Μόλις δύο εβδομάδες έχουν απομείνει για τις γερμανικές εκλογές, με το ακροδεξιό κόμμα AfD να βρίσκεται σταθερά δεύτερο στις δημοσκοπήσεις για περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Η διττή πολιτική και κοινωνική κατάσταση στη χώρα δείχνει, από τη μία, τη γερμανική κοινωνία που βγαίνει στους δρόμους και πραγματοποιεί μαζικές διαδηλώσεις κατά της ακροδεξιάς, και από την άλλη, έρευνα που δημοσιεύει το BBC δείχνει την ακροδεξιά ως πόλο έλξης για - κυρίως - νέους άνδρες. Ποιες είναι οι συνέπειες για μια χώρα όπου έχει βαθιά συνείδηση του ναζιστικού της παρελθόντος;
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC που επικαλείται έρευνα της Pew Research το 2024, το 26% των Γερμανών ανδρών είχε θετικές απόψεις για το AfD σε σύγκριση με το 11% των γυναικών και το ποσοστό των ανδρών που έχουν αυτή τη γνώμη έχει αυξηθεί κατά 10 μονάδες από το 2022.
Στις Ευρωεκλογές του 2024, σύμφωνα με τα γερμανικά exit polls, το ποσοστό των νέων κάτω των 24 ετών (ανδρών και γυναικών) που ψήφισε AfD ανήλθε στο 16%, σημειώνοντας αύξηση 11 μονάδων σε σχέση με το 2019. Αυτό έρχεται σε μια περίοδο που το άγχος μεταξύ των νέων είναι μεγαλύτερο σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Γερμανικού Ινστιτούτου για την Έρευνα Γενεών.
Σε δείγμα 1.000 Γερμανών ηλικίας 16 έως 25 ετών, τα επίπεδα άγχους ήταν τα υψηλότερα μεταξύ των ερωτηθέντων που αυτοχαρακτηρίζονται ως ακροδεξιοί, ενώ ήταν τα χαμηλότερα μεταξύ των ατόμων που βρίσκονταν στο κέντρο του πολιτικού φάσματος.
Οι γυναίκες ήταν πιο πιθανό να ανησυχούν για τα δικαιώματά τους και τα δικαιώματα των μειονοτικών ομάδων, ενώ οι άνδρες διαπιστώθηκε ότι ανησυχούν περισσότερο για πιο συντηρητικές αξίες που βασίζονται λιγότερο στα δικαιώματα.
Ο Δρ Rüdiger Maas, του γερμανικού think tank Ινστιτούτου για την Έρευνα Γενεών, υποστηρίζει ότι τα κόμματα της Αριστεράς συχνά επικεντρώνονται σε θέματα όπως ο φεμινισμός, η ισότητα και τα δικαιώματα των γυναικών.
«Σε γενικές γραμμές, οι άντρες δεν βλέπουν τον εαυτό τους σε αυτά τα θέματα», εξηγεί και «γι' αυτό έχουν την τάση να ψηφίζουν δεξιά».
Τα σκληρά, λαϊκιστικά δεξιά κόμματα κατάφεραν επίσης να πάνε καλά σε χώρες όπως η Γαλλία, η Αυστρία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Ισπανία και η Ιταλία.
«Το 60% των νεαρών ανδρών κάτω των 30 ετών θα σκεφτόταν να ψηφίσει υπέρ της ακροδεξιάς στις χώρες της ΕΕ και αυτό είναι πολύ υψηλότερο από το ποσοστό των γυναικών», λέει ο Tarik Abou-Chadi, καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σε ανάλυση που προέρχεται από ένα υποσύνολο της Ευρωπαϊκής Εκλογικής Μελέτης του 2024.
Το AfD «κυριαρχεί» στα social media
Εκτός από το φύλο, τη μετανάστευση και τα οικονομικά ζητήματα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν και εκείνα τον δικό τους ρόλο. Πλατφόρμες, όπως το TikTok, επιτρέπουν στις πολιτικές ομάδες να παρακάμπτουν τα κύρια, παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, τα οποία η ακροδεξιά θεωρεί εχθρικά.
Είναι σαφές ότι το AfD «κυριαρχεί» στο TikTok σε σύγκριση με άλλα γερμανικά κόμματα, λέει ο Mauritius Dorn από το Ινστιτούτο Στρατηγικού Διαλόγου (ISD). Έχει 539.000 οπαδούς στον κοινοβουλευτικό του λογαριασμό, έναντι 158.000 για το SPD που έχει σήμερα τις περισσότερες έδρες στο γερμανικό κοινοβούλιο.
Και δεν είναι μόνο οι επίσημοι λογαριασμοί, αλλά «ένας σημαντικός αριθμός ανεπίσημων λογαριασμών από θαυμαστές που βοηθά επίσης στη διάδοση του περιεχομένου του κόμματος», λέει ο Dorn.
