Η Ευρωπαία διαμεσολαβήτρια για τα μηνύματα ντερ Λάιεν - Pfizer

H Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορεί να έχει να δώσει κάποιες εξηγήσεις όσον αφορά τις μεθόδους επικοινωνίας της, πάντως σήμερα η Διαμεσολαβητής της Ε.Ε. Emily O'Reilly αναμένεται να αποφανθεί σχετικά με την εντεινόμενη διαμάχη για τη χρήση γραπτών μηνυμάτων από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να επικοινωνήσει με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας του κορονοϊού.

Η φον ντερ Λάιεν βρέθηκε σε δύσκολη θέση, όταν αποκάλυψε σε συνέντευξή της στους New York Times τον περασμένο Απρίλιο, ότι είχε στείλει γραπτά μηνύματα στον επικεφαλής του φαρμακευτικού κολοσσού, σχετικά με μια συμφωνία για την αγορά 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίου κατά της COVID. Ρίχνοντας περαιτέρω λάδι στη φωτιά, η Επιτροπή αρνήθηκε στη συνέχεια το αίτημα του δημοσιογράφου Alexander Fanta δημοσιογράφου του Netzpolitik.org, για πρόσβαση στα εν λόγω μηνύματα, με αποτέλεσμα ο Διαμεσολαβητής να ξεκινήσει έρευνα.

Η O'Reilly, που είναι επιφορτισμένη με τη διερεύνηση της κακοδιοίκησης στην Ε.Ε., αναμένεται να ασκήσει έντονη κριτική στον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή χειρίστηκε το αίτημα για πρόσβαση του κοινού στα μηνύματα κειμένου και να ζητήσει περαιτέρω πληροφορίες.

Το θέμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο για την Φον Ντερ Λάιεν. Το 2019, όταν ήταν ακόμη υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, βρέθηκε στο επίκεντρο ενός σκανδάλου σχετικά με τη σύναψη συμβάσεων, το οποίο αφορούσε τη διαγραφή γραπτών μηνυμάτων στο τηλέφωνό της. Παρόλο που τελικά απαλλάχθηκε από την κατηγορία του παραπτώματος στο σκάνδαλο, δήλωσε στους Γερμανούς νομοθέτες, οι οποίοι ξεκίνησαν κοινοβουλευτική έρευνα, ότι είχε κοιτάξει προσωπικά τα γραπτά μηνύματα πριν τα διαγράψει και πίστευε ότι δεν είχαν καμία σχέση με την έρευνα.

Σε απάντηση σε κοινοβουλευτική ερώτηση της Ολλανδής ευρωβουλευτού Sophie in 't Veld την περασμένη εβδομάδα, η Επίτροπος Βέρα Γιούροβα έγραψε ότι «λόγω του βραχύβιου και εφήμερου χαρακτήρα τους, τα γραπτά και τα άμεσα μηνύματα δεν προορίζονται να περιέχουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές, τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις της Επιτροπής». Κατά ειρωνικό τρόπο, η Γιούροβα είναι η Επίτροπος για τη διαφάνεια.

Σύμφωνα με τον νόμο της ίδιας της Ε.Ε. σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα, ο ορισμός του εγγράφου είναι «κάθε περιεχόμενο ανεξαρτήτως του μέσου ... που αφορά ένα θέμα σχετικά με τις πολιτικές, τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις που εμπίπτουν στη σφαίρα ευθύνης του θεσμικού οργάνου». Οπότε ναι, αυτό θα περιλάμβανε κείμενα μεταξύ του κορυφαίου αξιωματούχου της Ε.Ε. και ενός στελέχους εταιρείας σχετικά με μια σύμβαση δισεκατομμυρίων.

«Η Κομισιόν θα απαντήσει στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή εντός της προθεσμίας που έχει θέσει, δηλαδή στις 26 Απριλίου 2022», ήταν η φορμαλιστική απάντηση εκπροσώπου της Επιτροπής.

Σύμφωνα με το POLITICO, η διαμάχη συμπυκνώνει μια επίμονη αδυναμία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - την ευαισθησία της στην κριτική και την αντίστασή της να επιτρέψει τον πλήρη δημόσιο έλεγχο των δραστηριοτήτων της. Η ιδέα ότι τα γραπτά μηνύματα δεν είναι δίκαιο παιχνίδι όταν πρόκειται για διαφάνεια - ιδίως όταν διακυβεύονται δισεκατομμύρια χρήματα των φορολογουμένων - είναι τόσο αφελής όσο και εκτός πραγματικότητας. Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι ήθελε να ηγηθεί μιας «γεωπολιτικής Επιτροπής», οπότε το εκτελεστικό της όργανο θα πρέπει να ανταποκρίνεται στα δημοκρατικά πρότυπα διαφάνειας.

Αν και η Επιτροπή μπορεί να προσπαθήσει να υποβαθμίσει την τελευταία διαμάχη, η πρόσφατη πολιτική ιστορία δείχνει ότι αυτό θα μπορούσε να είναι ένα δύσκολο έδαφος για την Πρόεδρο. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στη Χίλαρι Κλίντον - η κατακραυγή σχετικά με τη χρήση του διακομιστή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της απορρίφθηκε από τους Δημοκρατικούς ως ασήμαντη, αλλά αναμφισβήτητα συνέβαλε στην ήττα της από τον Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ.