Κομισιόν για Ελλάδα: Μεγάλες οικονομικές ανισορροπίες και υψηλή ανεργία

Οι μεγάλες οικονομικές ανισορροπίες και η υψηλή ανεργία συνεχίζουν να «μαστίζουν» την Ελλάδα παρά το γεγονός ότι η χώρα «εκτιμάται ότι συμμορφώνεται με τη συνιστώμενη μέγιστη αύξηση των καθαρών δαπανών, λαμβάνοντας υπόψη την ευελιξία στο πλαίσιο της εθνικής ρήτρα διαφυγής». 

Τις προβλέψεις της για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας παρουσίασε σήμερα η Κομισιόν από τις Βρυξέλλες: ένα πολύπλοκο και δυσνόητο "πακέτο" εκτιμήσεων. 

Το Εαρινό Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2025 περιλαμβάνει: ανακοινώσεις σχετικά με τα κύρια στοιχεία της δέσμης μέτρων του εαρινού Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, εκθέσεις ανά χώρα που προσδιορίζουν τις κύριες οικονομικές, εργασιακές και κοινωνικές προκλήσεις των κρατών μελών που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία, ειδικές ανά χώρα συστάσεις για δράσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση των μεταρρυθμίσεων και των επενδυτικών αναγκών, μια έκθεση για τις χώρες που είναι σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, αλλά και τις εκθέσεις για την εποπτεία μετά το πρόγραμμα για πέντε κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Περιλαμβάνει τέλος και μια πρόταση για την ανανέωση των κατευθυντήριων γραμμών για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών.

Ρήτρα διαφυγής για την Άμυνα: επιτρέπει μεγαλύτερες δαπάνες (αλλά αυξάνει το χρέος)

Στο πλαίσιο των δημοσιονομικών προκλήσεων, η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης αποτελεί βασικό πυλώνα αυτής της πρωτοβουλίας. Μέχρι τώρα, 16 κράτη μέλη έχουν ζητήσει την ενεργοποίησή της για τα θέματα ασφάλειας. Πρόκειται για την Ελλάδα, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Τσεχία, τη Δανία, τη Γερμανία, την Εσθονία, την Κροατία, τη Λετονία και τη Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Σλοβακία και Φινλανδία.

Η ευελιξία βάσει της εθνικής ρήτρας διαφυγής επιτρέπει αποκλίσεις από τη συνιστώμενη μέγιστη αύξηση των καθαρών δαπανών έως και 1,5% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2025-2028.

«Με άλλα λόγια, αυτό θα οδηγήσει σε ταχεία αύξηση των αμυντικών δαπανών, επιτρέποντας σε αυτά τα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν προσωρινά από τις συνήθεις δημοσιονομικές απαιτήσεις κατά τα επόμενα έτη», είπε ο αρμόδιος Επίτροπος Βάλντις Ντομπρόφσκις, αναφερόμενος και στην Ελλάδα.

Η Κομισιόν αξιολόγησε την ύπαρξη μακροοικονομικών ανισορροπιών στα 10 κράτη μέλη

που επιλέχθηκαν για εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις στο πλαίσιο της έκθεσης του μηχανισμού επαγρύπνησης του 2025. «Ενώ οι οικονομικές εξελίξεις κατά το προηγούμενο έτος συνέβαλαν στην άμβλυνση ορισμένων ανισορροπιών σε αρκετά κράτη μέλη, η αυξανόμενη αβεβαιότητα σε μεταβαλλόμενο εμπορικό πλαίσιο επιτείνει τους κινδύνους», αναφέρει η έκθεση.

Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ουγγαρία οι Κάτω Χώρες, η Σλοβακία και η Σουηδία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ανισορροπίες, καθώς τα τρωτά σημεία τους παραμένουν συνολικά σχετικά.

Η Κύπρος επαναταξινομείται ως χώρα που δεν αντιμετωπίζει «ανισορροπίες», καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με το εξωτερικό και ιδιωτικό χρέος υποχωρούν, εν μέρει λόγω της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, ενώ το δημόσιο χρέος μειώνεται χάρη στα συνεχιζόμενα δημοσιονομικά πλεονάσματα.

Η Ρουμανία είναι στη χειρότερη περίπτωση: εξακολουθεί να παρουσιάζει υπερβολικές ανισορροπίες, καθώς τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της διευρύνθηκαν και η ανταγωνιστικότητα του κόστους επιδεινώθηκε το 2024.

Η Ελλάδα εκτός διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος

12 κράτη µέλη συµµορφώνονται µε τη συνιστώµενη µέγιστη αύξηση των καθαρών δαπανών, λαµβάνοντας υπόψη, κατά περίπτωση, την ευελιξία που παρέχει η εθνική ρήτρα διαφυγής.

Πρόκειται για τα εξής: η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Κροατία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Αυστρία, η Σλοβενία, η Φινλανδία και η Σουηδία.

Δύο κράτη μέλη - η Πορτογαλία και η Ισπανία - συμμορφώνονται σε γενικές γραμμές.

Τέσσερα κράτη μέλη - η Ιρλανδία, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες - κινδυνεύουν να παρεκκλίνουν από τη συνιστώμενη πορεία των καθαρών δαπανών το 2025.

«Αυτά τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι καθαρές δαπάνες θα τηρούν τη συνιστώμενη πορεία», αναφέρουν οι ειδικοί της Κομισιόν.

«Θα παρακολουθούμε στενά την εξέλιξη αυτών των κινδύνων τους επόμενους μήνες. Η Επιτροπή θα υποβάλει την τελική της αξιολόγηση με βάση τα στοιχεία εκροών για το 2025 το επόμενο έτος, στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου της άνοιξης του 2026», σχολίασε ο Ντομπρόφσκις. 

Δημοσιονομική εποπτεία

Όσον αφορά τα κράτη μέλη που βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), η Επιτροπή θεωρεί ότι για τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, την Πολωνία και τη Σλοβακία δεν χρειάζεται να ληφθούν περαιτέρω μέτρα στο πλαίσιο της ΔΥΕ για τις χώρες.

Η Επιτροπή αξιολόγησε επίσης την πρόοδο στην εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων σχεδίων των 18 κρατών μελών. 12 κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα (και Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Εσθονία, Φινλανδία,  Λετονία, Λιθουανία, Σλοβενία, Σουηδία) εκτιμάται ότι συμμορφώνονται με τη συνιστώμενη μέγιστη αύξηση των καθαρών δαπανών, λαμβάνοντας υπόψη την ευελιξία στο πλαίσιο των εθνικών ρήτρα διαφυγής, εφόσον συντρέχει λόγος. 

Η Πορτογαλία και η Ισπανία συμμορφώνονται σε γενικές γραμμές, με περιορισμένες αποκλίσεις από τη συνιστώμενη πορεία τους. Ωστόσο, για την Κύπρο, την Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και τις Κάτω Χώρες, η Επιτροπή βλέπει κίνδυνο απόκλισης από τους συνιστώμενους μέγιστους ρυθμούς ανάπτυξης που έχουν καθοριστεί από την Συμβουλίου.

Κοινωνική σύγκλιση

«Κακό βαθμό» παίρνει η Ελλάδα στην έκθεση της κοινωνικής σύγκλισης της Κομισιόν. 

Σύμφωνα με το πλαίσιο κοινωνικής σύγκλισης, το οποίο ενσωματώνεται πλέον στην αναθεωρημένη οικονομική διακυβέρνηση, η Επιτροπή διεξήγαγε ανάλυση σε δύο στάδια για την απασχόληση, τις δεξιότητες και τις κοινωνικές προκλήσεις σε κάθε κράτος μέλος. 

Η ανάλυση εντόπισε προκλήσεις για την ανοδική κοινωνική σύγκλιση για

τρία κράτη μέλη (Ελλάδα, Ιταλία και Ρουμανία), λαμβάνοντας υπόψη τις απαντήσεις πολιτικής που έχουν αναλάβει ή σχεδιάζουν τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των εντοπισμένων κινδύνων. Τα ευρήματα από την ανάλυση συζητήθηκαν επίσης με τα κράτη μέλη στην Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας τον Μάιο, πριν από την έγκριση της εαρινής δέσμης μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025.

Επόμενα βήματα

Τα κράτη μέλη αναμένεται να αναθεωρήσουν τα εθνικά τους σχέδια άμεσα και ολοκληρωμένα για να εξασφαλίσουν ότι όλα τα ορόσημα και οι στόχοι μπορούν να υλοποιηθούν έως τις 31 Αυγούστου 2026 και να απλοποιηθεί ο χειρισμός των

των αιτήσεων τελικής πληρωμής. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας και θα διασφαλίσει ότι τα αναθεωρημένα σχέδια εξακολουθούν να πληρούν όλα τα κριτήρια αξιολόγησης και τις απαιτήσεις που ορίζονται στον κανονισμό του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF). 

Για να αυξήσει το μενού επιλογών για τα κράτη μέλη, η Επιτροπή καλεί την Ευρωπαϊκή

Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να ολοκληρώσουν γρήγορα τις νομοθετικές διαπραγματεύσεις για το αμυντικό τους πρόγραμμα και να εισαγάγουν διάταξη που να διευκολύνει την υποστήριξη του RRF, το οποίο δεν παίρνει παράταση.

Βουλγαρία στην Ευρωζώνη

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Βουλγαρία είναι έτοιμη να υιοθετήσει το ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2026 - ένα σημαντικό ορόσημο που θα την καταστήσει το εικοστό πρώτο κράτος μέλος που θα ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ. Η αξιολόγηση αυτή παρατίθεται στην έκθεση σύγκλισης 2025, η οποία εκπονήθηκε κατόπιν αιτήματος των βουλγαρικών αρχών και σηματοδοτεί ένα κρίσιμο και ιστορικό βήμα στην πορεία της Βουλγαρίας προς την υιοθέτηση του ευρώ.