Το Μεξικό φωνάζει «φτάνει πια» και στρέφεται Αριστερά

«Μαζί Θα Γράψουμε Ιστορία» είναι το όνομα του ετερόκλητου συνασπισμού με τον οποίο κατεβαίνει στις προεδρικές του Μεξικού ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, και η πραγματικότητα επιβεβαιώνει τον προφητικό τίτλο.

«Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία του, το Μεξικό μπορεί να έχει αριστερό πρόεδρο», είναι ο βασικός τίτλος του διεθνούς Τύπου -με μικρές παραλλαγές- εν όψει των εκλογών της 1ης Ιουλίου, όπου όλες οι δημοσκοπήσεις -εδώ και μήνες- δίνουν τεράστιο προβάδισμα στον ηγέτη του κεντροαριστερού κόμματος MORENA.

Σύμφωνα με την πρόβλεψη που προκύπτει από τον μέσο όρο των δημοσκοπήσεων, ο ΑMLO, όπως αποκαλούν τον Ομπραδόρ οι οπαδοί του, θα είναι ο αδιαμφισβήτητος νικητής των προεδρικών με 49,6% έναντι 27% του Ρικάρντο Ανάγια, του δεξιού κόμματος ΡΑΝ, ενώ ο υποψήφιος του κυβερνώντος PRI, Χουάν Αντόνιο Μεάδε, θα έρθει τρίτος με 20%.

Μια νίκη τού AMLO θα σήμαινε ότι για πρώτη φορά η ρεφορμιστική Κεντροαριστερά θα μπορούσε να επικρατήσει της νεοφιλελεύθερης συμμαχίας που με το PRI και το PAN -παρά τις φαινομενικές διαφορές τους- έχει κυβερνήσει επί δεκαετίες τη χώρα.

Υπέρ του λειτουργεί η δυσαρέσκεια και η αίσθηση του «φτάνει πια» που διακατέχει τους ψηφοφόρους για το σημερινό καθεστώς, το διαβρωμένο ώς το μεδούλι από τη διαφθορά και το ναρκεμπόριο και υπεύθυνο για τα πιο υψηλά επίπεδα βίας που έχει γνωρίσει εδώ και δεκαετίες η χώρα. Και μαζί η χρόνια κόπωση για την ανισότητα μιας απόλυτα δυσλειτουργικής δημοκρατίας, αλλά και η αγανάκτηση για την ασύδοτη «ελεύθερη αγορά» που έχει βαθύνει τη φτώχεια και την ανέχεια.

Ολα αυτά έχουν μεταφραστεί σε μια μεγάλη προσδοκία, ότι ο Ομπραντόρ θα μπορούσε να οικοδομήσει ένα διαφορετικό μοντέλο διακυβέρνησης, ένα ελάχιστο κράτος δικαίου και ευημερίας.

Ο 65χρονος AMLO ξεκίνησε την καριέρα του στο νυν κυβερνών κόμμα PRI και μεταπήδησε σύντομα στο κεντρώο πλέον, παρά τον τίτλο, PRD (Κόμμα της Δημοκρατικής Επανάστασης), με το οποίο ήταν υποψήφιος για την προεδρία το 2006 και το 2012.

Το 2014 αποχώρησε μαζί με μεγάλο τμήμα του κόμματος για να ιδρύσει το Κίνημα Εθνικής Αναγέννησης (MORENA) που μέσα σε τρία χρόνια μετατράπηκε από μικρό λαϊκό κίνημα σε ιεραρχικό κόμμα εθνικής εμβέλειας.

Εχοντας την εμπειρία της προεδρικής υποψηφιότητάς του, το 2006, όταν εναντίον του ξετυλίχθηκε μια βρόμικη εκστρατεία που τον αποκαλούσε «ένας κίνδυνος για το Μεξικό» και έχασε τελικά με 0,58% -γεγονός που οδήγησε σε μηνών διαμαρτυρίες για νοθεία-, ο AMLO άλλαξε τακτική. Αμβλυνε την επιθετική ρητορική του και παρουσιάζεται ως ένας πραγματιστής ηγέτης ικανός να συμφιλιώσει τη χώρα.

