Γεωπολιτικό μπρα ντε φερ ή ρώσικη ρουλέτα;

Οριοθέτηση του νέου Ψυχρού Πολέμου ή προάγγελος κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων, 30 χρόνια μετά την πτώση της ΕΣΣΔ κι ενώ τις εξελίξεις παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς πια η Κίνα;

Το ερώτημα πλανάται γύρω από τον επικείμενο, πολυεπίπεδο διάλογο μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, η έναρξη του οποίου αναμένεται -μεσούσης της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη- με την απαρχή του νέου έτους.

O γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ήδη πρότεινε τη σύγκληση του («παγωμένου» εδώ και δυόμισι χρόνια) Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας στις 12 Ιανουαρίου, χωρίς όμως να έχει λάβει ακόμη σαφή απάντηση από το Κρεμλίνο ως προς την ημερομηνία.

Οπως άλλωστε ξεκαθάρισε χθες σε συνέντευξή του ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, «το κύριο έργο των διαπραγματεύσεων θα είναι με τις ΗΠΑ».

«Θα πραγματοποιηθούν αμέσως μετά το τέλος των εορτών της Πρωτοχρονιάς», τόνισε, σε επίπεδο διπλωματών και στρατιωτικών αξιωματούχων. Πρακτικά, βάσει του ρωσικού ημερολογίου, αυτό σημαίνει ότι ο χρόνος θα αρχίσει να μετρά από τις 10 Ιανουαρίου. Καταπώς λέγεται, θα γίνει στο ουδέτερο έδαφος της Γενεύης.

Σημείο αναφοράς, όχι όμως και εκκίνησης, αποτελούν τα προσχέδια μιας νέας συνθήκης ασφαλείας που η Μόσχα απέστειλε πρόσφατα στην Ουάσινγκτον -και μέσω αυτής στο ΝΑΤΟ-, με βασική αξίωση τον τερματισμό της επέκτασης και της στρατιωτικής δραστηριότητας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στην ανατολική Ευρώπη.

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ξεκαθάρισαν μεν ότι δεν προτίθεται να παράσχουν ανάλογες εγγυήσεις. Δηλώνουν ωστόσο ανοιχτοί σε διαπραγματεύσεις, σε μια περίοδο τεχνητών και μη εντάσεων που πλέον επεκτείνονται πολύ πέραν των ουκρανικών εδαφών, προκαλώντας μεταξύ άλλων (έστω και τυπικά από σπόντα) εμπλοκή στη λειτουργία του ρωσο-γερμανικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2.

Εν αναμονή τώρα των κρίσιμων διαβουλεύσεων με τη Δύση, το Κρεμλίνο διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι πλέον δεν θα αποδεχτεί την κατάσταση ως έχει εν γένει.

Είναι σημαντικό «οι προτάσεις μας να μην καταλήξουν σε ατελείωτες συζητήσεις -για τις οποίες φημίζεται η Δύση- και να υπάρξει αποτέλεσμα σε όλες αυτές τις διπλωματικές προσπάθειες», υπογράμμισε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας.

Σκιαγραφώντας πάντως ένα κλίμα αμοιβαίας και βαθιάς καχυποψίας, ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Αμυνας, Αλεξάντρ Φομίν, κατήγγειλε χθες -ενώπιον 105 ξένων στρατιωτικών ακολούθων, μεταξύ αυτών 14 χωρών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας- ότι «η στρατιωτική οικοδόμηση του ΝΑΤΟ ανακατευθύνεται πλήρως στην προετοιμασία μιας ευρείας κλίμακας, υψηλής έντασης ένοπλης σύγκρουσης με τη Ρωσία». Κι αυτό κόντρα στη «Διακήρυξη της Ρώμης», τόνισε, που ορίζει «ότι η Ρωσία και η Συμμαχία δεν αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον ως εχθρό».

Στο ίδιο μήκος κύματος, μάλιστα με νύξη προβοκάτσιας, ο Λαβρόφ δεν απέκλεισε χθες το ενδεχόμενο η Δύση να θελήσει να «ρίξει λάδι στη φωτιά», «προκαλώντας έναν μικρό πόλεμο [στην Ουκρανία] και έπειτα να επιρρίψει τις ευθύνες σε εμάς για να επιβάλει νέες κυρώσεις».

Ομως για το Κρεμλίνο δεν αποτελεί επιλογή να γίνει η Ρωσία «πολιορκημένο φρούριο» λόγω των δυτικών κυρώσεων, προειδοποίησε ο Ρώσος ΥΠΕΞ, ενόσω η Μόσχα πρόδηλα ποντάρει στον διχασμό στους κόλπους της Ε.Ε.

Πέρα ωστόσο από τις πρόσφατες τηλεφωνικές επικοινωνίες του Ρώσου προέδρου Πούτιν με τον Γάλλο ομόλογό του, Μακρόν, και τον Γερμανό νέο καγκελάριο Σολτς, οι «27» παραμένουν περισσότερο θεατές στις εξελίξεις.

Το βάρος των διαπραγματεύσεων για ένα δόγμα ασφάλειας στην Ευρώπη έχει μετατοπιστεί κυρίως στις ΗΠΑ και δευτερευόντως στις ξεχωριστές συζητήσεις που προγραμματίζονται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και του ΟΑΣΕ.

Τούτων λεχθέντων -κι ενώ το Κρεμλίνο και ο ρωσικός κολοσσός Gazprom απορρίπτουν τις κατηγορίες περί σκόπιμου περιορισμού της ροής φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη- ο Λαβρόφ δεν παρέλειψε να καυτηριάσει τη στάση της Ε.Ε. απέναντι στη Ρωσία. Η πολιτική «απώθηση, περιορισμός και εμπλοκή» όχι μόνο δεν ενισχύει τις διμερείς σχέσεις, σχολίασε, αλλά εν κατακλείδι αποτελεί μια μορφή «πολιτικού Κάμα Σούτρα»…