Η ενθρόνιση του Πάπα Λέοντα και το πρώτο του μήνυμα

Σε εξέλιξη βρίσκεται το Σάββατο η τελετή ενθρόνισης του πάπα Λέοντα του ΙΔ', στην Πλατεία Αποστόλου Πέτρου στη Ρώμη. Όλη η περιοχή γύρω από το Βατικανό είναι κατάμεστη από πιστούς, οι οποίοι ξεπερνούν τις 250.000.

Αρχικά αναγνώσθηκαν αποσπάσματα του Ευαγγελίου στα ελληνικά, όπως επιτάσσει η παράδοση. Πρόκειται, όμως, σύμφωνα με πολλούς σχολιαστές, και για ένα ουσιαστικό μήνυμα υπέρ της ενότητας των χριστιανών ανεξαρτήτως δογμάτων. Παράλληλα, πριν από την έναρξη της τελετής, ο πάπας Λέων έκανε τον γύρο της πλατείας και χαιρέτισε τους πιστούς με το papamobile, το όχημα που χρησιμοποιεί ο κάθε ποντίφικας.

Απευθυνόμενος στους πιστούς, ο πάπας Λέων αναφέρθηκε στον πρόσφατο χαμό του πάπα Φραγκίσκου και στη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος, κατά τη διαδικασία του κονκλαβίου. «Με επέλεξαν χωρίς να έχω καμία αξία, βρίσκομαι ενώπιόν σας, με φόβο, τρεμάμενος, ως αδελφός και υπηρέτης της πίστης και της ευτυχίας σας», τόνισε ο πάπας. Προσέθεσε, δε, ότι το ελληνικό ρήμα «αγαπώ» στο Ευαγγέλιο, μας δείχνει την αγάπη που μας δείχνει ο Θεός, μια αγάπη χωρίς επιφυλάξεις και υπολογισμούς. Ο Λέων ο ΙΔ' υπογράμμισε, τέλος, ότι κύριος στόχος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας πρέπει να είναι η επίτευξη της ειρήνης, όπως επίσης επισήμανε τη σημασία της εγγύτητας με τις «αδελφές Χριστιανικές Εκκλησίες».

Pope Leo XIV presides at the Mass of Inauguration of his Petrine Ministry, and invites the Church to walk together along the path of God's love and remain united in one family.https://t.co/614WNbAd1T

— Vatican News (@VaticanNews) May 18, 2025

Στο Βατικανό έχουν συγκεντρωθεί θρησκευτικοί ηγέτες από όλο τον κόσμο, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, καθώς και επίσημοι εκπρόσωποί τους, για να παραστούν στην ιστορική αυτή στιγμή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Παρών είναι και ο ορθόδοξος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος πρόκειται να έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον νέο Ποντίφικα, σε ένα ακόμη σημαντικό βήμα για τον διαδογματικό διάλογο. Μάλιστα ο Αμερικανός ποντίφικας έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να μεταβεί στη Νίκαια της Μικράς Ασίας, μαζί με τον Βαρθολομαίο, για τα χίλια επτακόσια χρόνια από την Πρώτη (προσχισματική φυσικά) Οικουμενική Σύνοδο. Μένει να διαπιστωθεί αν το ταξίδι αυτό θα πραγματοποιηθεί στις 26 Μαΐου, όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί και από τον Φραγκίσκο, ή αν θα χρειαστεί μια μικρή αναβολή.

Μεταξύ των παρισταμένων είναι ακόμα, ο αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζει Ντι Βανς, ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι καθώς και κορυφαία στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα.

Η τελετουργία βασίζεται στο επίσημο λειτουργικό βιβλίο του Βατικανού με τίτλο «Τάξη των Τελετών» το οποίο έχει ως θέμα την ορκωμοσία της «Πέτρινης» διακονίας του εκάστοτε Επισκόπου Ρώμης (πάπα), με την έννοια ότι του ανατίθεται η συνέχιση της αποστολής του Αποστόλου Πέτρου.

Τιάρα, παλλίον και δαχτυλίδι

Η παπική τιάρα είναι σύμβολο της τριπλής εξουσίας που έχει ο Πάπας: πνευματική, κοσμική και υπέρτατη. Είναι κατασκευασμένη από χρυσό και διακοσμημένη με ιερές εικόνες και πολύτιμους λίθους. Ο Πάπας Λέων ΙΔ’ ωστόσο, δεν φόρεσε την παπική τιάρα, όπως γινόταν στο παρελθόν. Τελευταίος τη φόρεσε ο Πάπας Παύλος ο Στ’ το 1963. Ο τότε πάπας λίγο μετά την εκλογή του αποφάσισε να μην τη φοράει πλέον, καθώς οι καιροί είχαν αλλάξει. Πούλησε τη δική του, δώρισε τα έσοδα σε διεθνείς ιεραποστολές, και σήμερα αυτή έχει καταλήξει στο Εθνικό Ιερό Αμώμου Σύλληψης στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ. Αν και δεν απαγόρευσε τη χρήση της για τους διαδόχους του, κανένας πάπας δεν την έχει φορέσει από τότε.

Αντιθέτως ο Λέων φόρεσε παλλίον. Το παλλίον είναι μια λωρίδα από λευκό μαλλί με πέντε κόκκινους κεντημένους σταυρούς, σύμβολο ποιμαντικής ιεραποστολής και κοινωνίας με την παγκόσμια εκκλησία. Υφαίνεται από τις Βενεδικτίνες μοναχές της Santa Cecilia in Urbe in Trastevere στη Ρώμη. Είναι κατασκευασμένο από το μαλλί δύο αρνιών. Τα δύο ζώα εκτρέφουν Τραπιστές μοναχοί, οι τα οποίοι ευλογούν στις 21 Ιανουαρίου, τη γιορτή της Αγίας Αγνής. Το παλλίον στερεώνεται με τρεις καρφίτσες που μοιάζουν με τα καρφιά του σταυρού και φοριέται στους ώμους.