Η 25χρονη TikTokker, Celina Brychcy έχει περισσότερους από 167.000 ακόλουθους - το 53% εκ των οποίων είναι άνδρες, με το 76% να είναι ηλικίας μεταξύ 18 και 35 ετών. Η Brychcy προωθεί το AfD. Αν και όπως λέει στο BBC δεν κερδίζει χρήματα από αυτό, το κάνει επειδή πιστεύει στον σκοπό και θέλει να «περάσει ένα μήνυμα». Τα πολιτικά της ιδανικά περιλαμβάνουν την επιθυμία επιστροφής της στρατιωτικής θητείας, περισσότερη υποστήριξη για τις μητέρες που θέλουν ή πρέπει να μείνουν στο σπίτι και αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα.
Ενάντια στην «ιδεολογία του φύλου»
Η Brychcy είναι επίσης κατά της «αντιστροφής των ρόλων» όσον αφορά τον τρόπο ντυσίματος μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Μια αντίδραση ενάντια στην «ιδεολογία του φύλου» είναι ένα άλλο ζήτημα που εντόπισε ο καθηγητής Tarik Abou-Chadi και το οποίο τροφοδοτεί την υποστήριξη της ακροδεξιάς μεταξύ των νέων - κάτι που επιβεβαιώνεται και από το Ινστιτούτο για την Έρευνα Γενεών.
Ρωτώντας όσους ψηφίζουν για πρώτη φορά αν βρήκαν την τάση των LGBTQ+ «υπερβολική», αυτοί που συμφώνησαν σε μεγαλύτερο ποσοστό ήταν εκείνοι που σχεδίαζαν να υποστηρίξουν το AfD.
Η ίδια η Brychcy ερωτηθείσα σχετικά με αυτό απάντησε ότι βιολογικά είμαστε «άνδρες και γυναίκες» και πιστεύει ότι οι άνθρωποι πρέπει να συστήνονται ανάλογα.
Από την πλευρά του ο καθηγητής Abou-Chadi πιστεύει ότι παρά την ιστορία των Ναζί στη Γερμανία, η ακροδεξιά, γενικά, «δεν παρουσιάζεται πλέον τόσο ακραία», είπε χαρακτηριστικά.
Το AfD, σε τρία γερμανικά κρατίδια, έχει χαρακτηριστεί ως δεξιό εξτρεμιστικό κόμμα από τις αρχές - συμπεριλαμβανομένης της Σαξονίας, μια ονομασία που το κόμμα αμφισβήτησε ανεπιτυχώς στο δικαστήριο.
Είναι μια πολιτεία όπου ο αριθμός των «δεξιών εξτρεμιστών ατόμων» είχε φτάσει σε «νέο υψηλό» - σύμφωνα με έκθεση που κυκλοφόρησε πέρυσι από την εγχώρια υπηρεσία πληροφοριών της Σαξονίας - που έδειξε στοιχεία από το 2015.
Όχι ψήφος διαμαρτυρίας
Το AfD, με βασική ατζέντα θέματα που περιλαμβάνουν την ασφάλεια, τα σύνορα και το μεταναστευτικό έγκλημα, ενστερνίζεται τώρα ακόμη και την έννοια της «μετανάστευσης», μια λέξη-κλειδί στην ακροδεξιά της Ευρώπης που είναι ευρέως κατανοητό ότι σημαίνει μαζικές απελάσεις.
Όσοι όμως στηρίζουν πραγματικά το AfD δεν το κάνουν απλώς για να διαμαρτυρηθούν, ακόμα κι αν υπάρχει απογοήτευση για τα κόμματα που παραδοσιακά κυβερνούσαν τη Γερμανία. Για εκείνους που υποστηρίζουν το AfD, το κόμμα θα μπορούσε πραγματικά να θέσει τη Γερμανία στον δρόμο της ριζικής αλλαγής.
Ο καθηγητής Abou-Chadi πιστεύει ότι μακροπρόθεσμα, θα μπορούσε να υπάρξει μια τεράστια αλλαγή.
«Και από τη στιγμή που τα κυρίαρχα κόμματα αρχίσουν να εγκαταλείπουν το "τείχος προστασίας", η ακροδεξιά θα αρχίσει να κανιβαλίζει τη δεξιά».
«Είναι πολύ πιθανό, σε πολλές ή στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τα ακροδεξιά κόμματα να είναι το κύριο κόμμα στα δεξιά – ή είναι ήδη», λέει.
Κόμματα όπως το AfD έχουν εργαστεί σκληρά για να προσπαθήσουν να «ομαλοποιηθούν» στα μάτια του κοινού. Ενώ υπάρχουν άνθρωποι στη Γερμανία και την Ευρώπη που βλέπουν την ακροδεξιά ως εξτρεμιστική, ακόμη και αντιδημοκρατική δύναμη - φαίνεται ότι η προσπάθεια «ομαλοποίησης» αποδίδει, κυρίως μεταξύ των νέων.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας