Σενάρια για νέες εκλογές στην Ισπανία

Το παζάρι έχει ήδη αρχίσει, με δηλώσεις από όλες τις πλευρές, καθώς τα ισπανικά κόμματα προετοιμάζονται για έναν παρατεταμένο και εκνευριστικά δύσκολο γύρο διαπραγματεύσεων μετά τα αποτελέσματα των εκλογών.

Ηδη οι Σοσιαλιστές λένε ότι δεν πρόκειται να συνεργαστούν με το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι, οι Podemos διακηρύσσουν ότι ποτέ δεν πρόκειται να στηρίξουν μια κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος υπό τον Ραχόι και οι Πολίτες (Cidudadanos), που κατέλαβαν την τέταρτη θέση, επέμειναν ότι το κόμμα τους θα μείνει στην αντιπολίτευση και δεν θα ενταχθεί στην επόμενη κυβέρνηση.

Ποια είναι λοιπόν τα πιθανά σενάρια; Αρκετά, όπως τα παρουσιάζουν ισπανικά μέσα:

Los posibles acuerdos para investir al nuevo presidente tras el #20D https://t.co/T9KGT8Qqdr pic.twitter.com/KbD38QT5Ri

— El Español (@elespanolcom) Δεκέμβριος 21, 2015

Ένα σενάριο είναι η παραμονή του Ραχόι στην εξουσία. Το Λαϊκό Κόμμα, έστω και ψαλιδισμένο, παραμένει πρώτο στο Κοινοβούλιο, γεγονός που του δίνει το πάνω χέρι στην εκλογή του επόμενου πρωθυπουργού.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας, ο επικεφαλής της κυβέρνησης χρειάζεται μεν απόλυτη πλειοψηφία στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας αλλά από εκεί και πέρα μπορεί να εκλεγεί με απλή πλειοψηφία. Οι κεντρώοι Πολίτες έχουν ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι σκέπτονται να απόσχουν, πράγμα βολικό για τον Ραχόι.

Όσο για το δεύτερο κόμμα στη Βουλή, τους Σοσιαλιστές λένε ότι θα τον καταψηφίσουν. Αλλά ο Ραχόι έχει δυο μήνες καιρό για να τους μεταπείσει. Εάν απόφασίσουν και οι Σοσιαλιστές αποχή, τότε ανοίγει ο δρόμος για τον Ραχόι να συνεχίσει να κυβερνά. Με πολλές δυσκολίες βέβαια. 

«Τι μπορεί να πετύχει μια κυβέρνηση μειοψηφίας του Λαϊκού Κόμματος; Πιθανότατα πολύ λίγα» σχολιάζουν οι Financial Times. «Σε ό,τι αφορά την οικονομική πολιτική, την αγορά εργασίας ή τη φορολογία, ο Ραχόι θα συναντά συνέχεια μπροστά του συμπαγή την αντιπολίτευση από τους Σοσιαλιστές, τους Podemos και τα άλλα μικρότερα αριστερά και περιφερειακά κόμματα. Μια πιθανότητα που λέγεται ότι εξετάζεται είναι Σοσιαλιστές και Πολίτες να αποδεχθούν μια κυβέρνηση υπό τον Ραχόι με περιορισμένη πολύ την εντολή της, υπό την προυπόθεση ότι ο πρωθυπουργός θα βάλει μπρος την μεταρρύθμιση του Συντάγματος».

Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, είναι βέβαιο ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να μακροημερεύσει. 

Το δεύτερο σενάριο είναι μια κεντροαριστερή κυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές, το Podemos, τη Λαϊκή Ενότητα (2 έδρες) και το Esquerra Republicana (περιφερειακό κόμμα από την Καταλονία, υπέρ της ανεξαρτησίας, 9 έδρες). Πολιτικά είναι σχεδόν ανέφικτες συμμαχίες: στην μεν πρώτη περίπτωση διότι δύσκολα θα συμβιβαστούν οι Καταλανοί, ενώ και το Podemos δύσκολα θα δεχθεί να «βάλει πλάτη» στους Σοσιαλιστές όταν και τα δυο κόμματα διεκδικούν ψηφοφόρους από τον ίδιο χώρο.

Και στη δεύτερη περίπτωση, Podemos και Πολίτες θα έχουν παρά πολλές διαφορές να γεφυρώσουν για να μπορέσουν να συμβιώσουν. 

Μετά υπάρχει και το σενάριο του «μεγάλου συνασπισμού» (Λαϊκό Κόμμα και Σοσιαλιστές). Αφού το έκανε η Γερμανία, γιατί να μην μπορεί να το πετύχει και η Ισπανία; Αυτή είναι η επικρατούσα άποψη και στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο.

Στην Ισπανία όμως είναι διαφορετική η κατάσταση. Κατ'αρχήν, όπως σημείωνε και η Guardian, αυτό θα είναι πολιτική αυτοκτονία για τους Σοσιαλιστές που κατέγραψαν σε αυτές τις εκλογές τα χειρότερα ποσοστά τους. Εξάλλου, όπως εκτιμούν και οι FT, το κόμμα και ο νέος ηγέτης τους, Ενρίκο Σάντσεθ, «γνωρίζουν ότι εάν αποφασίσουν να συγκυβερνήσουν με το Λαϊκό Κόμμα ως ο μικρότερος εταίρος θα αφήσουν ελεύθερο το πεδίο στους Podemos να διεκδικήσουν την ηγεσία (και τους ψηφοφόρους) της ισπανικής Αριστεράς.   

