Συμφωνία των 27 για μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα με δημιουργία «κοινωνικού ταμείου»

Οι υπουργοί Περιβάλλοντος των 27 κατέληξαν σε συμφωνία στη διάρκεια της νύχτας σε πέντε κείμενα του κλιματικού προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασικό στοιχείο αυτών των συμφωνιών είναι το ύψος ενός κοινωνικού ταμείου, το οποίο θα χρηματοδοτείται από την αγορά ρύπων, στην οποία θα υποχρεωθούν να αγοράζουν ποσοστώσεις οι προμηθευτές καυσίμων και πετρελαίου θέρμανσης.

Στη συνέχεια το κοινωνικό ταμείο θα αμβλύνει τις επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης στους καταναλωτές.

Στη σύνοδό τους στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησαν κοινή θέση όσον αφορά τον στόχο για αυτοκίνητα με μηδενικές εκπομπές άνθρακα το 2035 (με απαγόρευση πώλησης οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης), για την κατανομή των κλιματικών προσπαθειών ανάμεσα στα κράτη μέλη και την επιβολή στόχων για φυσικές «καταβόθρες άνθρακα» (π.χ. δάση κ.λπ.), πριν από τη διαπραγμάτευση με το Ευρωκοινοβούλιο για την οριστικοποίηση των κειμένων αυτών.

Το σχέδιο αποσκοπεί στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου της Ε.Ε. κατά τουλάχιστον 55% το 2030 σε σύγκριση με το 1990 αντί για το συμφωνημένο στο παρελθόν 40%.

Η πρόταση για το λεγόμενο «κλιματικό κοινωνικό ταμείο» αποτέλεσε αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων, που απείλησε να μπλοκάρει την συμφωνία επί των άλλων κειμένων του πακέτου. Το ευρωπαϊκό σχέδιο προβλέπει να υποχρεωθούν οι προμηθευτές καυσίμων και πετρελαίου θέρμανσης να αγοράζουν σε μια νέα αγορά άνθρακα ποσοστώσεις που θα καλύπτουν τις εκπομπές τους διοξειδίου του άνθρακα, όπως ισχύει ήδη για τους προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος και ορισμένες βιομηχανίες.

Καθώς αυτό θα δημιουργήσει πρόσθετο κόστος για τις μικρές επιχειρήσεις και τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, οι Βρυξέλλες προτείνουν ένα «κοινωνικό ταμείο», που θα τροφοδοτείται από τα έσοδα της νέας αγοράς άνθρακα «κατοικιών και οδικών μεταφορών», προκειμένου να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις των αυξήσεων των τιμών, μέσω «προσωρινών» άμεσων ενισχύσεων και της χρηματοδότησης εργασιών που μειώνουν την ενεργειακή τους κατανάλωση.

Βασικό σημείο σύγκρουσης μεταξύ των «φειδωλών» του Βορρά (Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Φινλανδία κ.λπ.), που πρότειναν 20 δισ. ευρώ. και την πρόταση της Κομισιόν, που ζητούσε 72,2 δισ. για την περίοδο 2025-2032. Τελικά εγκρίθηκε έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις η πρόταση της γαλλικής προεδρίας, για ποσό 59 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 11,5 δισ. θα προέρχονται από έσοδα της αγοράς άνθρακα, τα οποία αρχικά προορίζονταν για το ευρωπαϊκό «ταμείο καινοτομίας».

Τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν επίσης σήμερα για την σταδιακή κατάργηση των ποσοστώσεων δωρεάν εκπομπών που χορηγούνται σε ορισμένους βιομηχανικούς τομείς, καθώς θα αυξάνεται στα σύνορα της Ε.Ε. ένας φόρος άνθρακα στις εισαγωγές από τρίτες χώρες, ανάμεσα στο 2026 και το 2035.

Το Συμβούλιο προτείνει έναν πολύ πιο σταδιακό ρυθμό μείωσης από αυτόν που εισηγούνται οι Βρυξέλλες και οι Ευρωβουλευτές.

Οι δωρεάν ποσοστώσεις που έχουν χορηγηθεί στις αεροπορικές εταιρείες θα καταργηθούν επίσης έως το 2027.

Τέλος, οι 27 επικύρωσαν τη συμπερίληψη των θαλάσσιων μεταφορών στην αγορά άνθρακα, αλλά με «μεταβατικές» διευθετήσεις για τη χειμερινή ναυσιπλοΐα, τα ταξίδια «δημόσιας υπηρεσίας» και την εξυπηρέτηση των μικρών νησιών.