Το ενδεχόμενο πρόωρης κάλπης και οι ανοιχτοί λογαριασμοί

Δύο χρόνια πριν από την κανονική ημερομηνία των επόμενων βουλευτικών εκλογών στην Αυστρία, το φθινόπωρο του 2024, και λίγες ημέρες πριν από τη συμπλήρωση ενός χρόνου ανάληψης από τον αρχηγό του δεξιού Λαϊκού Κόμματος, Καρλ Νεχάμερ, ως ομοσπονδιακού καγκελαρίου-επικεφαλής του κυβερνητικού συνασπισμού με τους Πράσινους, πολλά είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν ως προς το ποια εναλλακτική θα προέκυπτε από πρόωρες εκλογές τις οποίες ζητούν τώρα και τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης, Σοσιαλδημοκρατικό, ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων και το (νεο)φιλελεύθερο ΝΕΟS (Νέα Αυστρία).

Παρά τις αρκετά μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κυβερνητικός συνασπισμός –κυρίως λόγω της κριτικής απέναντι στο Λαϊκό Κόμμα για διεύρυνση των φερόμενων υποθέσεων διαφθοράς, εξαιτίας των οποίων είχε οδηγηθεί σε παραίτηση πριν από ακριβώς έναν χρόνο ο Σεμπάστιαν Κουρτς, τόσο ως καγκελάριος όσο, λίγο αργότερα, και από κομματικός αρχηγός–, φαίνεται πως με ενδοκυβερνητική αλληλοστήριξη των δύο κομμάτων θα μπορέσει να εξαντλήσει την κοινοβουλευτική θητεία, που στην Αυστρία διαρκεί πέντε χρόνια.

Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή της αποδοχής πρόωρων εκλογών, από την προκήρυξη μέχρι τη διεξαγωγή τους, απαιτούνται, λόγω τήρησης κάποιων προθεσμιών, πάνω από τρεις μήνες, ενώ και μετά τις εκλογές, οι διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης διαρκούν, κατά μέσο όρο, άλλους τρεις μήνες, άρα ενδεχόμενη νέα κυβέρνηση δεν πρόκειται να υπάρξει πριν από τον ερχόμενο Μάιο.

Για τους πολιτικούς αναλυτές στη Βιέννη –οι οποίοι θεωρούν ότι δεν μπορούν να υπάρξουν συγκρίσεις και παραλληλισμοί με καταστάσεις σε άλλα μήκη και πλάτη που συνταράσσονται από σωρεία σκανδάλων– προκύπτει το εύλογο ερώτημα εάν τέτοιες πρόωρες εκλογές μέσα σε έναν αναμενόμενο κρίσιμο χειμώνα, ακόμη και σε μια ιδιαίτερα σταθερή χώρα όπως η Αυστρία, θα προσέφεραν καλύτερη εναλλακτική με μια άλλη διακυβέρνηση και πόσο εφικτή είναι αυτή.

Στη βάση των δημοσκοπήσεων στις αρχές Νοεμβρίου, πρώτο κόμμα, με ποσοστό 27%, εμφανίζεται το Σοσιαλδημοκρατικό, ακολουθούμενο από το Κόμμα των Ελευθέρων (25%), με το Λαϊκό Κόμμα μόλις τρίτο (20%), στην τέταρτη θέση να βρίσκονται οι Πράσινοι με 11%, μαζί με το ΝΕΟS (επίσης 11%).

Πόσο όμως έτοιμοι είναι οι Σοσιαλδημοκράτες να ηγηθούν μιας κυβέρνησης υπό την αρχηγό τους, την πρώην υπουργό Υγείας Παμέλα Ρέντι-Βάγκνερ, η οποία έχει βελτιώσει και ενισχύσει εσωκομματικά τη θέση της τα δυο τελευταία χρόνια, και ακόμη, με ποιο συγκεκριμένο και σαφές πρόγραμμά τους, που θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση συνεργασίας, και βέβαια με ποιο κόμμα θα ήταν αυτή εφικτή για έναν, τόσο αναγκαίο σήμερα, σταθερό συνασπισμό.

