ΝΑΤΟ: ιστορικές αποφάσεις και ανατολίτικα παζάρια

«Η Σουηδία και η Φινλανδία είναι σαν να έχουν ήδη γίνει μέλη, απλώς δεν έχουν πάρει ακόμη την κάρτα μέλους», δήλωσε χθες η Γερμανίδα ΥΠΕΞ Αναλένα Μπέρμποκ με το πέρας της άτυπης συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στο Βερολίνο, την οποία η Τουρκία μετέτρεψε με εκβιασμούς σε «ανατολίτικο παζάρι».

Είχε μόλις προηγηθεί η επίσημη, ιστορική ανακοίνωση της τύποις «ουδέτερης» Φινλανδίας ότι θα υποβάλει αίτημα ένταξης στη Συμμαχία - απομένει η τυπική έγκριση από το Κοινοβούλιο, πιθανόν και εντός της ημέρας. Λίγες ώρες αργότερα, ακολούθησε τα χνάρια της και η Σουηδία, με τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες να ανάβουν πράσινο φως, πλην όμως με ορισμένες επιφυλάξεις.

«Εφόσον το αίτημα εγκριθεί από το ΝΑΤΟ, θα εργαστούμε ώστε η Σουηδία να εκφράσει μονομερείς επιφυλάξεις κατά της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων και μόνιμων βάσεων στην επικράτειά της», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, εν μέσω διαφωνιών στο κόμμα και εν όψει της σημερινής κρίσιμης συνεδρίασης της Βουλής.

Αυτό το «εφόσον» συνοδεύτηκε από έντονο παρασκήνιο στην άτυπη υπουργική σύνοδο του ΝΑΤΟ, με την «απείθαρχη» σύμμαχο Τουρκία να εγείρει αξιώσεις, απειλώντας λίγο-πολύ με βέτο ή με επιβράδυνση της διαδικασίας έγκρισης των Πρωτοκόλλων Εισδοχής.

Υπό το πρόσχημα της «στήριξης της τρομοκρατίας» Κούρδων και γκιουλενιστών από τις δύο σκανδιναβικές χώρες, η Αγκυρα πρακτικά απαίτησε εγγυήσεις ασφαλείας και άρση του εμπάργκο όπλων -«φανερό ή κρυφό», όπως το έχει χαρακτηρίσει ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ- από ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους.

Θεωρείται αναμενόμενο ότι το θέμα (συμπεριλαμβανομένων των F-16 που θέλει να αγοράσει ή να εκσυγχρονίσει η Αγκυρα και των ρωσικών πυραύλων S-400 που ήδη διαθέτει) βρέθηκε στο επίκεντρο των συνομιλιών που είχαν οι ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Τουρκίας, Αντονι Μπλίνκεν και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο πλαίσιο της συνόδου στο Βερολίνο.

«Το ΝΑΤΟ είναι χώρος για διάλογο, για να μιλήσουμε για τυχόν διαφορές που μπορεί να έχουμε», αρκέστηκε να πει ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αρνούμενος να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες για τα όσα συζήτησε με τον Τσαβούσογλου. Πάντως -όπως και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ- δήλωσε «πεπεισμένος ότι θα υπάρξει συναίνεση» στους κόλπους της Συμμαχίας για την ένταξη του Ελσίνκι και της Στοκχόλμης. Κατά προτίμηση, όπως ανέφερε η Μπέρμποκ, με συνοπτικές διαδικασίες.

Προσώρας η Αγκυρα θα εξετάσει τις προτάσεις που υπέβαλαν οι δύο σκανδιναβικές χώρες, τόνισε ο Τσαβούσογλου, με τους ΥΠΕΞ των οποίων είχε συναντήσεις στο Βερολίνο. Εμφανίστηκε δε πιο αρνητικός απέναντι στη Στοκχόλμη - ενόσω ο Φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο δήλωνε έτοιμος να συναντήσει τον Τούρκο ομόλογό του Ερντογάν.

Η επόμενη και ουσιαστική φάση της διαπραγμάτευσης-«παζαριού» αναμένεται πάντως κατά την επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ στις ΗΠΑ, την ερχόμενη Τετάρτη. Περίπου ταυτόχρονα, δηλαδή, με την αναμενόμενη υποβολή των αιτημάτων ένταξης στο ΝΑΤΟ των δύο -πάλαι ποτέ «ουδέτερων»- σκανδιναβικών κρατών.

«Μεγάλο λάθος» χαρακτήρισε την κίνηση ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε το Σάββατο με τον Φινλανδό ομόλογό του, με πρωτοβουλία του τελευταίου. «Θα επηρεάσει αρνητικά τις διμερείς σχέσεις», προειδοποίησε, χωρίς να εκτοξεύσει ευθείες απειλές. Ως «πρόγευση», ωστόσο, διεκόπησαν οι εξαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος από τη Ρωσία στη Φινλανδία, που κάλυπταν το 10% της εγχώριας κατανάλωσης.

Καθώς η ενεργειακή κρίση στην Ε.Ε. προκαλεί εν τω μεταξύ ρηγματώσεις στη συνοχή της Δύσης, ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Λόιντ Οστιν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Σοϊγκού την Παρασκευή: την πρώτη από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το αμερικανικό Πεντάγωνο, ζήτησε άμεση κατάπαυση του πυρός και τόνισε τη σημασία της διατήρησης των γραμμών επικοινωνίας, όμως η συζήτηση «δεν έλυσε κανένα ακανθώδες πρόβλημα, ούτε οδήγησε σε άμεσες αλλαγές στα όσα κάνουν ή λένε οι Ρώσοι».

Κατά τα λοιπά o Ουκρανός ΥΠΕΞ Ντμίτρο Κουλέμπα πανηγύριζε χθες στο twitter για τις διαβεβαιώσεις που έλαβε από τον Αμερικανό ομόλογό του, σε συνάντηση στο Βερολίνο, ότι «περισσότερα όπλα και άλλη βοήθεια είναι καθ’ οδόν προς την Ουκρανία».

Οι μάχες συνεχίζονται με σφοδρότητα στη χώρα. Χθες, πύραυλοι έπληξαν στρατιωτικές υποδομές στη Λβιβ, στα δυτικά, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία. Εν μέσω αντεπιθέσεων, η ρωσική προέλαση συνεχίζεται στο Ντονμπάς. Σύμφωνα πάντως με την ουκρανική πλευρά, οι Ρώσοι έχουν αποχωρήσει από το Χάρκοβο και ετοιμάζουν δημοψήφισμα στη Μαριούπολη με το ερώτημα της προσάρτησης στη Ρωσική Ομοσπονδία.

Ανάλογα σενάρια έχουν ακουστεί και για τη Χεβρώνα, ενόσω η «βεντάλια» γεωγραφικά ανοίγει. Ηδη υπεγράφη διάταγμα για τη διενέργεια ανάλογου δημοψηφίσματος στην αυτοανακηρυγμένη Δημοκρατία της Νότιας Οσετίας, εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της Γεωργίας, στις 17 Ιουλίου.