Νέα «καμπανάκια» ΔΟΑΕ για τις μάχες γύρω απ' το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια

Σήμα κινδύνου για πυρηνικό ατύχημα εξέπεμψε για άλλη μια φορά ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, τονίζοντας ότι οι μάχες έχουν ενταθεί κοντά στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, στην Ουκρανία, που είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Και αυτό, προειδοποίησε, αυξάνει περαιτέρω την πιθανότητα πυρηνικού ατυχήματος που σχετίζεται με τον πόλεμο.

Υπήρχε όμως και μια νότα αισιοδοξίας, με τον κ. Γκρόσι, να λέει ότι πιστεύει ότι η επίτευξη συμφωνίας με τις δύο πλευρές για την προστασία του εργοστασίου και έτσι η αποτροπή πυρηνικής καταστροφής είναι «κοντά».

Σε συνέντευξή του στο Associated Press, μια μέρα πριν περάσει τις γραμμές του μετώπου για δεύτερη φορά για να επισκεφθεί το εργοστάσιο, ο Γκρόσι είπε ότι νιώθει ως καθήκον του να εντείνει τις συνομιλίες με στόχο τη διαφύλαξη της εγκατάστασης. Συναντήθηκε τη Δευτέρα με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και είπε ότι «πιθανότατα» θα κατευθυνθεί στη Ρωσία τις επόμενες ημέρες.

«Υπάρχει αυξημένο επίπεδο μάχης, ενεργού μάχης» στην περιοχή του Πυρηνικού Σταθμού της Ζαπορίζια, είπε ο Γκρόσι. «Οι ομάδες μου εκεί αναφέρουν καθημερινά για τις επιθέσεις, τον ήχο βαρέων όπλων. Αυτό είναι πρακτικά σταθερό».

Ο Γκρόσι έχει ζητήσει εδώ και καιρό να δημιουργηθεί μια ζώνη προστασίας γύρω από το εργοστάσιο, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στην πρώτη γραμμή του πολέμου. 

«Είναι μια ζώνη ακραίας αστάθειας. Έτσι, οι διαπραγματεύσεις, φυσικά, επηρεάζονται από τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις», είπε ο Γκρόσι. «Δεν θα χαρακτήριζα τη διαδικασία τους τελευταίους μήνες ως μια διαδικασία που δεν οδήγησε σε καμία πρόοδο».

Ο επικεφαλής της πυρηνικής υπηρεσίας είπε ότι διατήρησε έναν επαγγελματικό διάλογο τόσο με Ρώσους όσο και με Ουκρανούς αξιωματούχους, καθώς επιδιώκει μια συμφωνία «για να διασφαλίσει ... ότι δεν θα υπάρξει ραδιολογικό ατύχημα, μεγάλο καταστροφικό ατύχημα, στην Ευρώπη», πρόσθεσε.

«Νομίζω ότι είναι κοντά», είπε. «Προφανώς, προφανώς, χρειάζομαι πολιτική δέσμευση, πολιτική απόφαση. Και σε αυτή την περίπτωση, αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι αυτό που θα συμφωνούσαν είναι για την προστασία του εργοστασίου. Δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Συμφωνούν με τον ΔΟΑΕ. Συμφωνούν με την πυρηνική ασφάλεια. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που πιστεύω ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη».

Δεδομένου ότι οι διαπραγματεύσεις αφορούν συγκεκριμένα την πρόληψη μιας πυρηνικής καταστροφής στο εργοστάσιο και δεν στοχεύουν στην εξασφάλιση ευρύτερης κατάπαυσης του πυρός, «κατά τη γνώμη μου αυτό θα πρέπει να κάνει μια συμφωνία δυνατή, όχι αδύνατη, όχι ουτοπική, όχι κάτι για το οποίο θα πρέπει να περιμένουμε για μήνες και μήνες», είπε ο Γκρόσι.

Η υπηρεσία παρακολούθησης της ατομικής ενέργειας του ΟΗΕ, η οποία εδρεύει στη Βιέννη, έχει μια εκ περιτροπής ομάδα που εδρεύει μόνιμα στο εργοστάσιο. Οι έξι αντιδραστήρες του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκονται εκτός λειτουργίας και το εργοστάσιο έχει λάβει την ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζεται για να αποτρέψει την κατάρρευση του αντιδραστήρα μέσω μιας εναπομείνασας γραμμής ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργεί.