Η τελευταία εκδοχή είναι πάλι εκλογές. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο χρόνος για μια νέα εκλογική αναμέτρηση αρχίζει να μετρά αντίστροφα από την στιγμή που γίνει στη Βουλή η πρώτη ψηφοφορία για ανάδειξη πρωθυπουργού. Εάν μέσα σε δυο μήνες δεν βρεθεί υποψήφιος να κερδίσει έστω με απλή πλειοψηφία, τότε ο βασιλιάς διαλύει τη Βουλή και προκηρύσσει εκλογές.

Εάν δεν πειστεί κάποιο από τα μεγάλα κόμματα είτε να απόσχει είτε να υπερψηφίσει, τότε οι κάλπες θα ανοίξουν πάλι. Ο φόβος μιας νέας αναμέτρησης μπορεί και να μεταπείσει ορισμένους - γράφουν οι FT. Όπως για παράδειγμα οι Σοσιαλιστές, που νιώθουν καυτή την ανάσα των Podemos, ή οι Πολίτες που δεν κατέγραψαν τα αποτελέσματα που περίμεναν την Κυριακή και επομένως θα είναι μάλλον απρόθυμοι να δοκιμάσουν τόσο γρήγορα πάλι την τύχη τους στις κάλπες. 

Η εποχή των «ιστορικών συμβιβασμών» 

Ο ηγέτης του κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς Podemos δήλωσε ότι η προτεραιότητά του θα είναι η προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας της Ισπανίας, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί η εξάρτησή της από τη Γερμανία.

«Το μήνυμά μας προς την Ευρώπη είναι σαφές. Η εθνική κυριαρχία είναι η προτεραιότητα για εμάς σε ό,τι αφορά την οργάνωση του πολιτικού συστήματος. Η Ισπανία δεν είναι ποτέ πια στην περιφέρεια της Γερμανίας», είπε ο Πάμπλο Ιγκλέσιας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στη Μαδρίτη. «Θα εργαστούμε για να ανακτήσει την έννοια της η φράση εθνική κυριαρχία στη χώρα μας».

Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας αναφέρθηκε στον οδικό χάρτη των μεταρρυθμίσεων που σκοπεύει να παρουσιάσει στα άλλα κόμματα, και ειδικά στους Σοσιαλιστές, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο αυτό προαπαιτούμενο στις διαπραγματεύσεις για τον ενδεχόμενο σχηματισμό μιας ευρείας πολιτικής συμμαχίας, προκειμένου να εκδιωχθεί το Λαϊκό Κόμμα από την εξουσία.

«Δεν είναι η ώρα να μιλήσουμε για θέσεις, έχουμε έναν οδικό χάρτη και μπορούμε, με βάση αυτόν, να συνομιλήσουμε», είπε.

Το Podemos προτείνει μεταξύ άλλων να γίνουν απαράγραπτα τα δικαιώματα στη στέγη, στην υγεία, στην εκπαίδευση, αλλά επίσης και να αναγνωριστεί η «ποικιλομορφία των λαών της Ισπανίας». Επιμένει στην ανάγκη να γίνει σεβαστή η κυριαρχία τους και να επιτραπεί η διεξαγωγή δημοψηφισμάτων αυτοδιάθεσης.

Το Podemos, το οποίο τάσσεται υπέρ της παραμονής της Καταλονίας στην Ισπανία, είναι μολαταύτα το μόνο κόμμα που προτείνει να γίνει ένα τέτοιο δημοψήφισμα, όπως επιθυμεί η πλειοψηφία των Καταλανών. Κατέλαβε την πρώτη θέση σε αυτή την επαρχία των 7,5 εκατομμυρίων κατοίκων, όπως και στη Χώρα των Βάσκων, όπου καταγράφονται αυτονομιστικές διαθέσεις εδώ και δεκαετίες.

Ο Ιγκλέσιας εκτίμησε ότι οι εκλογές αυτές  ήμαναν την έναρξη μιας νέας εποχής: αυτής των «ιστορικών συμβιβασμών».

Στην αντιπολίτευση...

Ο ηγέτης του κόμματος Ciudadanos (Πολίτες), που κατέλαβε την τέταρτη θέση στις χθεσινές βουλευτικές εκλογές στην Ισπανία, επέμεινε σήμερα ότι το κόμμα αυτό θα μείνει στην αντιπολίτευση και δεν θα ενταχθεί στην επόμενη κυβέρνηση.

Ο Άλμπερτ Ριβέρα κάλεσε τους Σοσιαλιστές (PSOE) να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους και να αποφασίσουν εάν θα προσπαθήσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση συμμαχίας με μικρότερα κόμματα της Αριστεράς.

«Τώρα επαφίεται στους άλλους να κάνουν κίνηση», είπε ο Ριβέρα κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε, επιμένοντας πως το κόμμα του θα προτιμούσε να απόσχει και να επιτρέψει στο PP να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας, παρά να συμβάλει η Ισπανία να οδηγηθεί εκ νέου στις κάλπες.