Απελευθερώθηκαν αλλά ο εφιάλτης συνεχίζεται

Tρία χρόνια μετά τον βίαιο αποχωρισμό τους, 82 από τα 276 κορίτσια που είχαν απαχθεί το 2014 από το Τσίμποκ της Νιγηρίας από τους τρομοκράτες της Μπόκο Χαράμ, συναντήθηκαν το περασμένο Σάββατο ξανά με τους γονείς τους σε μια δημόσια εκδήλωση. Συγκινητική όσο και φευγαλέα.

Λίγο μετά που έκλεισαν οι κάμερες των τηλεοπτικών δικτύων, το λεωφορείο που μετέφερε τους γονείς από το Τσίμποκ στην πρωτεύουσα επέστρεψε όπως ήρθε: χωρίς τα κορίτσια.

Η μοίρα τούς επιφυλάσσει πολλές ακόμη δυσκολίες και η απελευθέρωσή τους είναι απλά η αρχή μιας μακράς διαδικασίας έως ότου μπορέσουν να ενταχθούν ξανά στις οικογένειες και στις κοινότητές τους και να αποκτήσει η ζωή τους μια αίσθηση ομαλότητας.

Τις αιχμαλώτισαν έφηβες και βίωσαν το πέρασμα στην ενηλικίωση κάτω από συνθήκες κακοποίησης. Επιστρέφουν γυναίκες πληγωμένες, που γυρεύουν την αναγνώριση και την αποδοχή. Εννοιες που προσκρούουν σε άλλες βαθιά κοινωνικά ριζωμένες, όπως προκατάληψη, ντροπή, φόβος, απόρριψη.

Αυτό τουλάχιστον δείχνει το παράδειγμα των 21 κοριτσιών που απελευθερώθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο και συνεχίζουν να μένουν σε ίδρυμα υπό την κηδεμονία -την κράτηση όπως καταγγέλλουν διεθνείς οργανισμοί- του κράτους.

Πολλές οικογένειες δείχνουν ανακουφισμένες που ανέλαβε άλλος τη φροντίδα τους και δεν χρειάζεται να βρίσκονται στις κοινότητές τους.

Ακόμη και τα Χριστούγεννα, όταν πήγαν τις κοπέλες στο Τσίμποκ, δεν έμειναν σπίτι τους αλλά σε σπίτι τοπικού πολιτικού και οι οικογένειές τους απλά τις επισκέφθηκαν για λίγη ώρα: όλα έγιναν διακριτικά, χωρίς να κυκλοφορήσουν στους δρόμους, χωρίς να τις δουν οι γείτονές τους, χωρίς να διαταράξουν την «ισορροπία» των σχέσεων με τον φόβο της παρουσίας των «συζύγων της Μπόκο Χαράμ», όπως πολλοί τις αποκαλούν περιφρονητικά.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως οι κοπέλες περνούν από μια διαδικασία «αποκατάστασης» και πως τους επόμενους μήνες θα επιστρέψουν στα θρανία, δίχως να κάνει λόγο για επιστροφή τους στις κοινότητές τους.

Και στις δικές της αποφάσεις είναι ο φόβος που κυριαρχεί και η επιδίωξη της ασφάλειας που πρυτανεύει: συχνά θυμίζει πως σύμφωνα με την τελευταία έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για τα παιδιά στις ένοπλες συρράξεις στη Νιγηρία, 90 ανήλικα παιδιά, στην πλειονότητά τους κορίτσια, χρησιμοποιήθηκαν σε τρομοκρατικές απόπειρες στη Νιγηρία, στο Καμερούν, στο Τσαντ και στον Νίγηρα.

Οι ψυχολόγοι που έχουν στηρίξει αυτές τις 21 κοπέλες τονίζουν πως ο καλύτερος τρόπος για την επανένταξή τους δεν είναι η απομόνωση στην οποία τις έχουν καταδικάσει, αλλά η οικογενειακή θεραπεία και η δουλειά με τις κοινότητες. Και η Μόζι Σεγκούν, ερευνήτρια του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κάνει λόγο για νέα αιχμαλωσία τους.

«Δεν μπορούμε ούτε να φανταστούμε τι είδους κακοποίηση υπέστησαν τα τρία χρόνια που τις κρατούσαν αιχμάλωτες. Και τώρα που απελευθερώθηκαν, πάλι αιχμάλωτες είναι. Εχουν δικαίωμα στην ελευθερία, αλλά δεν είναι ελεύθερες ώστε να μπορούν να φύγουν από εκεί που τις κρατούν. Ανησυχούμε για το αν οι 82 που μόλις απελευθερώθηκαν θα τύχουν της ίδιας μεταχείρισης».