Λίφτινγκ στο «παράνομο» ντιλ Βρετανίας - Ρουάντας

Δεν υπαναχωρεί με τίποτα από τη σκληροπυρηνική αντιπροσφυγική και αντιμεταναστευτική πολιτική της η κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ, με βασικότερα κίνητρα τον κατευνασμό της ακροδεξιάς πτέρυγας των Τόρις και την ψηφοθηρία εν όψει εκλογών το αργότερο μέχρι τον Ιανουάριο του 2025. Ο νέος (και θεωρητικά μετριοπαθέστερος συγκριτικά με τις προκατόχους του) υπουργός Εσωτερικών, Τζέιμς Κλέβερλι, ταξίδεψε χθες στο Κιγκάλι της Ρουάντας για να υπογράψει νομικά δεσμευτική συνθήκη πλέον με τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας Βίνσεντ Μπιρούτα.

Η κίνηση αποσκοπεί στην αντικατάσταση και την ισχυροποίηση της πρότερης διμερούς συμφωνίας για εξορία χιλιάδων αιτούντων άσυλο στο αφρικανικό κράτος (βασισμένης σε μη δεσμευτικό «μνημόνιο κατανόησης»), στο πλαίσιο της απόπειρας της κυβέρνησης Σούνακ να διασώσει το μπλοκαρισμένο από πέρσι σχέδιο-ναυαρχίδα, που κρίθηκε πρόσφατα παράνομο και με τη βούλα του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βρετανίας.

Σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση των πέντε δικαστών, υπάρχει «πραγματικός κίνδυνος κακομεταχείρισης» στη Ρουάντα από δυνητικά λανθασμένη εξέταση των αιτήσεων ασύλου και την απειλή απέλασης/επαναπροώθησης σε χώρες καταγωγής από τις οποίες οι πρόσφυγες διέφυγαν λόγω βίας, διώξεων κ.ά. Οπως ισχυρίζεται τώρα η κυβέρνηση στο Λονδίνο, η αναβαθμισμένη συνθήκη αντιμετωπίζει τα προβληματικά σημεία που καυτηρίασε το Ανώτατο Δικαστήριο.

Προβλέπει λ.χ. την αποστολή στη Ρουάντα δικηγόρων του βρετανικού κράτους ώστε να διασφαλίζουν πως οι αιτήσεις ασύλου αξιολογούνται σωστά και πως εφαρμόζεται δεόντως η νεοσυσταθείσα δυνατότητα έφεσης σε περίπτωση απόρριψης. «Είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό πως Βρετανοί δικηγόροι, απλά και μόνο με την παρουσία τους, μπορούν μαγικά να εξαφανίσουν τις δριμείες διαπιστώσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ειδικά όταν το Δικαστήριο αποδέχτηκε τα αποδεικτικά στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, που αναφέρει ότι τα ψεγάδια στις διαδικασίες και τους θεσμούς της Ρουάντας για την εξέταση αιτήσεων ασύλου είναι σοβαρά και συστηματικά», υποστήριξε εκπρόσωπος της δικηγορικής εταιρείας Duncan Lewis.

Η Ντάουνινγκ Στριτ επιμένει ότι το Κιγκάλι δεν ζήτησε περισσότερα χρήματα από τις 140 εκατομμύρια λίρες τις οποίες έχει πληρωθεί προκαταβολικά από την κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον που υπέγραψε τη διάτρητη αρχική συμφωνία το 2022, αν και ρεπορτάζ των κυριακάτικων Times ανέφερε πως θα δοθούν 15 εκατομμύρια λίρες παραπάνω ώστε η Ρουάντα (μέλος της βρετανικής Κοινοπολιτείας) να αποδεχτεί τους όρους της νέας –αποικιοκρατικής, κατά ορισμένους– συνθήκης. Θέλοντας να αποκρούσει κι άλλες δικαστικές προσφυγές εναντίον των απάνθρωπων σχεδίων –με απώτερο πλην αμφίβολο στόχο η πρώτη πτήση μεταφοράς αιτούντων άσυλο στο Κιγκάλι να γίνει πριν από τις εκλογές–, η κυβέρνηση Σούνακ ετοιμάζεται να καταθέσει εκτάκτως νομοσχέδιο που θα βαφτίζει τη Ρουάντα «ασφαλή τρίτη χώρα», αντιμετωπίζοντας όμως μπρος γκρεμό και πίσω ρέμα.

Από τη μια, την πιθανότητα ανταρσίας ακροδεξιών βουλευτών των Τόρις που απειλούν να καταψηφίσουν το νομοσχέδιο αν δεν είναι αρκετά σκληρό και νομικά άτρωτο, συμπεριλαμβάνοντας τη δυνατότητα απόσυρσης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Κι από την άλλη, την εντεινόμενη δυσαρέσκεια φιλελεύθερων βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος που δεν αποκλείουν να μαυρίσουν το νομοσχέδιο ακριβώς σε περίπτωση που προβλέπει δυνατότητα απόσυρσης από την ΕΣΔΑ, θεωρώντας τη «βλακώδη», «βεβιασμένη» και βλαπτική για το διεθνές κύρος της Βρετανίας (όποιο έχει απομείνει τέλος πάντων, μετά την εθνολαϊκιστική λαίλαπα του Brexit). Κι αν όλα αυτά αφορούν την πάταξη της παράτυπης μετανάστευσης, στο κυβερνητικό στόχαστρο μπαίνει ξανά και η νόμιμη μετανάστευση που επίσης δαιμονοποιήθηκε στο πλαίσιο της εξόδου από την Ε.Ε.

Προτού μεταβεί στη Ρουάντα, ο Κλέβερλι εξήγγειλε δέσμη νέων μέτρων για τη μείωση του αριθμού των εργαζομένων και των εξαρτώμενων μελών τους που εισέρχονται με βίζα στη Βρετανία, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο για τους εργοδότες να προσλαμβάνουν προσωπικό από τρίτες χώρες, παρά τις τεράστιες ανάγκες σε διάφορους κλάδους και τις τραγικές ελλείψεις ειδικευμένου εργατικού δυναμικού πρωτίστως στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) και την κοινωνική πρόνοια. Στα μέτρα, που θα ισχύσουν από την άνοιξη, συγκαταλέγεται μεταξύ άλλων πρόβλεψη πως ο ελάχιστος απαιτούμενος μισθός για τη χορήγηση βίζας ειδικευμένου εργαζομένου θα αυξηθεί στις 38.700 λίρες τον χρόνο. Από τη ρύθμιση εξαιρούνται μεν οι μετανάστες υγειονομικοί, οι οποίοι όμως δεν θα επιτρέπεται να φέρνουν πια μαζί τους συζύγους και παιδιά.