Αδύναμη και άβουλη Ευρώπη

Aνησυχία προκαλεί στις Βρυξέλλες ο περιορισμένος ρόλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις πολλαπλές κρίσεις στον πλανήτη. Σήμερα στην κλιμακούμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, παλαιότερα στις συζητήσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία και αλλού, η Ε.Ε. μοιάζει αδύναμη, άβουλη και λιγότερο ικανή να ασκήσει επιρροή.

Σύμφωνα με διπλωμάτες που μίλησαν στην «Εφ.Συν.», αυτή είναι μια αρκετά δύσκολη κατάσταση, δεδομένων της ραγδαίας ταχύτητας με την οποία κινούνται τα πολεμικά γεγονότα στη Μέση Ανατολή και των πιθανών συνεπειών για τον υπόλοιπο κόσμο.

Μία από τις βασικές αιτίες, όπως αναφέρουν οι διπλωμάτες, είναι η έλλειψη κοινής εξωτερικής πολιτικής, κάτι που επιβεβαιώθηκε και σε αυτήν την περίπτωση στην έκτακτη τηλεδιάσκεψη μεταξύ των 27 υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. για τις επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, υπουργοί από αρκετές χώρες εξέφρασαν δυσαρέσκεια για τις κινήσεις της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η αιτία του εκνευρισμού αφορά την απόφασή της να καλέσει στο τηλέφωνο τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, αφού ο Ισραηλινός πρωθυπουργός διέταξε τον βομβαρδισμό του Ιράν και στη συνέχεια να δηλώσει την υποστήριξή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για «το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα».

Αλλο αυτοάμυνα, άλλο προληπτικό πλήγμα

Υπουργοί Εξωτερικών από διάφορες χώρες εξέφρασαν ανησυχίες για αυτό το θέμα. Υπάρχει μια «μεγάλη διαφορά» μεταξύ του δικαιώματος στην αυτοάμυνα και της έναρξης «προληπτικής στρατιωτικής δράσης», σημείωσε ένας από αυτούς.

Ενας άλλος κατηγόρησε τη Φον ντερ Λάιεν ότι έκανε «μονόπλευρη εκστρατεία» με την υποστήριξή της στον Νετανιάχου. Αλλοι χαρακτήρισαν τις επιθέσεις του Ισραήλ «ανεύθυνες πράξεις».

Το ρεπορτάζ αποκαλύπτει ότι οι υπουργοί Εξωτερικών 10-15 κρατών προσέφεραν τουλάχιστον περιορισμένη υποστήριξη στο Ισραήλ κατά τη συνάντηση της Τρίτης.

Και στο τέλος η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Κάγια Κάλας, παρά το γεγονός ότι της το ζήτησαν δημοσιογράφοι, δεν επανέλαβε το σχόλιο της Φον ντερ Λάιεν σχετικά με το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα. Αντ’ αυτού, τόνισε επανειλημμένα ότι πρέπει να υπάρξει κατάπαυση του πυρός και διπλωματική επίλυση της κρίσης.

To δημοσιογραφικό… σφυροκόπημα συνεχίστηκε και δεύτερη μέρα χθες στην αίθουσα Τύπου της Κομισιόν, μετά και τη δήλωση από τη συνάντηση των 7 πιο δυνατών οικονομιών του πλανήτη (G7) που αναγνώρισαν επίσης το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.

Η Κάλας θυμήθηκε το διεθνές δίκαιο

Τόσο, που η Κάγια Κάλλας αναγκάστηκε να αναρτήσει στο «Χ» ότι «Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να φροντίσει την ασφάλεια και τον λαό του, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Δηλαδή με διεθνώς παραδεκτούς νομικούς κανόνες, όχι αυθαίρετα. Η δήλωση έγινε στον απόηχο τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε με τους ΥΠΕΞ Γαλλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου.

Πίσω στην αίθουσα Τύπου, οι εκπρόσωποι της Κομισιόν διευκρίνιζαν ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν υποστηρίζει την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν» και επαναλάμβαναν ότι «Είμαστε προσηλωμένοι σε μια ολοκληρωμένη πολιτική προσέγγιση έναντι του Ιράν για την αντιμετώπιση όλων των ζητημάτων που μας απασχολούν, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις επιλογές που έχουμε στη διάθεσή μας, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων».

Στο μεταξύ, ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ε.Ε. είχε μέχρι χθες απομακρύνει περισσότερους από 400 Ευρωπαίους από το Ισραήλ σε 12 αεροπορικές πτήσεις. Οι πτήσεις πραγματοποιούνται από την Αίγυπτο και την Ιορδανία, καθώς ο εναέριος χώρος του Ισραήλ παραμένει κλειστός. Η Ε.Ε. καταβάλλει έως και το 75% του κόστους και τα αεροσκάφη ανήκουν σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, ύπατη εκπρόσωπος Κάγια Κάλας, δήλωσε ότι μίλησε με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος τη διαβεβαίωσε ότι η Αμερική δεν ήθελε να συρθεί σε πόλεμο με το Ιράν. Εάν οι ΗΠΑ εμπλακούν, «σίγουρα θα σύρουν την περιοχή σε ευρύτερη σύγκρουση και αυτό δεν είναι προς το συμφέρον κανενός», δήλωσε η Κάλας στους δημοσιογράφους των Βρυξελλών.

Η αλήθεια όμως είναι ότι η έλλειψη προβλεψιμότητας της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ κάνει τα πράγματα χειρότερα.

Ετοιμάζεται για στρατιωτική δράση; Σχεδιάζει αλλαγή καθεστώτος; Και αν ναι, ποιος θα αναλάβει; Ή μήπως είναι απλώς ένας τρόπος για να ενταθεί η πίεση στην Τεχεράνη ώστε να εγκαταλείψει το πυρηνικό της πρόγραμμα; Εχει καν αποφασίσει ο Τραμπ; Ή μήπως έχει ξεγελαστεί από τον Νετανιάχου, όπως υποθέτει το Politico σε ανάλυσή του. Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα.

Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ πέρασαν τον χρόνο τους στη σύνοδο κορυφής των G7 στον Καναδά δειπνώντας με τον Τραμπ και συζητώντας για τη Μέση Ανατολή, μεταξύ άλλων. Παρά ταύτα, δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε καν για το τι συμβαίνει.

Ο Μακρόν δήλωσε ότι ο Τραμπ εργάζεται για μια εκεχειρία, κάτι που ο Αμερικανός πρόεδρος αρνήθηκε άκομψα. «Ο Μακρόν επιζητά τη δημοσιότητα. Είτε σκόπιμα είτε όχι, ο Εμανουέλ κάνει πάντα λάθος. Μείνετε συντονισμένοι!» έγραψε στο Truth Social.

Ο Στάρμερ διαβεβαίωσε τους Βρετανούς δημοσιογράφους που ταξίδευαν μαζί του πως δεν είχε καμία αμφιβολία ότι ο Τραμπ ήθελε να αποκλιμακώσει τη σύρραξη. «Δεν υπάρχει τίποτα που να είπε ο πρόεδρος που να υποδηλώνει ότι πρόκειται να εμπλακεί σε αυτή τη σύγκρουση», ισχυρίστηκε.

Ο Μερτς είπε το αντίθετο: «Θα μπορούσε να υπάρξει μια τέτοια περαιτέρω εξέλιξη, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε. Οι αποφάσεις πιθανότατα θα ληφθούν στο εγγύς μέλλον», είπε, συμπληρώνοντας ότι το Ισραήλ «κάνει τη βρόμικη δουλειά κατά του Ιράν για λογαριασμό ολόκληρης της Δύσης»