Ο Μπολσονάρο δεν ξέρει να χάνει με αξιοπρέπεια

Χρειάστηκαν σχεδόν 48 ώρες ώστε ο ηττημένος πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο να σπάσει την άκρα του τάφου σιωπή που κράτησε αρνούμενος (για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας) να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών της 30ής Οκτωβρίου.

Στη σύντομη ομιλία που έδωσε χτες το απόγευμα ενώπιον σύσσωμου σχεδόν του υπουργικού του συμβουλίου, στρατιωτικών και εκατοντάδων δημοσιογράφων, ο πρώην λοχίας -οργισμένος, επιθετικός, απτόητος- έσπασε τη σιωπή του για να μην αναγνωρίσει ρητά τίποτα, να μη συγχαρεί κανέναν, όπως θέλει το πρωτόκολλο, και ούτε να πει κουβέντα για το αποτέλεσμα ή να παραδεχτεί με αξιοπρέπεια την ήττα του.

Αντ’ αυτού, αρκέστηκε να ευχαριστήσει τα 58 εκατ. των ψηφοφόρων του και να χρησιμοποιήσει το βήμα ως ηγέτης της Ακροδεξιάς παρά ως αρχηγός κράτους, τονίζοντας πως η Δεξιά αναδύθηκε δυναμικά, κατέκτησε μεγάλη δύναμη στο Κογκρέσο και επικράτησε «η δύναμη των αξιών μας: Θεός, πατρίδα, οικογένεια, ελευθερία».

Επιμένοντας πως πάντα έδρασε στο πλαίσιο του Συντάγματος και θα συνεχίσει να το κάνει, μίλησε για ειρηνικές διαμαρτυρίες που είναι πάντα ευπρόσδεκτες, «αλλά οι μέθοδοί μας δεν μπορεί να είναι σαν της Αριστεράς, που πάντα έβλαψαν τον πληθυσμό, καταλαμβάνουν ιδιοκτησίες, κατάσχουν περιουσίες». Κι ενώ η χώρα κινδυνεύει να παραλύσει από τις κινητοποιήσεις των οπαδών του, δεν τους ζήτησε να αποχωρήσουν από τους αυτοκινητόδρομους.

Πριν από αυτή την ομιλία, είχε καλέσει τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου για να τους μεταφέρει, σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στο CNN Βραζιλίας, την άποψή του για τη μεροληψία κάποιων μελών του στην εκλογική διαδικασία, κάτι που έβλαψε την καμπάνια του. Οι δικαστές αρνήθηκαν αυτή τη συνάντηση, έως ότου τοποθετηθεί επίσημα ο πρόεδρος, μια σθεναρή στάση που φαίνεται πως στάθηκε καταλυτική για να προχωρήσει σε δηλώσεις.

Ηδη, σύμμαχοι και υπουργοί του είχαν σπεύσει να αναγνωρίσουν το αποτέλεσμα, προκαλώντας σοβαρό ρήγμα στη στρατηγική του. Δηλώσεις για το «αδιαμφισβήτητο» του αποτελέσματος είχαν κάνει οι πρόεδροι της Βουλής και της Γερουσίας. Πριν καν από την επίσημη τοποθέτηση του πρώην λοχία, ο ο αντιπρόεδρος της χώρας, απόστρατος στρατηγός Χάμιλτον Μουράο, χαιρέτησε τον νεοεκλεγμένο ομόλογό του, Ζεράλντο Αλκμίν, και σε τηλεφωνική τους ομιλία δήλωσε πως είναι στη διάθεσή του για να συμβάλει στην ομαλή μετάβαση.

Ο Αλκμίν ορίστηκε από τον Λούλα ως συντονιστής της 50μελούς ομάδας μετάβασης που αναμένεται να έχει ανακοινωθεί ώς αύριο. Ενώ η πρόεδρος του Κόμματος των Εργαζομένων (ΡΤ) Γκλέισι Χόφμαν συνομίλησε με τον υπουργό Προεδρίας Σίρο Νοκγκέιραμ ανάμεσα στα άλλα για το πώς θα προχωρήσει αυτή η διαδικασία ώς την ανάληψη της προεδρίας από τον Λούλα.