Το προσωπικό του εργοστασίου χρειάστηκε να στραφεί σε γεννήτριες ντίζελ έκτακτης ανάγκης έξι φορές κατά τη διάρκεια του πολέμου για να τροφοδοτήσει τα βασικά συστήματα ψύξης. Το πότε μπορεί να χρειαστούν ξανά εφεδρικά τροφοδοτικά είναι «απολύτως απρόβλεπτο», είπε ο Γκρόσι.

«Είναι λόγω του βομβαρδισμού, λόγω των drone, είναι λόγω μιας επίθεσης, είναι λόγω μιας επιθετικής επιχείρησης ή μιας αμυντικής επιχείρησης. Επομένως, δεν είναι κάτι για το οποίο μπορείτε πραγματικά να σχεδιάσετε», σημείωσε. «Συμβαίνει, έχει συμβεί. Και αν βασιστούμε σε αυτό που έχουμε δει, θα συμβεί ξανά».

Στρατιωτικοί αναλυτές αναμένουν ότι η μάχη μεταξύ των ρωσικών στρατευμάτων εισβολής και των ουκρανικών δυνάμεων θα κλιμακωθεί περαιτέρω καθώς η άνοιξη προχωρά και το λασπώδες πλέον έδαφος σκληραίνει, επιτρέποντας στους βαρείς στρατιωτικούς μηχανισμούς να προχωρήσουν στο πεδίο της μάχης.

Ενώ ο τελευταίος άμεσος βομβαρδισμός του εργοστασίου σημειώθηκε τον Νοέμβριο, η γύρω περιοχή εξακολουθούσε να δέχεται χτυπήματα, είπε ο επικεφαλής της πυρηνικής υπηρεσίας, σημειώνοντας ότι «έχουμε πολύ περισσότερη στρατιωτική δραστηριότητα και ανακοινώνεται περισσότερη».

Ο επικεφαλής του ΔΟΑΕ είπε ότι έχει συζητήσει την κατάσταση στα υψηλότερα επίπεδα και με τις δύο πλευρές και εξακολουθεί να συζητά «διαφορετικά σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν» στη δημιουργία μιας ζώνης προστασίας γύρω από το εργοστάσιο.

 Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι αναχαίτισε για πρώτη φορά πύραυλο GLSDB

Στο μεταξύ, η Μόσχα ανακοίνωσε σήμερα ότι ρωσικές δυνάμεις αντιαεροπορικής άμυνας αναχαίτισαν μια Εκτοξευόμενη από το Έδαφος Βόμβα Μικρής Διαμέτρου (Ground Launched Small Diameter Bomb ή GLSDB), η πρώτη φορά που η Ρωσία ισχυρίζεται ότι αναχαίτισε ένα τέτοιο οπλικό σύστημα που έχει το δυνατότητα να διπλασιάζει το πεδίο βολής των ουκρανικών δυνάμεων κατά ρωσικών στόχων.

Η GLSDB, που κατασκευάζουν από κοινού οι Boeing και Saab, με δραστικό βεληνεκές 150 χιλιομέτρων, είναι μια ρουκέτα νέου τύπου που εκτοξεύεται από πύραυλο και στη συνέχεια ίπταται προς τον στόχο της, καθοδηγούμενη από δορυφόρο GPS, με δραστικό βεληνεκές 150 χιλιομέτρων, περίπου διπλάσιο από τα συστήματα HIMARS που ανέπτυξε το Κίεβο πέρυσι.

Η Ουκρανία από καιρό αναζητά να αποκτήσει οπλικά συστήματα ώστε να πλήξει ρωσικά κέντρα διοίκησης, γραμμές ανεφοδιασμού και άλλους στόχους βαθιά πίσω από τη γραμμή του μετώπου. Η Ουάσινγκτον πιστεύεται ότι άρχισε να προμηθεύει τέτοια συστήματα φέτος.

Η σημερινή ανακοίνωση της Μόσχας υπογραμμίζει ότι ρωσικές δυνάμεις αντιαεροπορικής κατέρριψαν μια GLSDB τις τελευταίες 24 ώρες, χωρίς να διευκρινίζεται η τοποθεσία της κατάρριψης.