Το Εκουαδόρ βυθίζεται στα σκάνδαλα και στην εγκληματικότητα

Διαφθορά, κυκλώματα ναρκω-πολιτικής, απειλές θανάτου, ο «Μεγάλος Νονός» και στο βάθος η αλβανική μαφία: ένας εκρηκτικός συνδυασμός που έρχεται να προστεθεί στη μεγάλη ήττα του συντηρητικού προέδρου του Εκουαδόρ, Γκιγιέρμο Λάσο, στις περιφερειακές εκλογές, ενώ το Κογκρέσο διερευνά τυχόν ευθύνες του σε αυτό το σκάνδαλο που θα μπορούσαν να τον οδηγήσουν σε πολιτική δίκη.

Ολα ξεκίνησαν τον περασμένο Ιανουάριο όταν δημοσιογραφική έρευνα της La Posta αποκάλυψε ένα δίκτυο διαφθοράς και υπεξαίρεσης δημόσιων πόρων σε δημόσιες επιχειρήσεις ηλεκτρισμού, με επικεφαλής τον Ντανίλο Καρέρα, κουνιάδο του προέδρου Λάσο. Ο Καρέρα είναι από τους βασικούς μετόχους και μέλος του Δ.Σ. της Τράπεζας του Γουαγιακίλ, στην οποία προήδρευε ώς το 2012 και επί σχεδόν 20 χρόνια ο νυν πρόεδρος.

Σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα ο Καρέρα (ο «Μεγάλος Νονός»), παρότι δεν κατέχει κυβερνητικό αξίωμα, από τα παρασκήνια ασκεί τεράστια επιρροή στον διορισμό αξιωματούχων σε δημόσιες επιχειρήσεις (ή και υπουργεία) και είναι εκείνος που αποφασίζει ποιες ιδιωτικές εταιρείες θα συμπράξουν με το Δημόσιο με αντάλλαγμα παχυλές μίζες. Ως έμπιστος και μεσάζων του λειτουργούσε o Ρουμπέν Τσέρες, ένας επιχειρηματίας με στενές σχέσεις με την κυβέρνηση.

Και στο βάθος η αλβανική μαφία

Η Γενική Εισαγγελία διέταξε έρευνα και προχώρησε σε εντάλματα έρευνας σε δεκάδες σπίτια και γραφεία πιθανών εμπλεκόμενων, ενώ το Κογκρέσο συνέστησε Ειδική Επιτροπή Διερεύνησης του σκανδάλου, στην οποία μάλιστα κλήθηκε να καταθέσει και ο πρόεδρος Λάσο, ο οποίος ωστόσο δεν εμφανίστηκε επικαλούμενος «θέματα της ατζέντας» του.

Η υπόθεση δεν περιορίζεται σε αυτό, καθώς τα ονόματα του Καρέρα και του Τσέρες περιλαμβάνονται σε απόρρητη αστυνομική έκθεση που ξεκίνησε τον Μάιο του 2021 για εγκληματική οργάνωση διακίνησης ναρκωτικών, η οποία κατέδειξε πως υπήρξαν συναντήσεις και τηλεφωνικές συνομιλίες με μέλη της αλβανικής μαφίας.

Η έρευνα μπήκε στο αρχείο το 2022 λόγω «ανεπαρκών στοιχείων». Αλλά μετά τη δημοσίευσή της στα μέσα Φεβρουαρίου και πάλι από τη La Posta η γενική εισαγγελέας της χώρας διέταξε να γίνει νομικός έλεγχος αυτής της έρευνας, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να ανοίξει ξανά.

Μάλιστα όπως γράφει ο Κρίστιαν Σουρίτα, ιδρυτής της πλατφόρμας Ερευνητική Δημοσιογραφία, «ξέρουμε πια ότι υπάρχουν 11 εταιρείες όπου ο Τσέρες είναι εταίρος ενός Αλβανού επιχειρηματία που θεωρείται ο επικεφαλής της οργάνωσης διακίνησης ναρκωτικών». Μάλιστα ο Τσέρες και «οι εταίροι» του φέρονται να έχουν χρηματοδοτήσει με 1,5 εκατ. δολάρια την προεκλογική καμπάνια του Λάσο το 2021.

Αλλωστε τη σφραγίδα της αλβανικής μαφίας είχε και το απειλητικό σημείωμα που δέχθηκε την περασμένη εβδομάδα η πρόεδρος της Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Διερεύνησης του σκανδάλου, Βιβιάνα Βελός (μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας του συνασπισμού του πρώην προέδρου Ραφαέλ Κορέα). Το σημείωμα που άφησαν στο αυτοκίνητό της φέρει τη σημαία αυτής της χώρας και μια αλβανική λέξη που σημαίνει «νεκροί», όπως κατέθεσε στη Γενική Εισαγγελία, ενώ συνάδελφός της βουλευτής τη συμβούλευσε λίγες ημέρες πριν: «Σταματήστε να ασχολείστε με τη μαφία, γιατί θα σας στείλει κάποιο μήνυμα».