Σταθερή εμφανίζεται μια ενδεχόμενη σύμπραξή τους με το Κόμμα των Ελευθέρων –το οποίο έπειτα από μεγάλη δημοσκοπική κάμψη εμφανίζεται ιδιαίτερα ενισχυμένο–, κάτι όμως αδιανόητο για τους πρώτους, καθώς, με αποφάσεις συνεδρίων του, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα έχει αποκλείσει οποιαδήποτε συνεργασία σε ομοσπονδιακό επίπεδο με τους (κατ’ ευφημισμόν) «δεξιούς λαϊκιστές».

Από την άλλη, ο Καρλ Νεχάμερ, έχοντας αναλάβει μια δύσκολη κληρονομιά, καλείται συνεχώς να αποκαταστήσει ως νέος αρχηγός του και νέος καγκελάριος την ιδιαίτερα αρνητική «μετά Κουρτς» εικόνα του Λαϊκού Κόμματος, του οποίου το προφίλ, εξαιτίας σειράς αποκαλύψεων για διαφθορά, δείχνει πολλά αδύναμα σημεία, τα χειρότερα των τελευταίων χρόνων, και δεν θα ήταν ο ιδανικός ή ακόμη και εφικτός –στη βάση των ποσοστών του– εταίρος για τους Σοσιαλδημοκράτες.

Ως εν μέρει εναλλακτική, με ερωτηματική όμως τη σταθερότητά της, προκύπτει η εκδοχή ενός τριμερούς κυβερνητικού συνασπισμού-«φωτεινού σηματοδότη» ανάμεσα σε Σοσιαλδημοκράτες - Πράσινους - ΝΕΟS, κάτι άγνωστο έως σήμερα στην Αυστρία, ενώ ανοιχτή θα ήταν μία εκ νέου δεξιά-ακροδεξιά σύμπραξη –η τρίτη στη σειρά μετά το 2000 και το 2017– ανάμεσα σε Λαϊκό Κόμμα και Κόμμα των Ελευθέρων, εάν φυσικά το επιτρέπουν τα εκλογικά ποσοστά τους.

Οι Σοσιαλδημοκράτες (τότε Σοσιαλιστές) κυβερνούσαν στην Αυστρία με απόλυτη πλειοψηφία και αυτοδύναμες κυβερνήσεις υπό τον ιστορικό καγκελάριο Μπρούνο Κράισκι μεταξύ 1970 και 1983 και στη συνέχεια ηγούνταν κυβερνήσεων συνασπισμού με το Λαϊκό Κόμμα μέχρι το 2017 – με εξαίρεση την εξαετία 2000-2006 της δεξιάς-ακροδεξιάς διακυβέρνησης υπό τον καγκελάριο Βόλφγκανγκ Σιούσελ, τότε αρχηγό του Λαϊκού Κόμματος.

Στις εκλογές του 2017 αναδείχθηκε πρώτο κόμμα το Λαϊκό με αρχηγό τον Σεμπάστιαν Κουρτς, τον επευφημούμενο τότε ως «παιδί-θαύμα», ο οποίος ως καγκελάριος ηγήθηκε ενός νέου δεξιού-ακροδεξιού συνασπισμού που διαλύθηκε τον Ιούνιο του 2019 μετά το διαβόητο «Σκάνδαλο διαφθοράς Ιμπιζα» με πρωταγωνιστή τον αντικαγκελάριο και αρχηγό των Ελευθέρων, Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε.

Μετά τις αναγκαίες πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2019 και τη νέα νίκη του, ο Κουρτς ηγείτο από τον Ιανουάριο του 2020 νέου συνασπισμού, τη φορά αυτή με τους Πράσινους, αλλά λόγω ψευδούς κατάθεσης του σε επιτροπή της Βουλής και φερόμενης ανάμιξης του σε υπόθεση διαφθοράς ωραιοποίησης δημοσκοπήσεων, παραιτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου της περασμένης χρονιάς από καγκελάριος και στις 6 Δεκεμβρίου από αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος, αποσυρόμενος πλήρως από την πολιτική, για να τον διαδεχθεί ο σημερινός καγκελάριος και νέος αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Καρλ Νεχάμερ, ο οποίος συνεχίζει τον συνασπισμό με τους Πράσινους.