Οι Μεξικανοί μεταναστεύουν λόγω ξηρασίας και βροχοπτώσεων

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που πλήττουν το Μεξικό, όπως οι ξηρασίες και οι έντονες καταιγίδες, αποτελούν έναν από τους κυριότερους παράγοντες μετανάστευσης των ανθρώπων από το Μεξικό στις ΗΠΑ, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.

Η δημοσίευση της μελέτης συμπίπτει με τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις Προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, ο οποίος υπενθυμίζεται έχει χαρακτηρίσει την κλιματική αλλαγή «απάτη» και παράλληλα έχει υποσχεθεί μαζικές απελάσεις περίπου 11 εκατομμυρίων ανθρώπων από τις ΗΠΑ. Παράλληλα, έχει απειλήσει το Μεξικό πως εάν δε λάβει μέτρα περιορισμού της μετανάστευσης θα επιβάλλει τεράστιους δασμούς στα εισαγόμενα από το Μεξικό προϊόντα.

Άνθρωποι από γεωργικές περιοχές του Μεξικού είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να περάσουν τα σύνορα μετά από ξηρασίες και ήταν λιγότερο πιθανό να επιστρέψουν στις αρχικές τους κοινότητες όταν τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνέχιζαν να υφίστανται.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή —που προκαλείται από την καύση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας και το φυσικό αέριο— επιδεινώνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι ξηρασίες είναι πλέον πιο μακροχρόνιες και ξηρές, η ζέστη είναι πιο θανατηφόρα και οι καταιγίδες εντείνονται ταχύτατα, προκαλώντας ρεκόρ βροχοπτώσεων.

Στο Μεξικό, μια χώρα με σχεδόν 130 εκατομμύρια κατοίκους, η ξηρασία έχει προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις νερού και έχει μειώσει δραστικά την παραγωγή καλαμποκιού, απειλώντας τα μέσα διαβίωσης.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι το Μεξικό είναι μια αντιπροσωπευτική χώρα για τη μελέτη της σχέσης μεταξύ μετανάστευσης, επαναπατρισμού και κλιματικής αλλαγής.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία του Μεξικού αναμένεται να αυξηθεί έως και 3 βαθμούς Κελσίου (5,4 βαθμούς Φαρενάιτ) μέχρι το 2060, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι πιθανό να προκαλέσουν οικονομική καταστροφή στις αγροτικές κοινότητες που εξαρτώνται από τη γεωργία που ποτίζεται από βροχές. Οι ΗΠΑ και το Μεξικό έχουν επίσης τη μεγαλύτερη διεθνή ροή μετανάστευσης στον κόσμο.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η μετανάστευση θα αυξηθεί καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται. Τα επόμενα 30 χρόνια, 143 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι πιθανό να εκτοπιστούν από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, την ξηρασία, τις καύσωνες και άλλες κλιματικές καταστροφές, σύμφωνα με έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ.

Η Φιλίζ Γκαρίπ, μια εκ των συγγραφέων της μελέτης και καθηγήτρια κοινωνιολογίας και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, τόνισε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν συνεισφέρει πολύ περισσότερο στην κλιματική αλλαγή από τις αναπτυσσόμενες χώρες που υφίστανται τις μεγαλύτερες συνέπειες.

Η μετανάστευση «δεν είναι απόφαση που παίρνουν οι άνθρωποι ελαφρά τη καρδία... και παρόλα αυτά, αναγκάζονται να τη λάβουν περισσότερο, και αναγκάζονται να παραμείνουν περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες» λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων, δήλωσε η Γκαρίπ.

Οι ερευνητές ανέλυσαν καθημερινά δεδομένα καιρού μαζί με απαντήσεις από 48.313 άτομα μεταξύ 1992 και 2018, εστιάζοντας σε περίπου 3.700 άτομα που πέρασαν τα σύνορα παράτυπα για πρώτη φορά.

Μελέτησαν 84 γεωργικές κοινότητες στο Μεξικό όπου η καλλιέργεια καλαμποκιού εξαρτιόταν από τις καιρικές συνθήκες. Συνέδεσαν την απόφαση ενός ατόμου να μεταναστεύσει και στη συνέχεια να επιστρέψει με τις ανώμαλες αλλαγές στη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις στις κοινότητες καταγωγής τους κατά τη διάρκεια της περιόδου καλλιέργειας καλαμποκιού από τον Μάιο έως τον Αύγουστο.

Η μελέτη βρήκε ότι οι κοινότητες που υπέφεραν από ξηρασία είχαν υψηλότερους ρυθμούς μετανάστευσης σε σχέση με εκείνες που είχαν κανονικές βροχοπτώσεις. Επίσης, οι άνθρωποι ήταν λιγότερο πιθανό να επιστρέψουν στο Μεξικό από τις ΗΠΑ όταν οι κοινότητές τους ήταν ασυνήθιστα ξηρές ή υγρές. Αυτό ίσχυε τόσο για τους πρόσφατα αφιχθέντες όσο και για τους ανθρώπους που βρίσκονταν στις ΗΠΑ για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Οι άνθρωποι που ήταν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση ήταν επίσης πιο πιθανό να μεταναστεύσουν. Το ίδιο ίσχυε και για άτομα από κοινότητες με καθιερωμένα ιστορικά μετανάστευσης, όπου φίλοι, γείτονες ή μέλη της οικογένειας που είχαν μεταναστεύσει προηγουμένως μπορούσαν να προσφέρουν πληροφορίες και βοήθεια.

Αυτοί οι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη μετανάστευση είναι καλά κατανοητοί, αλλά η Γκαρίπ δήλωσε ότι τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν τις ανισότητες στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όχι όλοι πλήττονται ή αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο, είπε, «και τα τυπικά κοινωνικά και οικονομικά πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα επίσης επηρεάζουν το πώς οι άνθρωποι βιώνουν αυτά τα φαινόμενα».

Για τη Κερίλιν Σουέλ, συμπρόεδρο του Προγράμματος Κλίματος, Ανθεκτικότητας και Κινητικότητας του Πανεπιστημίου Ντιούκ, οι οικονομικοί παράγοντες υπογραμμίζουν ότι οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι δεν είναι αυτοί που εκτοπίζονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά αυτοί που «είναι παγιδευμένοι στον τόπο τους ή δεν έχουν πόρους για να μετακινηθούν».

Η Σουέλ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε ότι η ανάλυση περιοχών με ιστορικό μετανάστευσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη από πού θα προέρχονται οι μετανάστες και ποιοi είναι πιο πιθανό να μεταναστεύσουν λόγω κλιματικών σοκ. «Σε μέρη όπου οι άνθρωποι ήδη φεύγουν, όπου υπάρχει υψηλός βαθμός μετανάστευσης, εκεί μπορούμε να αναμένουμε ότι θα φύγουν περισσότεροι άνθρωποι στο μέλλον», είπε.