Οι πιο κρίσιμες εκλογές στην πρόσφατη ιστορία της Βενεζουέλας

Στις 28 Ιουλίου, ημερομηνία γέννησης του Ούγκο Τσάβες, η Βενεζουέλα διεξάγει την πιο κρίσιμη ψηφοφορία της πρόσφατης ιστορίας της. Σε αυτές τις προεδρικές αναμετριούνται δύο κόσμοι και η έκβασή τους θα μπορούσε εξίσου να οδηγήσει σε μια σταθεροποίηση της πολιτικής σκηνής της χώρας όσο και στην πυροδότηση ενός νέου κύκλου αντιπαράθεσης, ίσως και βίας. Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι εάν θα γίνει σεβαστό το αποτέλεσμα των εκλογών, με τη διεθνή κοινότητα να προσπαθεί έστω και τώρα να πείσει κυβέρνηση και αντιπολίτευση να συνυπογράψουν κείμενο που να τους δεσμεύει σε αυτό.

Στις εκλογές μετέχουν 37 πολιτικοί σχηματισμοί και δέκα προεδρικοί υποψήφιοι, με επικρατέστερους από τη μία τον Νικολάς Μαδούρο, που επιδιώκει μια τρίτη εξαετή θητεία, και από την άλλη, τον Εντμούντο Γκονσάλες Ουρουτία, που ελπίζει να ηγηθεί μιας «αλλαγής καθεστώτος».

Ο Γκονσάλες, διπλωμάτης καριέρας, μέλος του εκδοτικού συμβουλίου της συντηρητικής εφημερίδας El Nacional και της συμμαχίας που ανέδειξε και στήριξε τον αυτοανακηρυγμένο «μεταβατικό πρόεδρο» Χουάν Γουαϊδό, ήταν μια προσωρινή επιλογή έως ότου βρεθεί ένας πιο «γνωστός και μαχητικός» υποψήφιος της Ενωτικής Δημοκρατικής Πλατφόρμας (PUD). Η οριστικοποίηση της υποψηφιότητάς του έγινε εν μέσω πολλών διαφωνιών που απείλησαν να διαλύσουν την εύθραυστη ενότητα του συνασπισμού, καθώς ήταν μια λύση ανάγκης μετά την επικύρωση από το Ανώτατο Δικαστήριο της απαγόρευσης στην Κορίνα Ματσάδο να διεκδικήσει δημόσιο αξίωμα για μια δεκαπενταετία.

Ο αποκλεισμός της Ματσάδο, που κέρδισε με ένα συντριπτικό 92% τις περσινές προκριματικές του αντιπολιτευτικού συνασπισμού, καταγγέλθηκε ως αθέτηση της Συμφωνίας των Μπαρμπάντος που είχε συνομολογηθεί από τις δύο πλευρές και οδήγησε στην επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων στον βενεζουελάνικο πετρελαϊκό τομέα τον Απρίλιο.

Ωστόσο αυτός ο αποκλεισμός έγινε πριν κερδίσει το χρίσμα της PUD και αφορά, όπως λέει η δικαστική απόφαση, «τη συμμετοχή της στο δίκτυο διαφθοράς που ενορχήστρωσε ο σφετεριστής Χουάν Γουαϊδό, προωθώντας τον οικονομικό αποκλεισμό της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας όπως και την ξεδιάντροπη εκποίηση των εταιρειών και του πλούτου του λαού της Βενεζουέλας στο εξωτερικό...».

Η Ματσάδο, που έχει επανειλημμένα ζητήσει δημοσίως μια στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ για την ανατροπή του Μαδούρο, είναι εκπρόσωπος της πιο ακραίας και ριζοσπαστικής Δεξιάς της χώρας, ζηλώτρια του νεοφιλελευθερισμού, της συρρίκνωσης του κράτους και της ιδιωτικοποίησης «των πάντων». Κι είναι αυτή η κινητήρια δύναμη και αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια της καμπάνιας του Γκονσάλες Ουρουτία, διαψεύδοντας στην πράξη τη μετριοπάθεια που επιχειρεί να επιδείξει ένας συνασπισμός ο οποίος το μόνο κοινό που έχει είναι η αντίθεσή του στον «τσαβισμό».

