Ζοφερές μνήμες της προνομιακής σχέσης ανάμεσα στους Γερμανούς ναζί και την ελίτ της Αργεντινής ανακάλεσε ο εντοπισμός δεκάδων κιβωτίων που είχαν σταλεί από τη γερμανική πρεσβεία στο Τόκιο στην Αργεντινή τον Ιούνιο του 1941, με ιαπωνικό ατμόπλοιο.
Βρέθηκαν στο υπόγειο του κτιρίου του Ανωτάτου Δικαστηρίου στο Μπουένος Αϊρες, στη διάρκεια εργασιών για την προετοιμασία μουσείου με θέμα την ιστορία του δικαστικού θεσμού. Με μια πρώτη έρευνα τα κιβώτια περιέχουν ταυτότητες μελών ναζιστικών φορέων, προπαγανδιστικό υλικό, φωτογραφίες, καρτ ποστάλ, χειρόγραφες σημειώσεις κ.ά. Μεταφέρθηκαν σε ασφαλές μέρος και θα εξεταστούν από ιστορικούς και άλλους επιστήμονες.
Δεν ήταν άγνωστη η ύπαρξή τους. Το συγκεκριμένο φορτίο είχε ταξιδέψει σε 83 σφραγισμένους διπλωματικούς σάκους. Οι τελωνειακοί της εποχής αποφάσισαν να ανοίξουν μερικούς γιατί εκτίμησαν ότι το περιεχόμενο μπορεί να έθετε σε κίνδυνο τη φιλοναζιστική «ουδετερότητα» της Αργεντινής στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ναζιστική Γερμανία ζήτησε να επιστραφεί το φορτίο στο Τόκιο, αλλά τον Σεπτέμβριο του 1941 δικαστήριο της Αργεντινής αποφάσισε την κατάσχεσή του και την αποθήκευσή του «μέχρι νεωτέρας».
Εκτοτε τα κιβώτια ξεχάστηκαν. Σκονίζονταν επί δεκαετίες. Μετά τον πρόσφατο εντοπισμό τους και μέχρι να μιλήσουν οι ειδικοί, έπεσε πάλι βαριά η σκιά των ναζί στην αργεντίνικη Ιστορία.
Στον πόλεμο η Αργεντινή έκλινε ουσιαστικά προς τη μεριά του Αξονα, καθώς πολλοί κάτοικοι της χώρας της Λατινικής Αμερικής είχαν καταγωγή από την Ισπανία, την Ιταλία και τη Γερμανία. Ο Χίτλερ καλλιεργούσε αυτή τη «συμπάθεια» πουλώντας υποσχέσεις για «μεγάλες εμπορικές συμφωνίες» όταν θα τελειώσει ο πόλεμος, εννοείται με θρίαμβο των ναζί.
«Προνόησαν» από το 1943
Το Μπουένος Αϊρες ήταν γεμάτο Γερμανούς κατάσκοπους. Ηδη από το 1943 κάποιοι ναζί προνόησαν, διαβλέποντας πιθανή ήττα, να φυγαδεύσουν στην Αργεντινή, κυρίως, αλλά και στη Βραζιλία, τη Χιλή, την Παραγουάη, χρυσό, κοσμήματα, πίνακες και άλλα κλοπιμαία από μεγάλες περιουσίες Εβραίων που υπέστησαν ρατσιστικές διώξεις ή χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα.
Στις 27 Μαρτίου 1945 (ένα μήνα πριν το τέλος των εχθροπραξιών στην Ευρώπη...) η Αργεντινή κήρυξε φαρισαϊκά τον πόλεμο κατά του Αξονα. Εκατοντάδες πράκτορές της βρίσκονταν ήδη στην Ευρώπη για να προετοιμάσουν μυστικά τη φυγή στελεχών των ναζί στη Λατινική Αμερική, σχέδιο που υλοποιήθηκε, εν μέρει, και με τη συνδρομή υψηλόβαθμων κληρικών της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας.
