Η Frontex ψέγει τον βαλκανικό διάδρομο

Αντιμετωπίζοντας την προσφυγική ροή αποκλειστικά από τη σκοπιά της ασφάλειας, η φετινή ανάλυση ρίσκου της FRONTEX για τα δυτικά Βαλκάνια, που δημοσιοποιήθηκε χτες, καταλήγει σε ένα συμπέρασμα που μοιάζει με αυτοεκπληρούμενη προφητεία: ο πιο σημαντικός παράγοντας -και με διαφορά- για την τεράστια αύξηση της προσφυγικής και μεταναστευτικής ροής το 2015 ήταν η δημιουργία του βαλκανικού διαδρόμου που διευκόλυνε το πέρασμα των προσφύγων και μεταναστών στην κεντρική Ευρώπη και η «προσωρινή αδυναμία» ορισμένων χωρών να φυλάξουν τα σύνορα, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της νομοθεσίας για τη διαχείριση των συνόρων, όπως οι σχετικές διατάξεις της συνθήκης της Σένγκεν και ο κανονισμός EURODAC.

Φυσικά, η FRONTEX αναγνωρίζει ότι η αιτία της δημιουργίας της προσφυγικής ροής εντοπίζεται στον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Συρία, στην προέλαση του ISIS και στη δράση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.

Παραδέχεται δηλαδή εμμέσως ότι, ακόμη και αν ήταν εφικτή η φύλαξη των συνόρων σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, δεν θα έλυνε φυσικά το προσφυγικό ζήτημα, απλώς θα το κρατούσε μακριά από την Ε.Ε. Βέβαια, σε αυτή την περίπτωση η Ε.Ε. θα παραβίαζε τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από το πνεύμα, αν όχι το γράμμα, της Σύμβασης της Γενεύης και θα απείχε προκλητικά από την ευθύνη να συμμεριστεί τα καταστροφικά αποτελέσματα της δικής της πολιτικής, αλλά αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί τη FRONTEX.

Η άρνηση καταγραφής

Η έκθεση αναγνωρίζει πάντως ρητά την αποτυχία του σχεδιασμού της Ε.Ε. στο προσφυγικό και την ανυπαρξία μιας κοινής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου. «Ολος ο σχεδιασμός έγινε στη βάση μικρότερων αριθμών εισερχόμενων προσφύγων και μεταναστών και στη βάση της υπόθεσης ότι οι εισερχόμενοι δεν θα αρνούνταν να ακολουθήσουν τις υπάρχουσες διαδικασίες», αναφέρει.

Η πραγματικότητα βέβαια αποδείχτηκε τελείως διαφορετική. Η έκθεση αναφέρεται στην άρνηση πολλών προσφύγων και μεταναστών να καταγραφούν και στις συχνές συγκρούσεις τους με τις αρχές, ενώ κάνει λόγο για τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι αρχές μπροστά στο πρωτοφανές προσφυγικό κύμα.

«Οι περισσότερες αρχές βρέθηκαν αντιμέτωπες με έλλειψη διερμηνέων και ανθρώπων που ελέγχουν τους εισερχόμενους και βασίστηκαν κυρίως στα έγγραφα που παρουσίαζαν οι μετανάστες, έγγραφα που δεν διαθέτουν προδιαγραφές ασφαλείας», σημειώνει, ενώ αναγνωρίζει και τη δυσκολία να επιβεβαιωθεί η χώρα προέλευσης των προσφύγων, γεγονός που έφερε δυσκολίες στον περιορισμό της εισόδου για όσους δεν προέρχονται από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Σε αυτό το πλαίσιο μοιάζει αυτονόητο το συμπέρασμα ότι το κλείσιμο των συνόρων κατά μήκος της βαλκανικής διαδρομής, σε συνδυασμό με την παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, είναι οι κύριοι παράγοντες που οδήγησαν στη μείωση της προσφυγικής ροής από την Τουρκία.

«Οταν μετά τις 19 Φεβρουαρίου οι αρχές της ΠΓΔΜ εφήρμοσαν αυστηρότερους κανόνες για την είσοδο από την Ελλάδα, μειώθηκε ο αριθμός των ατόμων που φτάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία», σημειώνει η έκθεση, χαρακτηρίζοντας δευτερεύοντα το ρόλο της διακήρυξης Τουρκίας και Ε.Ε. στο προσφυγικό.

«Ισως το μεγαλύτερο μάθημα είναι το γεγονός πως η υποκειμενική αντίληψη της πραγματικότητας και οι φήμες έχουν μεγάλη σημασία», αναφέρει, επιχειρώντας να ερμηνεύσει γιατί τριακονταπλάσιος αριθμός προσφύγων επιχείρησε το 2015 να βρει διεθνή προστασία στην Ε.Ε.