Το ρωσικό LNG έγινε... αμερικανικό

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Τη ριζική αλλαγή του προσανατολισμού της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής συμφώνησαν οι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής που ολοκληρώθηκε χθες στις Βρυξέλλες. Για περισσότερες από πέντε ώρες, οι 27 συζητούσαν τους τρόπους για την απεξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα, προκρίνοντας ως την πρώτη, βασική λύση την προμήθεια ενεργειακών αποθεμάτων από τις ΗΠΑ. Ηδη χθες, ανακοινώθηκε συμφωνία Ε.Ε.-ΗΠΑ για την πλήρη αντικατάσταση της αγοράς του LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) της Ρωσίας από αμερικανικό.

Οι ηγέτες συζήτησαν επίσης και μέτρα για την υποστήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, προκειμένου να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την άνοδο στις τιμές των καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος. Οι διαφωνίες ήταν πολλές, αφού «κάθε ηγέτης ξεκινούσε από διαφορετική αφετηρία, οπότε, ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί μια προσέγγιση που να ταιριάζει σε όλους», όπως είπε στην «Εφ.Συν.» Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Ο στόχος όλων όμως ήταν κοινός, όπως και για την κοινή προμήθεια και αποθήκευση φυσικού αερίου», συμπλήρωσε.

Σε σχέση με τη συμφωνία Βρυξελλών - Ουάσινγκτον για το LNG, το κείμενο που συμφωνήθηκε προβλέπει την παράδοση ετησίως 50 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη, προκειμένου να αντικαταστήσει το σύνολο του υγροποιημένου αερίου που η Ευρώπη αγόραζε από τη Ρωσία.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η συμφωνία ξεκίνησε να συζητείται μεταξύ Ευρ. Επιτροπής και Λευκού Οίκου από τον Δεκέμβριο, όταν το ενδεχόμενο επίθεσης στην Ουκρανία από πλευράς Ρωσίας φαινόταν ότι θα προκαλέσει διαταραχές στην ενεργειακή αλυσίδα της Ευρώπης. Τότε, η Ε.Ε. δεν ανέμενε έναν πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος, ωστόσο διαφάνηκε η ανάγκη να αλλάξει συνολικά η αρχιτεκτονική, αλλά και η ενεργειακή πολιτική της τελευταίας δεκαετίας.

Πρώτη κίνηση της Ευρ. Επιτροπής είναι να εξασφαλιστούν άμεσα τα αποθέματα για τον επόμενο χειμώνα. Και γι’ αυτό ξεκίνησε να διαπραγματεύεται με τις ΗΠΑ, το Κατάρ, την Ιαπωνία και τις άλλες χώρες. Η μεγάλη πρόκληση για την Ε.Ε. είναι ότι το μεγάλο «στοίχημα» του λεγόμενου Green Deal, της ενεργειακής ουδετερότητας ώς το 2050, δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθεί.

Για τον λόγο αυτό, η Ευρ. Επιτροπή θέτει ως προϋπόθεση να είναι γεμάτα τα αποθεματικά φυσικού αερίου τον προσεχή Νοέμβριο κατά 80% και τα επόμενα χρόνια κατά 90%.

«Τον Ιανουάριο, η συμφωνία με τις ΗΠΑ ήταν εισαγωγή 2,2 δισ. κυβικών μέτρων LNG, αλλά καταφέραμε να το διπλασιάσουμε, κάτι που μας έδειξε ότι υπάρχει προοπτική», μας είπε διπλωματική πηγή. «Με τη νέα συμφωνία πιστεύουμε ότι έως τον Οκτώβριο θα μπορέσουμε να εισαγάγουμε 50 δισ. κυβικά μέτρα LNG. Κι αν σκεφτεί κανείς ότι πέρυσι αγοράσαμε από τη Ρωσία γύρω στα 50-60 δισ. κυβικά μέτρα, τότε μιλάμε για πλήρη αντικατάσταση υγροποιημένου φυσικού αερίου μεμιάς».

