπτευση μιας κατ’ όνομα αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης και μιας «τρύπιας» εκεχειρίας. Στην πραγματικότητα, «στόχος ήταν η δημιουργία νέου φυλακίου για να ανακόψουν την προέλαση του συριακού στρατού προς το Χαλέπι», μεταδίδει από την Κωνσταντινούπολη η Σινέμ Κιοσέογλου, ανταποκρίτρια του δικτύου Al Jazeera.

Βομβαρδισμοί

Σημείο αναφοράς είναι η –ανατολικά της πρωτεύουσας του Ιντλίμπ– κομβική πόλη Σαρακέμπ, η οποία βρίσκεται πάνω στους δύο στρατηγικής σημασίας αυτοκινητόδρομους M5 και M4, που συνδέουν το Χαλέπι αντίστοιχα με τη Δαμασκό και τη Λατάκια. Εκεί, λοιπόν, στα περίχωρα του Σαρακέμπ, ο συριακός στρατός και οι Ρώσοι έστειλαν χθες ξεκάθαρο μήνυμα στον Ερντογάν για το ποιος κάνει κουμάντο. Ο απολογισμός από τις βολές του συριακού πυροβολικού είναι τουλάχιστον 8 Τούρκοι στρατιώτες και μισθοφόροι τους νεκροί και άλλοι 10 τραυματίες.

Οι Τούρκοι απάντησαν με βομβαρδισμούς, στους οποίους –όπως ισχυρίστηκε ο ίδιος ο Ερντογάν– μετείχαν και μαχητικά αεροσκάφη. Επλήγησαν 54 στόχοι και σκοτώθηκαν περίπου 76 Σύροι στρατιώτες, υποστήριξε ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος έσπευσε χθες στην τουρκο-συριακή μεθόριο. Για τουλάχιστον 13 νεκρούς Σύρους στρατιώτες κάνει λόγο το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αναφέροντας ότι οι στόχοι δεν ήταν μόνο στην Ιντλίμπ, αλλά και στις επαρχίες Λατάκια και Χάμα. Η Δαμασκός συλλήβδην διαψεύδει.

«Η επιχείρηση συνεχίζεται» και «όσοι δοκιμάζουν την αποφασιστικότητα της Τουρκίας με τέτοιες άθλιες επιθέσεις θα καταλάβουν το λάθος τους», απείλησε ο Τούρκος πρόεδρος. Εστειλε μάλιστα μήνυμα «ειδικά στις ρωσικές αρχές: μην προσπαθήσετε να μας εμποδίσετε».

Μιλώντας αργότερα χθες από το Κίεβο –όπου υπέγραψε σειρά συμφωνιών συνεργασίας με την ηγεσία της Ουκρανίας και επανέλαβε ότι η (κατοχική δύναμη στην Κύπρο και στη βόρεια Συρία) χώρα του καταδικάζει την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία– ο Ερντογάν χαρακτήρισε «δύσκολα διαχειρίσιμες» τις εξελίξεις στην Ιντλίμπ. Εκανε λόγο για σχεδόν ένα εκατομμύριο εκτοπισμένους Σύρους που κατευθύνονται προς την τουρκική μεθόριο. Και κάλεσε τη Ρωσία «να αναλάβει τις ευθύνες της» στο πλαίσιο των συμφωνιών του Σότσι και της Αστάνα.

Σταθερά στο πλευρό του Ασαντ και στοχοπροσηλωμένη σε μια τελική διευθέτηση μεταξύ Αγκυρας και Δαμασκού (παράλληλα με αυτή μεταξύ Κούρδων και Ασαντ), η Μόσχα «μισοάδειασε» τους Τούρκους. Σε χθεσινή ανακοίνωσή του, το ρωσικό υπουργείο Αμυνας διέψευσε τους ισχυρισμούς της Αγκυρας ότι είχε ενημερώσει για το στρατιωτικό κονβόι. Οι τουρκικές δυνάμεις «προωθήθηκαν εντός της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στην Ιντλίμπ», ανέφερε, «χωρίς να ενημερώσει τη ρωσική πλευρά».

Επλήγησαν από πυρά του συριακού πυροβολικού που στόχευαν «τρομοκράτες», διευκρίνισε, δικαιολογώντας πλήρως την επίθεση των δυνάμεων του Ασαντ. Τουρκικά μαχητικά δεν παραβίασαν τον συριακό εναέριο χώρο, τόνισε, ούτε καταγράφηκαν επιθέσεις εναντίον συριακών στρατευμάτων.

Αργότερα, το ρωσικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι οι υπουργοί Εξωτερικών Ρωσίας και Τουρκίας, Σεργκέι Λαβρόφ και Μεβλούτ Τσαβούσοβλου, είχαν τηλεφωνική επικοινωνία κατά την οποία επισήμως συμφώνησαν στην τήρηση της –ανύπαρκτης πρακτικά– εκεχειρίας και επαναβεβαίωσαν ότι ο μόνος τρόπος για τη συνολική επίλυση της συριακής κρίσης είναι με πολιτικά και διπλωματικά μέσα. Στην ουσία, ωστόσο, αυτό που η Μόσχα απαίτησε από την Αγκυρα είναι ο τάχιστος διαχωρισμός της μετριοπαθούς αντιπολίτευσης από τους τζιχαντιστές και ο άμεσος τερματισμός των προκλήσεων απέναντι στις Ενοπλες Δυνάμεις της Συρίας.

Διαρκής επαφή

Τα στρατιωτικά επιτελεία παραμένουν «σε διαρκή επαφή», υπογράμμισε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντιμίτρι Πεσκόφ. Στο μεσοδιάστημα, η Δαμασκός ανακοίνωνε την κατάληψη ακόμη δύο χωριών στην περίμετρο της Σαρακέμπ, με τον συριακό στρατό να βρίσκεται πλέον στο δυτικό άκρο της και μόλις 8 χλμ. από την πρωτεύουσα της Ιντλίμπ. Στους χθεσινούς βομβαρδισμούς, εν τω μεταξύ, σκοτώθηκαν άλλοι εννέα άμαχοι –ανάμεσά τους τέσσερα παιδιά και τρεις γυναίκες– που εγκατέλειπαν άρον άρον τα μέτωπα των μαχών.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόνο μέσα στους τελευταίους μήνες οι άμαχοι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ιντλίμπ αγγίζουν τις 400.000. Οι περισσότεροι κατευθύνονται προς τη μεθόριο με την Τουρκία. Και εκεί, πληθαίνουν οι καταγγελίες για απώθηση των προσφύγων από τις τουρκικές αρχές ή και για αναγκαστική επαναπροώθηση όσων καταφέρνουν να περάσουν τα σύνορα, αλλά δεν φέρουν έγγραφα.