Ο Μπολσονάρο χάνει δεξιούς συμμάχους του

O Ζαΐρ Μπολσονάρο δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως μια «γριπούλα» θα απειλούσε με διάλυση την ετερόδοξη συμμαχία των υποστηρικτών του. Kι όμως, για πρώτη φορά στα δύο χρόνια της θητείας του, την Κυριακή συντηρητικές ομάδες πρώην οπαδών του κατέβηκαν με αυτοκινητοπομπές στους δρόμους του Σάο Πάολο και άλλων μεγαλουπόλεων της Βραζιλίας για να ζητήσουν την καθαίρεσή του λόγω της καταστροφικής του διαχείρισης της πανδημίας του κορονοϊού.

Οι διαμαρτυρίες οργανώθηκαν μία ημέρα μετά από εκείνες του Σαββάτου, όταν αριστερά κόμματα, κοινωνικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις προχώρησαν σε περισσότερες από 87 κινητοποιήσεις σε ολόκληρη τη χώρα με ανάλογο αίτημα.

Και έγιναν έπειτα από κάλεσμα δύο δεξιών οργανώσεων, του Κινήματος Ελεύθερη Βραζιλία (MBL) και της ομάδας Vem Pra Rua (Ελα στον Δρόμο), που πριν από πέντε χρόνια ηγήθηκαν των μαζικών διαδηλώσεων υπέρ της καθαίρεσης της τότε προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ και έπειτα στήριξαν άνευ όρων την εκλογή του Μπολσονάρο το 2018.

Οι διαδηλωτές ζήτησαν την υιοθέτηση αυστηρών μέτρων για την αναχαίτιση της πανδημίας, με αφορμή και τις τραγικές εικόνες από το Μανάους, την πρωτεύουσα της πολιτείας Αμαζόνας (όπου το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει και άνθρωποι πεθαίνουν από ασφυξία λόγω έλλειψης οξυγόνου) αλλά και τις προειδοποιήσεις των ειδημόνων πως ανάλογες συνθήκες μπορεί να γνωρίσουν κι άλλες πολιτείες, από το Σάο Πάολο και το Ρίο ντε Τζανέιρο ώς το Μίνας Ζεράις.

Η Βραζιλία, με περισσότερους από 218.000 νεκρούς, είναι η δεύτερη χώρα σε θανάτους από Covid-19 στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, ενώ τα κρούσματα κοντεύουν τα 9 εκατομμύρια. Αλλά η χώρα δεν έχει ένα πρόγραμμα εμβολιασμού με κάποιο αξιόπιστο χρονοδιάγραμμα, ενώ ο Μπολσονάρο επιμένει στην άρνηση χρήσης μάσκας και μέτρων αποστασιοποίησης και συνεχίζει να δηλώνει πως δεν έχει αποδειχτεί η αποτελεσματικότητα των εμβολίων.

Είναι ενδεικτικό πως με τεράστια καθυστέρηση την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση αυτής της χώρας των 210 εκατομμυρίων κατοίκων παρέλαβε από την Ινδία μόλις 2 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca.

«Ηρθαμε να εκφράσουμε την αντίθεσή μας στη μεγαλύτερη εκλογική απάτη στην ιστορία της Βραζιλίας», δήλωσε απογοητευμένος από την «προδοσία» και ανικανότητα του Μπολσονάρο ο βουλευτής και ηγέτης του MBL Κιμ Καταγκίρι. Ο νεαρός γκρουρού του νεοφιλελευθερισμού και εκπρόσωπος της «καμουφλαρισμένης βραζιλιάνικης εναλλακτικής Δεξιάς» -που όταν οργάνωνε τις διαδηλώσεις κατά της πρώην προέδρου Ρούσεφ εγκωμιαζόταν από το περιοδικό Times ως ένας από τους νέους κάτω των 30 ετών με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο-, δεν είναι ο μόνος που δηλώνει μετανοημένος που στήριξε τον ακροδεξιό πρώην στρατιωτικό.