Ωστόσο, το υγροποιημένο αέριο είναι μόλις το 1/3 της ετήσιας προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Σκοπός είναι η πλήρης απεξάρτηση της Ε.Ε. από τη Ρωσία, που αναμένεται το αργότερο έως το 2030.

Σε σχέση με την τιμή, η Ευρ. Επιτροπή διευκρινίζει ότι «είναι ένα περίπλοκο θέμα» που έχει σχέση με την προμήθεια, τα αποθέματα, αλλά και τη ζήτηση. Οπως ισχυρίζονται οι ειδικοί, το κείμενο αναφέρει ότι «ο καθορισμός της τιμής των προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τα μακροπρόθεσμα θεμελιώδη μεγέθη και τη σταθερότητα και τη συνεργασία της ζήτησης και της προσφοράς... Ειδικότερα, το ύψος της τιμής θα πρέπει να περιλαμβάνει την εξέταση της τιμής Henry Hub Natural Gas Spot Price και άλλων σταθεροποιητικών παραγόντων».

Οπως εξήγησαν οι διπλωμάτες, η αναφορά αυτή διαβεβαιώνει ότι η τιμή θα είναι «ανεκτή» για την ευρωπαϊκή αγορά και αναμένεται να είναι χαμηλότερη από τη σημερινή. Σε κάθε περίπτωση, οι Αμερικανοί προμηθευτές είναι οι κερδισμένοι της συμφωνίας και η Ε.Ε. θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη για να αντικαταστήσει το σαφώς φθηνότερο ρωσικό αέριο.

Επόμενο βήμα θα είναι να αναλάβει η task force που συστήθηκε ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό σε υψηλό επίπεδο, προκειμένου το σχέδιο να υλοποιηθεί άμεσα. Οι Ευρωπαίοι θα συνεργαστούν με τους Αμερικανούς ειδικούς για τη μείωση της ζήτησης και στις βιομηχανίες.

Για τα υπόλοιπα 2/3 των ενεργειακών αναγκών της Ε.Ε. που σήμερα εξαρτώνται από τη Ρωσία, η Ευρ. Επιτροπή έχει δεσμευτεί να φέρει προτάσεις στη σύνοδο κορυφής του Μαΐου.

Λέξη προς λέξη το ενεργειακό παζάρι μεταξύ των 27

Η πιο δύσκολη συζήτηση φαίνεται ότι ήταν τα μέτρα για την αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών ενέργειας και ηλεκτρικού ρεύματος. Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι ηγέτες ακόμη συζητούσαν για τα μέτρα και το λεκτικό που θα συμπεριλαμβάνεται στο κείμενο των συμπερασμάτων. Η διαπραγμάτευση ήταν έντονη και το κείμενο «πήγε και ήρθε» πολλές φορές προκειμένου να συμφωνήσουν όλοι.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο κείμενο παραμένει η αναφορά ότι «η αναπλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ενωση θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό». Επίσης συμφωνήθηκε ότι Βρυξέλλες και πρωτεύουσες θα πρέπει επειγόντως να συντονίσουν τρόπους για να εξασφαλίσουν επαρκή επίπεδα αποθήκευσης φυσικού αερίου και να δημιουργήσουν τους απαραίτητους μηχανισμούς αλληλεγγύης για τα κράτη-μέλη που δεν έχουν αποθηκευτικούς χώρους.

Επίσης, φαίνεται ότι η εθελοντική κοινή αγορά φυσικού αερίου, LNG και υδρογόνου έχει «κλειδώσει», αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το συλλογικό πολιτικό και αγοραστικό βάρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των κρατών-μελών της για την άμβλυνση των τιμών στις διαπραγματεύσεις. Αναφορά στο κείμενο θα υπάρχει σχετικά με την ανάγκη για ολοκλήρωση και βελτίωση των διασυνδέσεων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση.