Ωρα για την κληρονομιά του πάπα Φραγκίσκου

«Ο πάπας των φτωχών και των ξεχασμένων» βρίσκεται στην τελευταία του κατοικία. Στη νεκρώσιμη ακολουθία, στον Αγιο Πέτρο και στους γύρω δρόμους, συμμετείχαν πάνω από 250.000 άνθρωποι, ενώ κατά μήκος της πομπής, η οποία μετέφερε το φέρετρο στη βασιλική Σάντα Μαρία Ματζιόρε, συγκεντρώθηκαν άλλοι 150.000 προσκυνητές οι οποίοι, πίσω από τα κιγκλιδώματα, είπαν μια τελευταία προσευχή και εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους στον ξεχωριστό θρησκευτικό ηγέτη.

Για πρώτη φορά ένας ποντίφικας δεν ενταφιάστηκε στα Σπήλαια του Βατικανού, αλλά σε χώρο που βρίσκεται εκτός της Αγίας Εδρας. Ηταν επιθυμία του Φραγκίσκου ο οποίος με τον τρόπο αυτό θέλησε να δείξει, μάλλον, ότι αισθανόταν πάντα πιο άνετα όταν βρισκόταν κοντά στο ποίμνιό του, στον απλό κόσμο, και όχι σε υψηλόβαθμούς κληρικούς.

Το μαζικό προσκύνημα στον τάφο του άρχισε από νωρίς το πρωί της Κυριακής, όταν σχηματίστηκε τεράστια ουρά έξω από τη Σάντα Μαρία Ματζιόρε. Οι υπεύθυνοι του ναού αναγκάστηκαν να ζητήσουν από τους πιστούς να προσευχηθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται, διότι ο ναός είχε γεμίσει ασφυκτικά και κινδύνευε να μην μπορέσει να τελεστεί η θεία λειτουργία της Κυριακής. Το απόγευμα επισκέφθηκαν την εκκλησία οι καθολικοί καρδινάλιοι οι οποίοι τίμησαν, με τον τρόπο αυτό, τον εκλιπόντα ποντίφικα.

Η κληρονομιά του είναι βαριά και σημαντική όσο λίγες άλλες. Οπως υπογράμμισε στον επικήδειο ο καρδινάλιος Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, ο Αργεντινός πάπας «στάθηκε στο πλευρό των έσχατων, όλων όσοι είχαν πραγματική ανάγκη». Δεν είναι τυχαίο –υπενθύμισε– ότι το πρώτο του ταξίδι θέλησε να το κάνει στη Λαμπεντούζα και πως μετά από λίγο αποφάσισε να μεταβεί στη Λέσβο, μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο.

Ισορροπίες και συμμαχίες

Οι διαζευγμένοι, οι ομοφυλόφιλοι, οι γυναίκες που ζητούν να έχουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στο εσωτερικό της καθολικής Εκκλησίας, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες –οι οποίοι για πολλούς είναι ενοχλητικοί και αόρατοι– διερωτώνται τι πρόκειται να συμβεί. Τι θα γίνει τώρα που έχασαν τον άνθρωπο που τους κατάλαβε, τους υποστήριξε και δεν τους θεώρησε ποτέ ένα «περιττό βάρος»;

Σήμερα αναμένεται να ανακοινωθεί η ημερομηνία σύγκλησης του κονκλάβιου, που είναι πολύ πιθανό να ξεκινήσει την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου. Είναι αδύνατον να γίνουν προβλέψεις, αλλά το μόνο βέβαιο είναι ότι ο όποιος διάδοχος του Αργεντινού πάπα δεν θα μπορεί να αγνοήσει την ιστορικής σημασίας παρακαταθήκη του. Στα χαρτιά, οι εκλέκτορες καρδινάλιοι που ορίστηκαν από τον εκλιπόντα Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο δεν απειλούνται από τη «συντηρητική παράταξη» διότι –όπως ξέρουμε– είναι 110 σε σύνολο 134.

Θα μπορούσε να προβλέψει κανείς ότι ο νέος Αγιος Πατέρας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είναι πιθανό να διατηρήσει την ανοιχτή, προοδευτική προσέγγιση του Φραγκίσκου, επιχειρώντας μια κάποια προσέγγιση με την παραδοσιακότερη πτέρυγα του υψηλόβαθμου κλήρου, με στόχο να μην τεθεί σε κίνδυνο η ενότητα του όλου εκκλησιαστικού οικοδομήματος. Είναι μια γραμμή που ενδέχεται να ακολουθήσει ο νυν υπουργός Εξωτερικών της Αγίας Εδρας, καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν, σε περίπτωση που καταφέρει να εκλεγεί.

Ολα αυτά, πάντως, μπορεί να διαψευστούν όταν αρχίσουν να γίνονται σαφείς οι διάφορες ισορροπίες και συμμαχίες. Μόλις κλείσουν, δηλαδή, οι πύλες της Καπέλα Σιστίνα, ακουστεί το «extra omnes», που σημαίνει «έξω όλοι», και οι καρδινάλιοι αρχίσουν να ψηφίζουν σε συνθήκες απόλυτης απομόνωσης από όλο τον υπόλοιπο κόσμο.