Το πόρισμα της Επιτροπής αναμένεται αυτή την εβδομάδα και θα μπορούσε να καταλήξει ακόμη και σε πρόταση παραπομπής του προέδρου σε πολιτική δίκη. Σύμφωνα με την εφημερίδα La Hora, πηγές της Γενικής Διεύθυνσης Πληροφοριών της Αστυνομίας ήδη επεξεργάζονται τρία πιθανά σενάρια κρίσης, με πρώτο μια πιθανή δίκη του Λάσο. Το δεύτερο σενάριο είναι μια νέα λαϊκή εξέγερση όπως έγινε πέρσι τον Ιούνιο από τα ιθαγενικά κινήματα έτσι που η Βουλή να αποφασίσει την καθαίρεση του προέδρου λόγω «σοβαρής πολιτικής κρίσης και εσωτερικής αναταραχής». Και το τρίτο είναι να προχωρήσει ο πρόεδρος στη διάλυση της Βουλής.

Αυτό το σκάνδαλο έρχεται σε μια δύσκολη συγκυρία για την κυβέρνηση που στις 5 Φεβρουαρίου γνώρισε διπλή ήττα: σε δημοψήφισμα οι πολίτες απέρριψαν τις 8 συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που επιδίωκε ο Λάσο, ενώ στις αυτοδιοικητικές εκλογές, το αριστερό κίνημα Επανάσταση των Πολιτών του πρώην προέδρου Ραφαέλ Κορέα κέρδισε κατά κράτος: κυριάρχησε (εν αναμονή της εκδίκασης των ενστάσεων) σε 9 περιφέρειες και στις πρωτεύουσες τουλάχιστον 7 από τους 24 νομούς, περιλαμβανομένης της πρωτεύουσας Κίτο αλλά και του οικονομικού κέντρου της χώρας Γουαγιακίλ, πέρα από δεκάδες μικρότερους δήμους.

Ολα στραβά

Ο Λάσο στα σχεδόν δύο χρόνια της θητείας του έχει δει τη δημοτικότητά του να μειώνεται κάτω από το 20% ενώ η κυβέρνησή του δεν έχει να επιδείξει σχεδόν καμία επιτυχία.

Το ένα τρίτο του ενεργού πληθυσμού απασχολείται στην άτυπη οικονομία, ένα στα τρία ανήλικα παιδιά πάσχει από υποσιτισμό, 8 στις 10 οικογένειες επιβιώνουν με επιδόματα. Η ανασφάλεια έχει βαθύνει δραματικά, ιδίως από το 2020 με την έξαρση των συγκρούσεων ανάμεσα σε εγκληματικές ομάδες που διεκδικούν εδάφη για να διακινούν ναρκωτικά. Το 2022 οι περισσότερες από 4.000 δολοφονίες έκαναν το Εκουαδόρ μια από τις πλέον βίαιες χώρες της Λατινικής Αμερικής, με 25 ανθρωποκτονίες ανά 100.000 κατοίκους.

Υπάρχει μια βούληση αλλαγής στο Εκουαδόρ, έλεγε στην DW ο Βόλφγκανγκ Γράμπεντορφ, πρώην εκπρόσωπος του Ιδρύματος Friedrich Ebert στο Κίτο, εκτιμώντας πως αυτή μπορεί να έρθει πάλι από τους δρόμους: «Ο κίνδυνος κοινωνικών διαμαρτυριών για βδομάδες είναι ιδιαίτερα ρεαλιστικός».

Ηδη η CONAIE (Συνομοσπονδία Ιθαγενικών Εθνοτήτων του Εκουαδόρ) διέκοψε το Σάββατο τον «διάλογο» με την κυβέρνηση, που είχε ξεκινήσει μετά τις διαδηλώσεις που περασμένου Ιουνίου και μια απεργία που κράτησε 18 ημέρες και γνώρισε τεράστια καταστολή με 6 νεκρούς και 600 τραυματίες. Μετά τον ξεσηκωμό τους και τα δέκα μέλη της ηγεσίας της CONAIE έχουν δεχθεί απειλές, ενώ την Κυριακή δολοφονήθηκε ένας από αυτούς, o Εδουάρντο Μεντούα, που έδινε μάχη κατά των πετρελαϊκών εταιρειών στην Αμαζονία. Ο πρόεδρος της οργάνωσης, Λεoνίδας Ισα, κατέστησε υπεύθυνη την κυβέρνηση Λάσο και την εταιρεία Petroecuador για αυτή τη δολοφονία και ανήγγειλε νέες κινητοποιήσεις.