Αγνοούμενοι φοιτητές της Αγιοτσινάπα: Ανάμεσα στον πόνο και την ελπίδα

Ο πόνος γίνεται οργή. Αυτό μας λένε οι φοιτητές της Αγροτικής Σχολής «Νορμάλ» Ραούλ Ισιδόρο Μπούργκος της Αγιοτσινάπα, όσο περπατάμε στους διαδρόμους που μέσα από τοιχογραφίες και ζωγραφιές μαρτυρούν την ιστορία τους. Τοίχοι που μιλούν για δεκαετίες αγώνων και διατηρούν ζωντανό το κληροδότημα των κορυφαίων Μεξικανών τοιχογράφων.  Αλλά και που αφηγούνται την κρατική καταστολή που βιώνουν οι φοιτητές σε αυτήν την περιοχή.

Περισσότερο από ένας μήνας έχει περάσει από την ανεξιχνίαστη έως σήμερα εξαφάνιση 43 φοιτητών αυτής της Σχολής της Πολιτείας Γκερέρο. Στις 26 Σεπτεμβρίου ομάδα περισσότερων από 80 φοιτητών πήγε να αναζητήσει λεωφορεία. Ήθελαν να πάνε, παράδοξα παιχνίδια της μοίρας, στην πορεία για την επέτειο της σφαγής φοιτητών που έγινε στις 2 Οκτωβρίου 1968 στην πρωτεύουσα. Εδώ και χρόνια, λόγω της έλλειψης πόρων ακόμα και για τις μετακινήσεις τους, «καταλαμβάνουν» λεωφορεία με τους οδηγούς των οποίων συνήθως έχουν καλές σχέσεις. Αλλά αυτή την φορά τούς περίμενε μια διαφορετική μοίρα.

Info: Το βίντεο «Αγιοτσινάπα: Ανάμεσα στον πόνο και την ελπίδα», είναι ένα ντοκουμέντο των δημοσιογράφων Ελπίδας Νίκου και Ροδρίγο Ερνάντες  που προβλήθηκε στον τηλεοπτικό σταθμό Telesur.

Ήταν στην πόλη Ιγουάλα όπου η δημοτική αστυνομία τους έκλεισε τον δρόμο. Χωρίς καμία διαπραγμάτευση, χωρίς ανταλλαγή έστω και μιας λέξης, άρχισαν οι πυροβολισμοί. «Ήταν η αστυνομία. Άρχισαν να πυροβολούν τα λάστιχα των λεωφορείων και έπειτα πυροβόλησαν τους συντρόφους μας», διηγείται ο Νταβίντ, εκπρόσωπος των φοιτητών. Ο τραγικός απολογισμός: τρεις φοιτητές νεκροί -ο ένας βρέθηκε με γδαρμένο το δέρμα του προσώπου του και χωρίς μάτια- άλλος στο νοσοκομείο εγκεφαλικά νεκρός, περισσότεροι από 25 τραυματίες και 43 φοιτητές αγνοούμενοι.

Αν κι όλα συνέβησαν στο κέντρο της Ιγουάλα και ελάχιστα βήματα από βάση του μεξικανικού στρατού, κανείς δεν έσπευσε να τους βοηθήσει. «Επί ώρες μας κυνηγούσαν και μας πυροβολούσαν ξανά. Ο εισαγγελέας έφτασε τα ξημερώματα», σχολιάζει ο Ομάρ, φοιτητής που κατάφερε να ξεφύγει από την ενέδρα. «Καθώς τρέχαμε να σωθούμε συναντήσαμε κάποιους στρατιωτικούς. Το μόνο που μας είπαν ήταν: «θέλατε να κάνετε τα αντράκια.... λουστεί τα τώρα». Χρειάστηκε να ξημερώσει η επόμενη ημέρα για να έρθει ομάδα του Ινστιτούτου Ιατροδικαστικής και να παραλάβει τα πτώματα από τον δρόμο.

Σύμφωνα με τις έρευνες, ήταν η δημοτική αστυνομία που επιτέθηκε και απήγαγε τους φοιτητές με τη στήριξη ενός καρτέλ ναρκεμπόρων, των Ενωμένων Πολεμιστών. Ο δήμαρχος της Ιγουάλα, Χοσέ Λουίς Αμπάρκα, είχε άμεσες διασυνδέσεις με την εγκληματική οργάνωση και ήταν αυτός που έδωσε την εντολή για την επίθεση. Δύο ημέρες μετά την σφαγή διέφυγε μαζί με τον αρχηγό της αστυνομίας και μόλις χθες συνελήφθη στην πρωτεύουσα. Ακόμη, ωστόσο, δεν είναι γνωστές οι αιτίες της επίθεσης.

Μέρες μετά τα τραγικά γεγονότα, άρχισαν να ανακαλύπτουν παράνομους ομαδικούς τάφους στα περίχωρα της πόλης. Δεκάδες πτώματα βρέθηκαν κοντά σε σπίτια και κανείς δεν ήξερε τίποτα. Ο φόβος κυριαρχεί στην περιοχή και οι κάτοικοι εδώ και καιρό σωπαίνουν βλέποντας να περνούν καμιόνια φορτωμένα με ανθρώπους που έπειτα επιστρέφουν άδεια. «Λες και οι λόφοι έγιναν ένα τεράστιο νεκροταφείο», λένε στην πόλη.

