Πόλεμος νεύρων και υπομονής

Σε μπρα ντε φερ για γερά νεύρα εξελίσσεται η κλιμακούμενη διένεξη μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, με απειλές, μέτρα και αντίμετρα, καθώς και ανήσυχους συμμάχους για τον κίνδυνο ενός μοιραίου «ατυχήματος» που παραμένει πάντα στο τραπέζι.

Χθες, στον απόηχο των επισήμως «ορφανών» επιθέσεων κατά δυο δεξαμενόπλοιων στον Κόλπο του Ομάν την περασμένη Πέμπτη και της προχθεσινής ανακοίνωσης-ρελάνς της Τεχεράνης (ότι έως τις 27 Ιουνίου θα ξεπεράσει το διεθνώς συμφωνημένο όριο αποθέματος σε ουράνιο χαμηλού βαθμού εμπλουτισμού), το αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε την αποστολή επιπλέον 1.000 στρατιωτικών στη Μέση Ανατολή. Προς τούτο, επικαλέστηκε σχετικό αίτημα της Αμερικάνικης Κεντρικής Διοίκησης (CENTCOM), τις «απειλές» του Ιράν και, από πλευράς της Ουάσινγκτον, «αμυντικούς σκοπούς».

«Οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν σύγκρουση με το Ιράν», διαβεβαίωσε ο ασκών χρέη υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ, Πάτρικ Σάναχαν -λίγο προτού ο πρόεδρός του, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοινώσει χθες μέσω twitter την αντικατάστασή του με τον υφυπουργό Στρατού, Μαρκ Εσπερ. Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος προτίμησε, εξάλλου, να αφήσει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.

Ερωτηθείς σε συνέντευξή του στο περιοδικό TIME για το εάν εξετάζει την ανάληψη στρατιωτικής δράσης εναντίον του Ιράν προκειμένου να το εμποδίσει από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα ή για να διασφαλίσει την απρόσκοπτη μεταφορά πετρελαίου μέσω του Κόλπου, ο Ντόναλντ Τραμπ υπήρξε σαφής: «Οπωσδήποτε θα το έκανα για το θέμα των πυρηνικών όπλων... και για το άλλο [ζήτημα] θα έβαζα ένα ερωτηματικό»...

«Πυρ» κατά των ΗΠΑ

«Οι Αμερικανοί, παρά τις προσπάθειες τους στην περιοχή, την επιδίωξή τους να διακόψουν τους δεσμούς μας με όλο τον κόσμο και να διατηρήσουν το Ιράν απομονωμένο, έχουν αποτύχει», διακήρυξε χθες εν είδει απάντησης ο Ιρανός πρόεδρος, Χασάν Ρουχανί. «Αυτοί που είναι απέναντί μας είναι μια ομάδα πολιτικών με μικρή πείρα», τόνισε σε ομιλία του που μεταδόθηκε απευθείας από την κρατική τηλεόραση. «Ολόκληρο το ιρανικό έθνος έχει μία φωνή στην αντιμετώπιση» των πιέσεων των ΗΠΑ, υπογράμμισε. Σε κάθε περίπτωση, επανέλαβε, «το Ιράν δεν θα εξαπολύσει πόλεμο εναντίον κανενός κράτους».

Προς το παρόν, η Τεχεράνη πετά πίσω το μπαλάκι της ευθύνης. Για την ακρίβεια, με την προχθεσινή ανακοίνωσή της για το πυρηνικό της πρόγραμμα, επιχειρεί να πετύχει «με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια».

Αφενός αμφισβητεί έμπρακτα τις διαβεβαιώσεις του προέδρου Τραμπ προς τους συμμάχους τους ότι η περσινή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα (JCPOA) -χθες μάλιστα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ βρέθηκε στη... σουρεαλιστική θέση να απαιτεί από το Ιράν να συμμορφωθεί με τη συμφωνία, που ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τη χειρότερη στην Ιστορία.

Αφετέρου, εντείνει τις πιέσεις στους Ευρωπαίους -από τους εναπομείναντες, μαζί με τη Ρωσία και την Κίνα, διεθνείς συνυπογράφοντες και υποστηρικτές της συμφωνίας- που όπως επισημαίνει και ο ιστότοπος Politico «το παίζουν ψύχραιμοι» απέναντι στις ιρανικές προειδοποιήσεις, ενώ παραμένουν επιφυλακτικοί ως προς την απόδοση ευθυνών για τις επιθέσεις στον Κόλπο του Ομάν στην Τεχεράνη.

Πομπέο με Μογκερίνι

Αμφότερα τα δύο ζητήματα αναμενόταν να βρεθούν στο επίκεντρο της προγραμματισμένης για αργά χθες το βράδυ ώρα Ουάσινγκτον (ξημερώματα ώρα Ελλάδας) συνάντησης του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο, με την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι. Νωρίτερα, πάντως, από το Βερολίνο, η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ διεμήνυε την ανάγκη «να κάνουμε τα πάντα για να επιλυθεί η συγκρουσιακή κατάσταση με το Ιράν με ειρηνικό τρόπο».

Εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση σε όλα τα μέρη απηύθυναν επίσης χθες τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα. Αμφότερες πάντως έδειξαν τις ΗΠΑ ως κύριες υπεύθυνες για την κλιμάκωσης της κρίσης. Αυτά, στον απόηχο των συναντήσεων των προέδρων Ρωσίας, Κίνας και Ιράν στο περιθώριο συνόδου κορυφής στο Καζακστάν, την περασμένη Παρασκευή, και της ανακοίνωσης της Μόσχας περί συζητήσεων με την Τεχεράνη για την από κοινού συμμετοχή τους σε έργα στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και στον πετρελαϊκό τομέα.