Απολυταρχικών αντιλήψεων ήταν και ο ίδιος ο Χουάν Περόν, αντιπρόεδρος της Αργεντινής από το καλοκαίρι του 1944 και πανίσχυρος πρόεδρος για μία δεκαετία: από το καλοκαίρι του 1945 έως τον Σεπτέμβριο του 1955. Στον Μεσοπόλεμο είχε μετατεθεί στην Ευρώπη ως στρατιωτικός ακόλουθος και είχε μελετήσει τα καθεστώτα του Μουσολίνι και του Χίτλερ ενώ ταξίδεψε και στη Σοβιετική Ενωση.
Μεταπολεμικά ο Περόν, όπως και κάποιοι σύμβουλοί του, είχε πιστέψει ότι ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα ξεσπούσε «το αργότερο μέχρι το 1948» ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ενωση. Η «αναπόφευκτη» σύγκρουση θα πυρπολούσε (και) τη Λατινική Αμερική όπου η Αργεντινή θα έπαιζε ρόλο «μεγάλης περιφερειακής δύναμης», γι’ αυτό θα χρειαζόταν τους εμπειροπόλεμους πρώην ναζί.
Αϊχμαν και Μένγκελε
Δύο πράγματα έφεραν στην φιλική Αργεντινή οι ηττημένοι φυγάδες: κεφάλαια και αντικομμουνισμό. Αλλαξαν τα ονόματά τους και πολλοί έκαναν χρυσές μπίζνες με το καθεστώς του Περόν, όπως ο πρώην ηγέτης της χιτλερικής νεολαίας, Χέρμπερτ Κούλμαν, που φρόντισε για την διαφυγή του Αντολφ Αϊχμαν, εκ των βασικών οργανωτών του Ολοκαυτώματος – ήταν επικεφαλής του Γραφείου Εβραϊκών Υποθέσεων της Γκεστάπο. Πράκτορες της Μοσάντ απήγαγαν τον Αϊχμαν τον Μάιο του 1960 και τον μετέφεραν στο Ισραήλ όπου δικάστηκε δημόσια και εκτελέστηκε το 1962.
Αλλοι δεν εντοπίστηκαν για να λογοδοτήσουν, όπως ο διεστραμμένος γιατρός του Αουσβιτς, ο «Αγγελος του θανάτου» Γιόζεφ Μένγκελε. Εφτασε στην Αργεντινή το 1950, έφερε την οικογένειά του το 1952 και έζησε εκεί ανενόχλητος μέχρι το 1970, χρονιά που πέθανε από εγκεφαλικό ενώ κολυμπούσε στη Βραζιλία κάνοντας διακοπές.
Οι δυτικοί Σύμμαχοι συνέβαλαν επίσης στο φαινόμενο καθώς, λόγω αντικομμουνισμού, απέφευγαν να καταδιώξουν εγκληματίες πολέμου και να τους παραδώσουν στους Σοβιετικούς ή στα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Δεν μιλάμε μόνο για Γερμανούς καταζητούμενους αλλά και για Κροάτες, Σλοβένους, Σέρβους, Πολωνούς κ.ά. Αιμοσταγείς φυσιογνωμίες όπως ο Αντε Πάβελιτς, ηγέτης του «Ανεξάρτητου Κράτους της Κροατίας» που έστησαν οι Ιταλοί φασίστες και οι Γερμανοί ναζί, έγιναν δεκτοί με ανοικτές αγκάλες από τους περονιστές και τους διαδόχους τους.
Το 2000 ο τότε πρόεδρος της Αργεντινής Φερνάντο ντε λα Ρούα (αυτός που το ’σκασε με ελικόπτερο στις 20 Δεκεμβρίου 2001 για να γλιτώσει το λιντσάρισμα λόγω της χρεοκοπίας) ζήτησε επίσημα συγγνώμη για τον βρόμικο ρόλο της χώρας του στην προστασία ναζί εγκληματιών πολέμου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας