Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις στην Ισπανία μετά την επικράτηση της Δεξιάς στις αυτοδιοικητικές εκλογές της Κυριακής. Θορυβημένος προφανώς από το αποτέλεσμα, ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε χθες το μεσημέρι, ύστερα από τη συνάντησή του με τον βασιλιά Φελίπε, τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών -για τις οποίες υπήρχε περιθώριο μέχρι το τέλος του χρόνου- στις 23 Ιουλίου. Μια απόφαση που αιφνιδίασε τους πάντες και επικυρώθηκε επίσημα μετά την έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου το απόγευμα, ενώ σήμερα αναμένεται να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
«Αναλαμβάνω προσωπικά την ευθύνη για το αποτέλεσμα» δήλωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός, προσθέτοντας πως «το καλύτερο είναι να πάρουν τον λόγο οι πολίτες για να ορίσουν οι ίδιοι χωρίς καθυστερήσεις την πολιτική πορεία της χώρας».
Ο Σάντσεθ εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι θα χάσουν τις θέσεις τους περιφερειάρχες και δήμαρχοι με «άψογο έργο». Είπε ότι η χώρα βρίσκεται σε πορεία εξόδου από την κρίση που προκάλεσαν η πανδημία και στη συνέχεια ο πόλεμος στην Ουκρανία, εξήρε το κυβερνητικό έργο και αναφέρθηκε στη μεγάλη ευθύνη που αναλαμβάνει η Ισπανία το καλοκαίρι με την προεδρία στην Ε.Ε. «Για όλους αυτούς τους λόγους», κατέληξε, «εναπόκειται στους Ισπανούς να αποφασίσουν ποια πολιτική ομάδα θα αναλάβει την πρωτοβουλία αυτών των κρίσιμων αποφάσεων».
«Ο Σάντσεθ, συνηθισμένος στις παράτολμες αποφάσεις σε ολόκληρη την καριέρα του, κατέληξε στην πιο επικίνδυνη από όλες, καθώς και στη μοναδική που κανένας δεν ανέμενε το βράδυ των εκλογών» σχολίαζε χθες η El Pais στην ιστοσελίδα της. «Ο πρωθυπουργός», συνέχιζε, «αναγκάζει τους πολίτες, ειδικά τους προοδευτικούς, να αποφασίσουν σχεδόν αμέσως αν θέλουν να επικυρώσουν το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών που παραδίδει όλη σχεδόν την εξουσία στο Λαϊκό Κόμμα (PP) και στο Vox και να επιτρέψουν να επεκταθεί αυτό και σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης ή αν θα κινητοποιηθούν προκειμένου να το εμποδίσουν».
Εκλογικό σοκ
Τι ακριβώς όμως συνέβη το βράδυ της Κυριακής; Μία εβδομάδα ακριβώς μετά την Ελλάδα, ήρθε η σειρά της ισπανικής Δεξιάς να «βάψει τον χάρτη μπλε», όπως σχολίαζαν αρκετά ΜΜΕ, στις εκλογές που έγιναν σε όλους τους δήμους και στις 12 από τις 17 αυτόνομες περιφέρειες της χώρας, αν και σε κάπως μικρότερο βαθμό από ό,τι εδώ. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) έχασε τις περισσότερες αυτόνομες περιφέρειες στις οποίες διοικούσε μόνο του ή σε συμμαχία με άλλα αριστερά κόμματα, ανάμεσά τους αυτές της Βαλένθια και της Αραγόν. Η ευρύτερη Αριστερά έχασε επίσης εμβληματικούς δήμους όπως τη Βαλένθια, τη Σεβίλη, το Κάντιθ ή τη Θαραγόθα. Η Δεξιά βγήκε αυτοδύναμη, όπως περίπου αναμενόταν, στον δήμο και στην περιφέρεια της Μαδρίτης, καθώς και στην Ανδαλουσία, πριν από λίγα χρόνια φέουδο των Σοσιαλιστών. Αλλού όμως θα πρέπει να συμμαχήσει με το ακροδεξιό Vox για να μπορέσει να κυβερνήσει. Ενα ζήτημα που αποτελεί όλο και λιγότερο ταμπού για τους πολιτικούς τού ΡΡ, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για επανάληψη και σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης.
Μεγαλύτερος χαμένος της βραδιάς των εκλογών είναι το Podemos το οποίο καταποντίστηκε, καθώς σε επίπεδο αυτόνομων περιφερειών τουλάχιστον απέτυχε συχνά να πιάσει το όριο του 5% που απαιτείται για την είσοδο στα τοπικά κοινοβούλια. Η γνωστή δήμαρχος της Βαρκελώνης, Αντα Κολάου, αποχωρεί ύστερα από δύο θητείες, καθώς η προσκείμενη στο Podemos παράταξή της Em Comu Podem ήρθε τρίτη πίσω από τους υποψηφίους των κεντροδεξιών αυτονομιστών και των Σοσιαλιστών. Το δε κεντροδεξιό Ciudadanos σχεδόν σβήστηκε από τον χάρτη και σήμερα αναμένεται να ανακοινώσει αν θα κατέβει στις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου.
Η αιφνιδιαστική απόφαση του Σάντσεθ για προσφυγή στην κάλπη αλλάζει την ατζέντα και δρομολογεί εξελίξεις προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο αρχηγός τού ΡΡ, Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο, που περίμενε να είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής της ημέρας, δεν είχε το περιθώριο να πανηγυρίσει όπως θα ήθελε. Χθες κάλεσε τους ψηφοφόρους να του δώσουν αυτοδυναμία, γιατί «ο σαντσισμός δεν έχει ηττηθεί ακόμα». Παραδέχτηκε επίσης ότι μίλησε με τον Σαντιάγο Αμπασκάλ, τον αρχηγό τού Vox, για το θετικό και για τους δύο εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής. Ο Αμπασκάλ χθες ζήτησε ευθέως την οικοδόμηση μέσω δήμων και περιφερειών μιας εναλλακτικής συμμαχίας που θα εκδιώξει τον Πέδρο Σάντσεθ από το προεδρικό μέγαρο στις 23 Ιουλίου.
Το εκλογικό σοκ από τη μία και ο αιφνιδιασμός του Σάντσεθ από την άλλη κινητοποιεί και τις άλλες δυνάμεις της Αριστεράς. Υστερα από μήνες φαγωμάρας η γενική γραμματέας του Podemos, Ιόνε Μπελάρα, ανακοίνωσε ότι το κόμμα της ξεκινά επίσημα τις διερευνητικές διαδικασίες για εκλογική συνεργασία με το Sumar (ενώνω, προσθέτω), το πολιτικό κίνημα που ίδρυσε η προερχόμενη από το Podemos υπουργός Εργασίας, Γιολάντα Ντίαθ, με στόχο τη σύγκλιση όλων των δυνάμεων στα αριστερά του PSOE. Οι δυο τους έχουν βάσει του εκλογικού νόμου 10 μέρες περιθώριο για να αποφασίσουν την κοινή ή όχι κάθοδό τους στις βουλευτικές εκλογές.
Παρέμβαση Ιγκλέσιας
Χθες παράλληλα ο ιδρυτής και πρώην αρχηγός του Podemos, Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο οποίος, σύμφωνα με πολλούς, εξακολουθεί να κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο, έκανε και αυτός μια αιφνιδιαστική κίνηση προτείνοντας ένα «ευρύ λαϊκό προοδευτικό μέτωπο» με επικεφαλής τον Πέδρο Σάντσεθ και δεύτερη τη τάξει τη Γιολάντα Ντίαθ. Μια πρόταση στην οποία μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επίσημες αντιδράσεις. Γεγονός είναι ότι αν ο Ισπανός πρωθυπουργός ήθελε, όπως σχολιάζουν οι περισσότεροι αναλυτές, να προκαλέσει ένα δεύτερο σοκ στην ευρύτερη Αριστερά και να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους της εν μέρει πετυχαίνει ήδη τον στόχο του, τουλάχιστον σε επίπεδο ηγετικών στελεχών. Μένει να φανεί σε δύο μήνες αν θα κινητοποιηθούν ανάλογα και οι προοδευτικοί ψηφοφόροι μπροστά στο φάσμα μιας κυβέρνησης Δεξιάς-Ακροδεξιάς.
