50 χρόνια απ' τη «Ματωμένη Κυριακή»: Πορείες και εκδηλώσεις μνήμης

Εκατοντάδες άνθρωποι παρακολούθησαν σήμερα μια εκδήλωση μνήμης στο Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας για την 50ή επέτειο της «Ματωμένης Κυριακής».

Ήταν λίγο μετά τις 4.30 το απόγευμα της 30ης Ιανουαρίου του 1972 όταν Βρετανοί αλεξιπτωτιστές άνοιξαν πυρ εναντίον μιας ειρηνικής διαδήλωσης Καθολικών που ζητούσαν την αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων και την ένωση της Βόρειας Ιρλανδίας με την Ιρλανδία. Από τις αγριότητες μόνο εκείνης της ημέρας σκοτώθηκαν 13 διαδηλωτές για τα πολιτικά δικαιώματα, ενώ άλλος ένας άνδρας που πυροβολήθηκε από αλεξιπτωτιστές την ίδια μέρα πέθανε τέσσερις μήνες αργότερα. Ενώ πολλοί τον θεωρούν το 14ο θύμα της «Ματωμένης Κυριακής», ο θάνατός του αποδόθηκε επίσημα σε όγκο στο κεφάλι.

Κρατώντας πορτρέτα των θυμάτων και λευκά τριαντάφυλλα, εκατοντάδες άνθρωποι, μεταξύ των οποίων συγγενείς των θυμάτων, τίμησαν τη μνήμη τους, ακολουθώντας την ακριβή πορεία που είχαν κάνει εκείνη την ημέρα που σφράγισε ένα απ' τα πιο σκοτεινά κεφάλαια στην ιστορία της χώρας.

Το παρών στις εκδηλώσεις έδωσε και ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Μιχόλ Μάρτιν, ο πρώτος ηγέτης της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας που μετέχει στις ετήσιες εκδηλώσεις μνήμης, ο οποίος κατέθεσε στεφάνι, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του, ο Σάιμον Κόβενι.

Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός συνάντησε συγγενείς των νεκρών, ιδιωτικά. Είπε ότι ευχαρίστησε τις οικογένειες για την «αξιοπρεπή, επίμονη και θαρραλέα» εκστρατεία τους για την επιδίωξη της δικαιοσύνης, της αλήθειας και της λογοδοσίας.

«Οι οικογένειες των θυμάτων θα πρέπει πάντα να έχουν την πρωτοκαθεδρία όσον αφορά τους πολιτικούς λόγους και την αντιμετώπιση του παρελθόντος», είπε. «Δεν πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει αμνηστία για κανέναν, πιστεύω ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί η πλήρης διαδικασία των δικαστηρίων και της δικαιοσύνης».

«Ήταν μια σφαγή στους δρόμους», είπε ο Μάικλ Μακίνεϊ, ο αδελφός του οποίου σκοτώθηκε στη διαδήλωση του '72. «Κάναμε πολύ δρόμο μετά τη φρίκη εκείνης της ημέρας», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας όμως ότι οι οικογένειες μέχρι και σήμερα εξακολουθούν να ζητούν «τη δίωξη των ένστολων εγκληματιών που σκότωσαν τους δικούς μας».

Το απόγευμα είναι προγραμματισμένη μια δεύτερη πορεία στους δρόμους του Ντέρι.

Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τριάντα χρόνια, μέχρι το 1998, ώστε με τις Συμφωνίες της Μεγάλης Παρασκευής να μπει τέλος στις "Ταραχές" που ακολούθησαν, μια αιματηρή σύγκρουση που στοίχισε τη ζωή σε 3.500 ανθρώπους.

Ο βρετανικός στρατός υποστήριζε ότι οι αλεξιπτωτιστές απάντησαν σε πυρά των «τρομοκρατών» του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA), μια εκδοχή που ενισχύθηκε από μια έκθεση που συντάχθηκε βιαστικά τις επόμενες εβδομάδες. Παρά τις μαρτυρίες, που αντέκρουαν αυτήν την εκδοχή, μόλις το 2010 αναγνωρίστηκε ότι τα θύματα ήταν αθώα, ότι ορισμένοι είχαν πυροβοληθεί πισώπλατα ή στο κεφάλι, ενώ κουνούσαν λευκά μαντίλια.

Μετά την ολοκλήρωση της μακροβιότερης (12 χρόνια) και ακριβότερης έρευνας που έχει γίνει ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο (περίπου 200 εκατομμύρια λίρες), ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε επισήμως συγγνώμη για τις «αδικαιολόγητες» πράξεις των στρατιωτικών. Όμως κανένας στρατιώτης δεν δικάστηκε για τη «Ματωμένη Κυριακή». Η δίωξη σε βάρος ενός από αυτούς με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας μπήκε τελικά στο αρχείο για δικονομικούς λόγους και η βρετανική κυβέρνηση παρουσίασε ένα νομοσχέδιο ώστε να μπει τέλος σε όλες τις διώξεις που σχετίζονταν με τις «Ταραχές» – το οποίο καταγγέλθηκε από όλους ως χορήγηση αμνηστίας.