Αυτές τις εκλογές θα τις παρακολουθήσουν περισσότεροι από 635 διεθνείς παρατηρητές, ανάμεσά τους εκπρόσωποι της Κοινότητας Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC), της Κοινότητας της Καραϊβικής (Caricom), της Διαμερικανικής Ενωσης Εκλογικών Οργανισμών, της σχετικής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου Εκλογικών Ειδημόνων της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικανικής Ενωσης και του Κέντρου Κάρτερ, ενώ θα παραστεί και ο απεσταλμένος του προέδρου της Βραζιλίας, Λούλα, και πρώην ΥΠΕΞ του, Σέλσο Αμορίμ. Αποκλείστηκαν ωστόσο οι εκπρόσωποι της Ε.Ε. λόγω της επιβολής κυρώσεων σε μέλη της κυβέρνησης και του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, από τον οποίο η Βενεζουέλα αποχώρησε αφού αυτός αναγνώρισε τον μη εκλεγμένο Χουάν Γουαϊδό ως «πρόεδρο» της χώρας.

Οι δημοσκοπήσεις είναι διχασμένες. Η αντιπολίτευση δηλώνει πως είναι βέβαιο ότι θα κερδίσει, φέροντας ως πειστήριο εκείνη του Καθολικού Πανεπιστημίου Αντρές Μπέγιο, που δίνει στον Γκονσάλες 59,1% έναντι 24,16% του Μαδούρο, ή την πιο πρόσφατη της αμερικανικής εταιρείας Clear Path Strategies, που προβλέπει νίκη του με 26 μονάδες διαφορά από τον νυν πρόεδρο. Αντίστοιχα, οι δημοσκοπήσεις που έχουν γίνει για λογαριασμό του κυβερνώντος κόμματος PSUV, αλλά και άλλες που σύμφωνα με την κυβέρνηση έγιναν «από επιχειρηματικές ενώσεις και διεθνείς επενδυτές» δίνουν ένα προβάδισμα 15- 20 μονάδων στον Μαδούρο έναντι του Γκονσάλες.

Σε συνέντευξη Τύπου, ο Μπιάτζιο Πιλιέρι, εκπρόσωπος της αντιπολιτευτικής PUD, δήλωσε πως θα αναγνωρίσει μόνο το αποτέλεσμα το οποίο θα δείξει η καταγραφή των ψήφων που θα γίνει από τους εκλογικούς της αντιπροσώπους. Υπαινισσόμενος στην ουσία ότι δεν εμπιστεύεται και κυρίως δεν θα σεβαστεί το επίσημο αποτέλεσμα του μόνου αρμόδιου οργάνου, του Εθνικού Εκλογικού Συμβουλίου.

«Εμείς σεβόμαστε τους κανόνες του παιχνιδιού και της δημοκρατίας», απάντησε ο πρόεδρος Μαδούρο, θυμίζοντας πως από τις 30 εκλογές που έγιναν σε 25 χρόνια, ο συνασπισμός του κέρδισε τις 28. «Και στις 28 που κερδίσαμε η αντιπολίτευση στην πλειοψηφία της βγήκε να καταγγείλει νοθεία, χωρίς ποτέ να παρουσιάσει κάποια απόδειξη», ενώ στις δύο που η κυβέρνηση έχασε, αναγνώρισε το αποτέλεσμα χωρίς επιφυλάξεις. «Το θεσμικό μας σύστημα είναι απόλυτα αξιόπιστο, γίνονται 16 έλεγχοι πριν, κατά και μετά την εκλογική διαδικασία».

Ο επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Μαδούρο, Χόρχε Ροντρίγκες, κατήγγειλε τις δημοσκοπήσεις που φέρουν πρώτο τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης ως μέρος του σχεδίου των μίντια να ενισχύσουν το αφήγημα κατά της εκλογικής διαδικασίας, ευνοώντας στην πράξη τα περί νοθείας εάν το αποτέλεσμα δεν τους δικαιώσει. Επιμένοντας πως «εμείς θα αναγνωρίσουμε το αποτέλεσμα του Εθνικού Εκλογικού Συμβουλίου», επανέλαβε τη βεβαιότητά του ότι θα κερδίσουν «και θα κατεβούμε στους δρόμους για να υπερασπιστούμε τη νίκη μας, ακόμη και με τη ζωή μας».

Το Σάββατο ο Νικολάς Μαδούρο δήλωσε πως μπορεί να «υπάρξει αιματοχυσία» κι η Βενεζουέλα να καταλήξει σε «έναν αδελφοκτόνο πόλεμο, καρπό των φασιστών», εάν χάσει τις εκλογές. Μια αναφορά που, όπως ομολόγησε σε συνέντευξη σε ξένους ανταποκριτές ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λούλα ντα Σίλβα, «με τρόμαξε […] Ο Μαδούρο πρέπει να μάθει: όταν κερδίζεις μένεις, όταν χάνεις φεύγεις».