Επικίνδυνη κλιμάκωση μετά τη νίκη Μαδούρο

Μετά τη νίκη του προέδρου Νικολάς Μαδούρο, όπως ανακοίνωσε το Εκλογικό Συμβούλιο με καταμετρημένο το 80% των ψήφων, κυβέρνηση και αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα διεκδικούν τις θέσεις τους στους δρόμους. Το μήλον της Εριδος είναι το οριστικό επίσημο αποτέλεσμα και τα πρακτικά των ψηφοφοριών ανά περιφέρεια και δήμο, που ώς αργά χθες το απόγευμα δεν είχαν δημοσιοποιηθεί από το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο.

Η ακροδεξιά πρώην βουλεύτρια Κορίνα Ματσάδο, η πραγματική ηγέτιδα της ενωμένης αντιπολίτευσης PUD (αυτή που κινεί τα νήματα πίσω από τον προεδρικό υποψήφιο Εντμούντο Γκονσάλες Ουρούτια) είχε προλειάνει το έδαφος δημιουργώντας ένα κλίμα δυσπιστίας προς το εκλογικό σύστημα και επιμένοντας πως μόνο μια πλατιά νοθεία θα μπορούσε να τους στερήσει τη νίκη.

Πριν καν την ανακοίνωση της επικράτησης του Νικολάς Μαδούρο (που απομένει να επικυρωθεί επίσημα) με 51,2% και 5,15 εκατ. ψήφους έναντι του Γκονσάλες που ήρθε δεύτερος με 44% και 4,45 εκατ. ψήφους, η Ματσάδο, με την τυπική της αμφίεση που περιλαμβάνει υποχρεωτικά σταυρούς και «ροσάριο» να κρέμονται στον λαιμό της, ανακήρυξε νικητή τον πρώην διπλωμάτη για να καταγγείλει έπειτα πως τους «έκλεψαν» τη νίκη. «Ο αγώνας μας συνεχίζεται και δεν θα σταματήσουμε έως ότου γίνει σεβαστή η βούληση του λαού», δήλωσε ανακοινώνοντας πως έχει στα χέρια της τα πρακτικά του 73% των εκλογικών τμημάτων που δίνουν συντριπτική νίκη στον Γκονσάλες.

Συνεχίζοντας τις ριζοσπαστικές ακρότητες που επιχειρεί να κρύψει πίσω από τον μανδύα της μετριοπαθούς δημοκράτισσας ζήτησε για μια ακόμη φορά από τον στρατό να παρέμβει: «Υποχρέωση των Ενόπλων Δυνάμεων είναι να εγγυηθούν τον σεβασμό στη λαϊκή κυριαρχία που εκφράστηκε με την ψήφο και αυτό περιμένουμε εμείς οι Βενεζουελάνοι από κάθε στρατιωτικό μας». Κάλεσε μάλιστα τους οπαδούς της να κατεβούν «με τις οικογένειές τους» χθες το απόγευμα σε συγκεντρώσεις σε ολόκληρη τη χώρα «για να δείξουμε τι πλειοψηφία είμαστε», την ίδια ώρα που η κυβέρνηση είχε καλέσει τους δικούς της οπαδούς το βράδυ, «τις δυνάμεις του επαναστατικού λαού», να κάνουν πορείες σε όλη τη χώρα για την προάσπιση της ειρήνης.

Εντονοι ήταν οι φόβοι για το πού θα μπορούσαν να οδηγήσουν αυτές οι συγκεντρώσεις των αντίπαλων στρατοπέδων. Πόσο μάλλον που μετά τις πρώτες διαμαρτυρίες με κατσαρόλες και τις ειρηνικές συγκεντρώσεις τη Δευτέρα ακολούθησαν οι πρώτες συγκρούσεις: με σκληροπυρηνικούς νέους να στήνουν οδοφράγματα κόβοντας δρόμους, βάζοντας φωτιά σε λάστιχα και κάδους σκουπιδιών, επιτιθέμενοι σε περισσότερα από 100 εκλογικά κέντρα, καταστρέφοντας εκλογικό υλικό, καίγοντας δημαρχεία, αποκαθηλώνοντας αγάλματα του Ούγκο Τσάβες, ενώ άλλες ομάδες επιχείρησαν να αποκλείσουν το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας. Ηδη έχουν γίνει περισσότερες από 40 συλλήψεις και σύμφωνα με (ανεπιβεβαίωτο προς το παρόν) δημοσίευμα της El País υπήρξαν τουλάχιστον 2 νεκροί.