Ενα καίριο πλήγμα ήρθε και από το CONIC (Εθνικό Συμβούλιο Εκκλησιών της Βραζιλίας) που καταδίκασε την απουσία πολιτικών για την αντιμετώπιση της πανδημίας. «Είμαστε στα χέρια μιας κυβέρνησης που καθοδηγείται από τον θάνατο», λέει η σκληρή ανακοίνωση του Συμβουλίου που αποτελείται από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, τη Συμμαχία των Βαπτιστών και τις Εκκλησίες Επισκοπική Αγγλικανική, Ευαγγελική Λουθηριανή, Πρεσβυτεριανή και Ορθόδοξη Συριανή, οι οποίες εκπροσωπούν σχεδόν το σύνολο των χριστιανών της χώρα.

Στο κείμενο οι ηγεσίες των χριστιανικών Εκκλησιών καταγγέλλουν την ανευθυνότητα «όσων κατέχουν θέσεις-κλειδιά στην εκτελεστική, τη νομοθετική και τη δικαστική εξουσία», τονίζουν πως η κυβέρνηση σταμάτησε για ιδεολογικούς λόγους προγράμματα και επενδύσεις που θα μπορούσαν να είχαν σώσει χιλιάδες ζωές και καταγγέλλει πως η κυβέρνηση «προτίμησε να προτάξει τα κέρδη από το δικαίωμα ύπαρξης των ανθρώπων».

Στην επιχείρηση αποδόμησης (ως πρώτο βήμα για την αποπομπή) του Μπολσονάρο συμμετέχει και η Ενωση Δικηγόρων Βραζιλίας. Αν στο πρόσφατο παρελθόν έπαιξε έναν αμφιλεγόμενο ρόλο στις διώξεις κατά του ηγέτη του Κόμματος Εργαζομένων, Λουίς Ινάσιο ντα Σίλβα Λούλα, και στη διαδικασία καθαίρεση της Ρούσεφ, ο πρόεδρός της προωθεί τώρα την πολιτική δίκη του Μπολσονάρο τονίζοντας πως η τύχη αυτής της διαδικασίας «θα κριθεί από την πίεση στους δρόμους».

Η συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι πιο δυσμενής για τον πρόεδρο, που ήδη υπέστη σοβαρή ήττα στις περιφερειακές εκλογές του Νοεμβρίου. Σύμφωνα με την τελευταία σφυγμομέτρηση του Ινστιτούτου Datafolha, η αρνητική άποψη για τη διακυβέρνησή του αυξήθηκε στο 42% και η θετική μειώθηκε στο 32%. Αλλά ένα 53% τάσσεται ακόμη κατά μιας πολιτικής δίκης εναντίον του.

Ηδη, 57 αιτήματα για να ξεκινήσει διαδικασία καθαίρεσης του Μπολσονάρο βρίσκονται στα χέρια του προέδρου της Βουλής, Ροντρίγκο ντα Μάια, ο οποίος επιμένει πως δεν είναι η κατάλληλη στιγμή λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης με την πανδημία. Σύμφωνα με τον Τομάς Φαβάρο της εταιρείας συμβούλων Control Risks, ο Μπολσονάρο δεν κινδυνεύει, εκτός και αν απολέσει κι άλλους συμμάχους έτσι που το μπλοκ που τον στηρίζει στη Βουλή να χάσει μια κρίσιμη ψηφοφορία για την εκ νέου ανάδειξη προέδρου του Σώματος στις 2 Φεβρουαρίου. Ακόμη κι έτσι, το εγχείρημα καθαίρεσής του φαντάζει σχεδόν απίθανο, καθώς το σύστημα δεν φαίνεται να έχει έτοιμο αντικαταστάτη του.

Πάντως, το σχετικό αίτημα έχει πλέον και επιστημονική τεκμηρίωση. Η Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο και η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Conectas δημοσιοποίησαν έρευνα σχετικά με τις κυβερνητικές πολιτικές για την πανδημία που τεκμηριώνει πως η απουσία μέτρων συνιστά «μια θεσμική στρατηγική μετάδοσης του ιού, που προωθήθηκε από την κυβέρνηση της Βραζιλίας υπό τον πρόεδρο Μπολσονάρο».

Και ζητά να ανοίξει η συζήτηση για το πώς ορίζονται τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και της υγείας στη διάρκεια της πανδημίας. Ηδη στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο υπάρχουν τουλάχιστον τρεις προσφυγές με καταγγελίες για γενοκτονία και άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας εναντίον του Μπολσονάρο και μελών της κυβέρνησής του σχετικά με την πανδημία.