Τέλος ο Λέων φόρεσε το «Δαχτυλίδι του Αλιέως», το οποίο παραδόθηκε από τον Καρδινάλιο Τζοβάνι Μπατίστα Ρε και αντιπροσωπεύει τον σύνδεσμο με τον Απόστολο Πέτρο και την αποστολική ευθύνη του Πάπα. Είναι κατασκευασμένο από καθαρό χρυσό και χαραγμένο με τη βάρκα του Αποστόλου Πέτρου, περιτριγυρισμένη από το όνομα του νέου πάπα. Έχει πλάτος περίπου 4,3 ίντσες και παλαιότερα χρησιμοποιείτο ως σφραγίδα για παπικά έγγραφα. Πλέον είναι σύμβολο που σπάει, καταστρέφεται ή ακυρώνεται μετά τον θάνατο του καθενός ποντίφικα.

Η διαδικασία της ενθρόνισης

Η Λειτουργία της έναρξης του ποντιφικάτου τελείται ως εξής:

• 1ο βήμα: Ο χαιρετισμός. Οι συλλειτουργούντες καρδινάλιοι με λευκές λειτουργικές στολές χαιρετούν την Αγία Τράπεζα της Εξομολόγησης στη Βασιλική Εκκλησία Αποστόλου Πέτρου.
• 2ο βήμα: Η Αγία Τράπεζα. Ο Πάπας ανεβαίνει στην Αγία Τράπεζα, την φιλάει, την θυμιάζει και ένας διάκονος παίρνει το Βιβλίο των Ευαγγελίων.
• 3ο βήμα: Ο τάφος του Αποστόλου Πέτρου. Ο ποντίφικας κατεβαίνει στον τάφο του Αποστόλου Πέτρου μέσα στη βασιλική εκκλησία, για μια στιγμή προσευχής και θυμιάματος.
• 4ο βήμα: Η λειψανοθήκη. Το παλλίον και το δαχτυλίδι του ψαρά αφαιρούνται από τη λειψανοθήκη από τον καρδινάλιο πρωτοδιάκονο.
• 5ο βήμα: Η πομπή. Οι καρδινάλιοι πηγαίνουν σε πομπή στον περίβολο της Πλατείας Αποστόλου Πέτρου και τους ακολουθεί ο Πάπας.
• 6ο βήμα. Στο μπροστινό ιερό. Το παλλίον, το δαχτυλίδι και το Βιβλίο των Ευαγγελίων τοποθετούνται στο ιερό.
• 7ο βήμα: Η αρχή. Ο πάπας υποκλίνεται, γυρίζει γύρω από το ιερό και ξεκινά τον εορτασμό. Τα αναγνώσματα του εορτασμού περιλαμβάνουν τον Ησαΐα 26:1-4, τον Ψαλμό 117, την Α΄ Πέτρου 5:1-5, 10-11 και τον Ιωάννη 21:15-19.
• 8ο βήμα: Η παράδοση των συμβόλων. Ο καρδινάλιος παραδίδει το παλλίον και το δαχτυλίδι στον ποντίφικα, συνοδευόμενος από τον αντιπρύτανη και τον γραμματέα της επικρατείας.
• 9ο βήμα. Το παλλίον. Ο Πάπας ευλογεί το Βιβλίο των Ευαγγελίων και παραλαμβάνει το παλλίον στους ώμους του.
• 10ο βήμα: Το δαχτυλίδι. Ο καρδινάλιος βάζει το δαχτυλίδι του ψαρά στον παράμεσο του αριστερού χεριού του Πάπα.
• 11ο βήμα: «Βωμολοχία». Ο Πάπας ευλογεί το Βιβλίο των Ευαγγελίων προς τις τέσσερις κατευθύνσεις· η χορωδία και η συνέλευση ψάλλουν.
• 12ο βήμα: Τελετή υπακοής. Οι εκπρόσωποι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας αποτίουν φόρο τιμής στον νέο Πάπα, συμπεριλαμβανομένων τριών πρώτων καρδιναλίων κάθε τάξης (επισκοπικού, πρεσβυτερικού και διακονικού)· ενός επισκόπου, ενός ιερέα και ενός διακόνου· δύο ηλικιωμένων κοσμικών (ένας άνδρας και μία γυναίκα)· ενός παντρεμένου ζευγαριού· και ενός αγοριού και ενός κοριτσιού από κάθε ήπειρο.
• 13ο βήμα: Η ευλογία «urbi et orbi» («πόλη και κόσμω»). Στο τέλος του κηρύγματος, ο Πάπας δίνει την παραδοσιακή ευλογία στη Ρώμη και στον πλανήτη.

Μια εβδομάδα αργότερα, την Κυριακή 25 Μαΐου και ώρα 17.00, ο Λέων θα πορευτεί στη ρωμαϊκή «Καθεδρική Οδό» προς την Αρχιβασιλική Εκκλησία Πανάγιου Σωτήρος - Ιωάννου Βαπτιστού και Ιωάννου Ευαγγελιστού, στο Λατερανό. Είναι γνωστό στα λατινικά ως «Omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput» («Μήτηρ τε και κεφαλή πασών εκκλησιών πόλη και κόσμω»). Η τελετή τότε θα ολοκληρώσει επίσημα την έναρξη της παπικής του θητείας, επιβεβαιώνοντας συμβολικά τον δεσμό μεταξύ του Πάπα και της Επισκοπής της Ρώμης.