Λιγότερος τουρισμός, περισσότερη ζωή

«1,62 εκατομμύρια κάτοικοι. 26,1 εκατομμύρια τουρίστες. Σταματήστε τον μαζικό τουρισμό!». Το σύνθημα αυτό που δείχνει την τρομακτική αναλογία μεταξύ κατοίκων και τουριστών στη Βαρκελώνη φαινόταν σε αρκετά πλακάτ και ήταν από τα βασικά που κυριάρχησαν στη διαδήλωση που έγινε την Κυριακή κατά του υπερτουρισμού στην πόλη. Και όχι μόνο εκεί. Διαδηλώσεις έγιναν και σε άλλους δημοφιλείς τουρισμούς όπως η Μαγιόρκα, η Ιμπιζα και η Γρανάδα, αλλά και στην Πορτογαλία και στην Ιταλία. Κοινός παρονομαστής, η διαμαρτυρία των κατοίκων για τη μεγάλη έκπτωση στην ποιότητα της ζωής τους εξαιτίας της μαζικής προσέλευσης τουριστών και η προτροπή προς τις Αρχές να λάβουν ρυθμιστικά μέτρα ώστε οι τουρίστες να μην εκτοπίζουν τους ντόπιους.

Στη Γένοβα, οι διαδηλωτές πραγματοποίησαν μια «ενοχλητική περατζάδα» σέρνοντας βαλίτσες με ροδάκια στα πλακόστρωτα σοκάκια της πόλης. Στη Βενετία, όπου έχει επιβληθεί εισιτήριο εισόδου 5-10 ευρώ στους επισκέπτες, η διαμαρτυρία επικεντρώθηκε στην επικείμενη κατασκευή δύο νέων ξενοδοχειακών μονάδων. Στη Λισαβόνα, οι διαδηλωτές περιέφεραν ένα ομοίωμα του πολιούχου της πόλης από τον καθεδρικό ναό έως ένα πεντάστερο ξενοδοχείο. Αλλά οι περισσότερες και πιο «χαριτωμένες» διαμαρτυρίες έγιναν στην Ισπανία και ειδικότερα στη Βαρκελώνη, όπου το νεροπίστολο ήταν ο απρόσμενος πρωταγωνιστής της ημέρας.

Με σύμβολο το νεροπίστολο

Το φαινόμενο με τα νεροπίστολα ξεκίνησε πέρυσι τον Ιούλιο, όταν σε μια μικρή διαμαρτυρία που οργάνωσε μια ομάδα ακτιβιστών υπέρ της «αποανάπτυξης», κάποιοι έφεραν νεροπίστολα και άρχισαν να πετούν νερό ο ένας στον άλλο για να δροσιστούν. «Στη συνέχεια έγινε viral, αλλά στην πραγματικότητα ξεκίνησε ως αστείο μεταξύ ανθρώπων που έφεραν νεροπίστολα επειδή έκανε ζέστη», είπε στο Associated Press η Αδριάνα Κότεν, μία από τους διοργανωτές της Συνέλευσης των Συνοικιών για την Τουριστική Αποανάπτυξη. Αργότερα, κάποιοι άρχισαν να στρέφουν τα νεροπίστολά τους στους τουρίστες. Οι εικόνες έκαναν τον γύρο του κόσμου και τα νεροπίστολα καθιερώθηκαν ως πρωταγωνιστικό στοιχείο στις αντιτουριστικές διαδηλώσεις.

Πέρυσι η Ισπανία υποδέχθηκε 94 εκατομμύρια τουρίστες, όταν το 2019 ο αριθμός τους ήταν 83 εκατ. Φέτος αναμένονται γύρω στα 100 εκατομμύρια. Οπότε, τα πράγματα θα γίνουν ακόμα πιο ασφυκτικά στους κατεξοχήν τουριστικούς προορισμούς.

Το χειρότερο από όλα είναι η εκτόξευση του κόστους ζωής και ειδικότερα της στέγης σε δυσθεώρητα ύψη. Κατοικίες μετατρέπονται σε airbnb και όσοι δεν έχουν την τύχη να είναι ιδιοκτήτες δυσκολεύονται πολύ να βρουν σπίτι με κάπως προσιτό ενοίκιο.

Ο δήμος της Βαρκελώνης ανακοίνωσε ότι θα απαγορεύσει σταδιακά τη βραχυχρόνια μίσθωση ώς το τέλος του 2028. Μέχρι τότε όμως, πολλοί κάτοικοι είναι υποχρεωμένοι να ζουν με το πρόβλημα. Οπως η Πέπι, μια 80χρονη συνταξιούχος. Ο ιδιοκτήτης τής έκανε έξωση από το διαμέρισμα όπου ζούσε επί σχεδόν 10 χρόνια για να το μετατρέψει σε airbnb και να βγάζει περισσότερα χρήματα. «Δεν μπορώ να βρω τίποτα και δεν υπάρχει καμία στήριξη. Υπάρχουν μόνο τουριστικά διαμερίσματα» λέει η ίδια στο BBC.

«Αυτό το τουριστικό μοντέλο, αντί για οικονομική ευημερία, φέρνει άλλα προβλήματα όπως η στεγαστική κρίση», λέει στους New York Times ο Πέρε Ζοάν Φεμένια, εκπρόσωπος της οργάνωσης «Λιγότερος τουρισμός, περισσότερη ζωή» (Menys Turisme Mes Vida), που διοργάνωσε τη διαδήλωση στην Πάλμα δε Μαγιόρκα. Το ρεπορτάζ επισημαίνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλα τα τουριστικά νησιά των Βαλεαρίδων (Μαγιόρκα, Μενόρκα, Ιμπιζα), όπως είναι η έλλειψη υγειονομικών, εκπαιδευτικών και αστυνομικών εξαιτίας του υψηλού κόστους στέγασης.

Πόσο οικεία ακούγονται όλα αυτά σε σχέση με τα δικά μας τουριστικά νησιά. Και αν η Ισπανία, όπου ο τουρισμός αποτελεί το 12%-15% του ΑΕΠ, δεν λαμβάνει παρά μόνο κάποια περιορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, τι να περιμένει κανείς από την Ελλάδα όπου το 2024 η «βαριά βιομηχανία της χώρας» αποτελούσε το 28%-33% του ΑΕΠ;