Στις γραμμές του φιλοξενεί από ακτιβιστές και αγωνιστές της Αριστεράς έως πρώην μέλη των δύο κομμάτων που καταγγέλλει ότι κατέστρεψαν τη χώρα (PRI και PAN), συνασπίστηκε με το αντιιμπεριαλιστικό Κόμμα Εργασίας αλλά και με την Κοινωνική Συνάντηση, ένα κόμμα ευαγγελικών ακροδεξιάς κοπής. Και επέλεξε ως δεξί χέρι του τον Αλφόνσο Ρόμο, έναν γνωστό επιχειρηματία στον οποίο ανέθεσε το κυβερνητικό του πρόγραμμα.

Ο Ομπραντόρ είναι κεντροαριστερός παλιάς κοπής που δεν μιλά για σοσιαλισμό αλλά για ένα κράτος πιο δίκαιο, χωρίς αποκλεισμούς και ακραίες ανισότητες, και μια οικονομία που να υπηρετεί τις ανάγκες της χώρας και των πολιτών της. Δυσπιστεί απέναντι στους τεχνοκράτες και τις νεοφιλελεύθερες θέσεις τους, εμμένει στην πάταξη της διαφθοράς, δηλώνει αποφασισμένος να αλλάξει την ιστορία υπέρ των φτωχών.

Προτείνει πράγματα απλά: οικονομική βοήθεια για φοιτητές και ηλικιωμένους, αύξηση δαπανών για κοινωνική πρόνοια, εργασιακά δικαιώματα, ενίσχυση της εθνικής παραγωγής -ιδίως της αγροτικής- και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δημόσιες επενδύσεις και ανάπτυξη που θα αποτυπώνεται περισσότερο σε κοινωνικό όφελος παρά σε υπέρογκα κέρδη για τους λίγους.

Τίποτα ρηξικέλευθο, αλλά ακόμη κι έτσι θεωρείται απειλητικός για την κυρίαρχη πολιτική σκηνή και τους οικονομικούς πυλώνες της. Λίγο πριν από τις εκλογές ξεκίνησε καμπάνια δυσφήμησής του με αυτοματοποιημένα μηνύματα σε κινητά και μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι ενώσεις των επιχειρηματιών δεν σταματούν να εκφράζουν τις ανησυχίες του φτάνοντας να καλέσουν τους εργαζομένους τους να μην ψηφίσουν τον Ομπραντόρ. Το δε χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο τον έχει χαρακτηρίσει «εξτρεμιστή», διαμορφώνοντας κλίμα αποσταθεροποίησης με τη διαφυγή από τη χώρα 8 δισ. δολαρίων τους τελευταίους μήνες.

Ανάμεσα στα πολλά που τους ανησυχούν, είναι η πιθανότητα να καταργήσει ο Ομπραντόρ την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του απερχόμενου προέδρου Πένια Νιέτο (που ανοίγει την πόρτες στην ιδιωτικοποίησή της), να καταγγείλει τις συμβάσεις για το νέο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας (πρωτοβουλία που θα έπληττε ολιγάρχες σαν τον Κάρλος Σλιμ, 6ο πλουσιότερο επιχειρηματία στον κόσμο) και, κυρίως, να διενεργήσει δημοψήφισμα για να μην εφαρμοστεί η ενεργειακή μεταρρύθμιση (που με το πρόσχημα της «ανταγωνιστικότητας» ευνοεί την ιδιωτικοποίηση της πετρελαϊκής βιομηχανίας, παλαιό αίτημα της Ουάσινγκτον).

Μέσα σε αυτό το κλίμα και έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία κατά την οποία έχουν δολοφονηθεί 123 πολιτικοί, είναι πιθανή η νοθεία; Ναι, απαντά με βεβαιότητα το επιτελείο του, «αλλά η διαφορά είναι τόση ώστε είναι απίθανο να την καλύψουν».