Οι πρώτοι οιωνοί μιας δύσκολης μετάβασης

Η στάση του Μπολσονάρο δεν έκανε παρά να φανατίσει ακόμη περισσότερο τους πιο ακραίους οπαδούς του, που από το βράδυ σχεδόν των εκλογών έχουν αποκλείσει και στις 26 Πολιτείες της χώρας σημαντικές περιφερειακές οδούς αποκόβοντας την επικοινωνία μεταξύ πόλεων. Οδηγοί φορτηγών, εκπρόσωποι της αγροτοβιομηχανίας, που στηρίζουν ανεπιφύλακτα την κυβέρνηση Μπολσονάρο, ζηλωτές του απερχόμενου προέδρου έχουν ξεχυθεί στους δρόμους αμφισβητώντας την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.

Το κίνημα, που σε ένα κεντρικό άρθρο η εφημερίδα O Globo χαρακτήρισε «το Καπιτώλιο των φορτηγατζήδων», φέροντας παραλληλισμούς με τις ορδές του Τραμπ που τον Ιανουάριο του 2021 εισέβαλαν στο Καπιτώλιο, ξεκίνησε από τα κοινωνικά δίκτυα με ένα σαφές μήνυμα, έγραφε η Página12: «Ενταχθείτε στις ομάδες στις Πολιτείες σας και οργανώστε συγκεντρώσεις. Πρώτα στους δρόμους, έπειτα στους κεντρικούς αυτοκινητόδρομους, μετά στο κέντρο των πόλεων. Η προθεσμία δράσης για τις Ενοπλες Δυνάμεις είναι 72 ώρες. Είμαστε ο λαός. Δεν θα μας κλέψουν την πατρίδα μας. Οχι εδώ κομμουνισμός».

Ακόμη πανικός στους αυτοκινητόοδρομους

Οσο για την αρμόδια ειδική Ομοσπονδιακή Αστυνομία Αυτοκινητόδρομων PRF, που την ημέρα των εκλογών έκανε περισσότερες από 500 επιχειρήσεις σε περιοχές που κατά παράδοση ψηφίζουν Λούλα, επιχειρώντας να παρεμποδίσει τους ψηφοφόρους να φτάσουν στα εκλογικά κέντρα, δεν έσπευσε να αποκαταστήσει την τάξη στις εθνικές οδούς.

Αναγκάζοντας τον πρόεδρο του Ανώτατου Εκλογοδικείου (TSE) Αλεξάντρε ντε Μοράες να διατάξει τη στρατιωτική αστυνομία να προχωρήσει στο άνοιγμα όλων των αυτοκινητόδρομων που έχουν αποκλείσει οι διαδηλωτές, ενώ ανακοίνωσε πως θα επιβάλλεται πρόστιμο σχεδόν 19.000 δολαρίων την ώρα για όσα φορτηγά συνεχίζουν τον αποκλεισμό. Επειτα από αυτή την εντολή, η PRF ανακοίνωσε πως διέλυσε 306 αποκλεισμούς αλλά παραμένουν ενεργοί περισσότεροι από 260 και κάθε τόσο εμφανίζονται και νέοι.

Οι οπαδοί του «μαθητή-αστεριού του Τραμπ», όπως τον αποκάλεσε το περιοδικό The Economist, παραμένουν στους δρόμους και δεν είναι λίγοι όσοι ανησυχούν πως αυτό το κίνημα μπορεί να αποτελεί προοίμιο των όσων θα ακολουθήσουν ώς τον Ιανουάριο που θα αναλάβει την προεδρία ο Λούλα. Τα πνεύματα στους δρόμους παραμένουν επικίνδυνα οξυμένα, με τον Μπολσονάρο να ενθαρρύνει εμμέσως πλην σαφώς τους «αγανακτισμένους».

«Δεν θα αποδεχτούμε να χάσουμε όσα κερδίσαμε, θέλουμε αυτό που γράφει η σημαία μας, «τάξη και πρόοδος». Δεν θα αποδεχτούμε αυτή την κατάσταση», προειδοποιούσε ένας από τους διαμαρτυρόμενους στο γαλλικό πρακτορείο AFP. Ενώ ένας από τους ηγέτες τού κατά τα άλλα ακέφαλου κινήματος διαμαρτυρίας Ζάντερσον Μακανέρο αποκάλυπτε στο BBC τη στρατηγική του: «Η στάση του προέδρου θα καθορίσει την πορεία των διαδηλώσεων. Περιμένουμε να μιλήσει. Ο Μπολσονάρο ή θα πάει στον πόλεμο ή θα εξαφανιστεί από την πολιτική σκηνή γιατί τότε δεν θα είναι ο ηγέτης που πιστεύαμε. Αλλά είναι πόλεμος».