Το Γκερέρο είναι επίκεντρο μιας μάχης με πολλά μέτωπα. Είναι μια από τις πιο φτωχές και περιθωριοποιημένες περιοχές της χώρας. Το 60% του πληθυσμού της, στην πλειοψηφία του ιθαγενείς και αγρότες, είναι αναλφάβητοι. Περισσότερο από το 90% της περιοχής δεν έχει υδροδότηση και μόνο το 50% έχει ηλεκτρισμό.

Οι νέοι που σπουδάζουν στις Αγροτικές Σχολές Νορμάλ σαν της Αγιοτσινάπα προέρχονται από αυτό το κοινωνικό υπόβαθρο. Στην πλειοψηφία τους είναι παιδιά αγροτών με ελάχιστους πόρους που βλέπουν ως μόνη τους ευκαιρία να φοιτήσουν σε αυτές τις Σχολές και να γίνουν δάσκαλοι. Έπειτα επιστρέφουν στις κοινότητές τους για να δώσουν τα φώτα της γνώσης στις επόμενες γενιές.

«Αυτά είναι τα σχολεία που η μεξικανική κυβέρνηση θέλει να εξαφανίσει», καταγγέλλει ο Μοϊσές. Η δραστική μείωση των κονδυλίων για την δημόσια παιδεία τους έχει πλήξει πολύ και μαζί η καμπάνια «ποινικοποίησής» τους από τα φιλοκυβερνητικά μίντια που τους παρουσιάζουν ως βανδάλους και ανατρεπτικούς. «Θέλουν να σβήσουν δια μιας όλα όσα κατακτήσαμε με τους κοινωνικούς αγώνες. Αυτά τα κέντρα είναι η τελευταία υπόμνηση της Μεξικανικής Επανάστασης του 1910: γι΄αυτό πάλεψε ο κόσμος, για την δωρεάν παιδεία».

Από εδώ αναδύθηκαν κοινωνικοί αγωνιστές σαν τον Λούσιο Καμπάνιας. «Ίσως γι αυτό έχουμε αντιμετωπίσει τόση κρατική καταστολή», λέει ο Ομάρ Γκαρσία, φοιτητής της Αγιοτσινάπα. «Φοβούνται ότι από αυτούς τους χώρους θα γεννηθούν νέοι αντάρτες που θα τους διώξουν από την εξουσία. Αν επιβεβαιωθεί ότι οι σύντροφοί μας είναι νεκροί, το Γκερέρο θα εκραγεί».

Μετά τη σφαγή, η κοινοτική αστυνομία φυλάει κάθε βράδυ τις εγκαταστάσεις της Σχολής όπου βρίσκονται όχι μόνο οι φοιτητές αλλά και οι γονείς των αγνοουμένων. «Η κοινοτική αστυνομία είναι η αστυνομία του λαού» βεβαιώνει η διοικητής Τόρι κρυμμένη πίσω από την μπαλακλάβα της. «Οι πολίτες χρειάστηκε να οργανωθούμε γιατί σήμερα έχουμε να αντιμετωπίσουμε δυο δεινά: από την μία το κράτος και από την άλλη το οργανωμένο έγκλημα. Δυστυχώς ζούμε σε ένα ναρκο-κράτος».

Το αναγνώρισε και ο Κάρλος Ναβαρέτε, πρόεδρος του PRD (Επαναστατικό Δημοκρατικό Κόμμα, στο οποίο ανήκει ο δήμαρχος της Ιγουάλα). «Είναι σκληρό αλλά πρέπει να το παραδεχτώ» απάντησε στην ερώτηση μιας γνωστής ρεπόρτερ για το αν τα πολιτικά κόμματα έχουν κάποια συμφωνία ατιμωρησίας στο θέμα των ναρκεμπόρων. «Όλοι κινούνται προσεκτικά για να μην υπάρξουν συνέπειες στην πολιτική και εκλογική προοπτική τους».

«Εδώ και πολύ καιρό δεν τους εμπιστευόμαστε. Δεν θέλουμε να φτάσουμε στο σημείο να πάρουμε την δικαιοσύνη στα χέρια μας», λέει ο Μανουέλ, εκπρόσωπος των συγγενών των αγνοούμενων φοιτητών. «Έχουμε ακόμα την ελπίδα ότι οι νέοι θα επιστρέψουν. Περνούν οι ημέρες και εμείς δεν ξέρουμε τίποτα για τα παιδιά μας. Η οργή πλανιέται στον αέρα και είμαστε περήφανοι για την αντίδραση του λαού μας».

«Για το κράτος το να είσαι νορμαλίστα είναι αμαρτία, το να είσαι φοιτητής είναι έγκλημα κι αν είσαι από την Αγιοτσινάπα σου αξίζει ο θάνατος», συμπυκνώνει ο Νταβίντ. «Αλλά είμαστε αποφασισμένοι να μην μείνουμε να σταυρωμένα τα χέρια. Είμαστε αποφασισμένοι να φτάσουμε στο τέλος. Θέλουμε να εμφανιστούν ζωντανοί οι σύντροφοί μας». Φοιτητές που έγιναν σύμβολο μιας χώρας, όπου η ελπίδα σβήνει, ο πόνος βαθαίνει και ο φόβος γίνεται οργή.