Αν η Ματσάδο χαρακτήρισε τους βανδαλισμούς «αυθόρμητες εκφράσεις των λαϊκών στρωμάτων» για τη νοθεία, ο Μαδούρο συνέκρινε τα επεισόδια «με τις τυπικές εικόνες των έγχρωμων επαναστάσεων που προώθησαν οι gringos (Αμερικανοί) στον κόσμο», καταγγέλλοντας συγχρόνως ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια απόπειρα πραξικοπήματος «φασιστικού χαρακτήρα» που αμφισβητεί το αποτέλεσμα της λαϊκής βούλησης όπως εκφράστηκε στην κάλπη.

Ο διεθνής παράγοντας

«Ο Μαδούρο πιθανώς να κερδίσει την επανεκλογή, με το καλό ή με το κακό, όπως εκτιμούν οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες» έγραφαν στις αρχές του μήνα οι Financial Times. Και σημείωναν πως κάποιοι επενδυτές «αντιλαμβάνονται μια ευκαιρία» στη χώρα παρά τις περιστάσεις. «Στελέχη πετρελαϊκών και κάτοχοι ομολόγων πιστεύουν ότι ΗΠΑ και Ε.Ε. είναι πρόθυμες να βρουν έναν τρόπο να αναγνωρίσουν τον Μαδούρο, έπειτα από την αποτυχία τους να τον ανατρέψουν με κυρώσεις που συνέβαλαν στην καταστροφή της εθνικής οικονομίας της Βενεζουέλας, στην ώθηση του Καράκας στην αγκαλιά της Ρωσίας και του Ιράν και στην έξοδο κάπου 7,7 εκατομμυρίων πολιτών».

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν μίλησε για «σοβαρές ανησυχίες ότι το αποτέλεσμα που ανακοινώθηκε μπορεί να μην εκφράζει τη βούληση ή την ψήφο του βενεζουελάνικου λαού», επιλέγοντας τη στάση αναμονής. Είναι μια δύσκολη ισορροπία γιατί το θέμα της Βενεζουέλας (λόγω και των εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών της στις ΗΠΑ) θα αποκτήσει μεγάλη σημασία στις αμερικανικές εκλογές και πρόσθετες κυρώσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέο μεταναστευτικό κύμα που θα είχε σοβαρό αντίκτυπο στις προεδρικές. Χτες μάλιστα ο πρόεδρος Μπάιντεν είχε συνομιλία με έναν από τους πιο ψύχραιμους μεσολαβητές της «υπόθεσης Βενεζουέλα», τον πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα.

Βραζιλία, Κολομβία και Μεξικό, τρεις βασικές προοδευτικές ηγεσίες της περιοχής, έχουν επιδείξει μια ισορροπημένη προσέγγιση σε αυτή την εκλογική διαδικασία ζητώντας διαφάνεια στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων και θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης. Κάτι που δεν ισχύει με σειρά λατινοαμερικανικών κρατών που αμφισβήτησαν άμεσα και χωρίς στοιχεία το αποτέλεσμα των εκλογών υιοθετώντας στην ουσία τα περί νοθείας. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας διέταξε την άμεση αποχώρηση των διπλωματικών εκπροσώπων Αργεντινής, Δομινικανής Δημοκρατίας, Κόστα Ρίκα, Ουρουγουάης, Παναμά, Περού και Χιλής κατηγορώντας τες για «επέμβαση» κατά της εκλογικής διαδικασίας και ανακάλεσε τους δικούς της διπλωμάτες από αυτές τις χώρες.

Αυτά τα επτά κράτη είναι ανάμεσα στα 12 που ζήτησαν την έκτακτη σύγκληση του Μόνιμου Συμβουλίου του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ), σήμερα στην Ουάσινγκτον για να συζητήσει για τα αποτελέσματα των εκλογών στη Βενεζουέλα. Αυτή τη φορά ο ΟΑΚ απέφυγε να τοποθετηθεί μετά το πολιτικό σκάνδαλο της «προκαταρκτικής έκθεσης» για τη Βολιβία όπου μίλαγε για παρατυπίες που δείχνουν νοθεία, πυροδοτώντας συμπλοκές στους δρόμους και το πραξικόπημα κατά του προέδρου Εβο Μοράλες το 2019. Η Βενεζουέλα αποχώρησε από τον ΟΑΚ, όταν αυτός –σε μια πρωτοφανή πρωτοβουλία- μετά τις εκλογές του 2018 αναγνώρισε ως «μεταβατικό» πρόεδρο της Βενεζουέλας τον Γουαϊδό και έδωσε το βήμα της χώρας στον οργανισμό στον εκπρόσωπο της «εξόριστης» κυβέρνησής του.