Η ακροδεξιά κολεγιά έμεινε πάλι στα σκαριά

Εθνικιστές, ευρωσκεπτικιστές που θέλουν την επιστροφή στην «κυριαρχία των κρατών», επικριτές του εθνικού και ευρωπαϊκού πολιτικού «κατεστημένου», κηρυγμένοι εχθροί της μετανάστευσης, επιρρεπείς σε αυταρχική διολίσθηση όταν φτάνουν στην εξουσία, αλλεργικοί στα δικαιώματα των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ.

Εξέχοντες εκπροσώπους των ακροδεξιών κομμάτων της Ευρώπης που μοιράζονται αυτές τις «αξίες» και προασπίζονται την «Ενωση των Εθνών» συγκέντρωσε η «Σύνοδος της Βαρσοβίας» την περασμένη εβδομάδα. Υπό την αιγίδα του Πολωνού πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι και του κυβερνώντος κόμματος PiS, η σύμπλευση τέλειωσε εκεί καθώς οι ρήξεις έγιναν και πάλι εμφανείς οδηγώντας σε μια γενικόλογη διακήρυξη χωρίς κανένα απτό αποτέλεσμα.

Στη συνάντηση βρέθηκαν ηγέτες 13 ευρωπαϊκών ακροδεξιών κομμάτων, ανάμεσά τους ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν του Fidesz, η Γαλλίδα Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Συναγερμού (RN), ο Σαντιάγο Αμπασκάλ του ισπανικού Vox και εκπρόσωποι του Κόμματος Ελευθερίας της Αυστρίας (FPÖ). Αλλά έλαμψαν διά της απουσίας τους η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), η Ιταλία αφού απείχαν τόσο ο Ματέο Σαλβίνι της Λέγκα όσο και η Τζόρτζια Μελόνι από τα Αδέλφια της Ιταλίας, αλλά και το Δημοκρατικό Κόμμα των Πολιτών (ODS), του οποίου ο ηγέτης Πετρ Φιάλα πρόσφατα διορίστηκε πρωθυπουργός της Τσεχίας

Η συμμαχία που δεν έγινε

«Θέλουμε μια Ενωση απόλυτα διαφορετική. Θέλουμε μια Ευρωπαϊκή Ενωση των πατρίδων. Θέλουμε κυρίαρχα κράτη. Δεν είναι οι γραφειοκράτες, δεν είναι οι διευθυντές της Ευρ. Επιτροπής που θα αποφασίσουν πώς πρέπει να ζούμε. Είναι οι κυρίαρχες κυβερνήσεις που πρέπει να το αποφασίσουν». Αυτό ήταν και το κεντρικό σκεπτικό πίσω από τη διοργάνωση, που δεν κατάφερε ωστόσο έναν από τους (άρρητους) στόχους της: οι φημολογίες που προηγήθηκαν της συνάντησης του περασμένου Σαββάτου για την πιθανότητα να συμφωνήσουν στη δημιουργία μιας νέας κοινής ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο διαψεύστηκαν για μια ακόμη φορά.

Σήμερα αυτά τα κόμματα μετέχουν σε δύο διαφορετικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, τις Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) και Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR). Στην ID μετέχει ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν και η Λέγκα του Σαλβίνι, ενώ στην ECR μετέχουν οι Πολωνοί του PiS, που έχουν την πλειοψηφία στην ομάδα, αλλά και τα Αδέλφια της Ιταλίας –ορκισμένος αντίπαλος της Λέγκα. Ενώνοντας δυνάμεις θα μπορούσαν να φτάσουν τις 133 έδρες και να αναδεικνύονταν στην τρίτη σε δύναμη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ενώ η ομάδα θα γινόταν ακόμη ισχυρότερη αν προσεταιριζόταν και τους 12 ευρωβουλευτές του ουγγρικού Fidesz, οι οποίοι μετά την αποπομπή τους από το Λαϊκό Κόμμα έχουν μείνει ορφανοί από πολιτική ομάδα.

Πρόκειται για ένα ενδεχόμενο ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες στο Ευρωκοινοβούλιο στη μέση της κοινοβουλευτικής θητείας (ενώ πρόκειται να ανανεωθούν καίρια όργανά του) και θα προέκυπτε μια μειοψηφία ικανή να μπλοκάρει ψηφοφορίες.

Ρωσία, το μεγάλο αγκάθι

Αλλά αυτή η προοπτική προσέκρουσε ξανά σε ισχυρά τείχη, με πρώτο τις εθνικές αντιπαλότητες ανάμεσα στην Ακροδεξιά. Οπως συμβαίνει στην Ιταλία, όπου η έχθρα ανάμεσα στον Σαλβίνι της Λέγκας και τη Μελόνι των Αδελφών καθιστούν σχεδόν απίθανο να συναντηθούν σε μια κοινή ομάδα και -όχι τυχαία- κανένας τους δεν προσήλθε στη Βαρσοβία. Στο Βέλγιο, σημειώνει η Liberation, η N-VA (η Νέα Φλαμανδική Συμμαχία που ανήκει στην ECR) δεν προτίθεται να συστεγαστεί σε μια ομάδα όπου μετέχει η Vlaams Belang (Φλαμανδικό Συμφέρον, που μετέχει στην ID).

Αυτές οι εχθρότητες ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα, αφού το Fidesz του Ορμπαν θα ήταν πολύ επιφυλακτικό να βρεθεί υπό την ίδια στέγη με την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Εν τέλει, έλεγε στη γαλλική εφημερίδα ο Βέλγος Φιλίπ Λαμπέρ, ηγέτης των Πράσινων, «η ιστορία της Ακρας Δεξιάς στην Ευρώπη είναι η ιστορία μικρών αντιμαχόμενων σεχτών».

Ενα ακόμη μεγάλο αγκάθι αυτής της αντιπαράθεσης είναι η Ρωσία, την οποία το κυβερνών κόμμα της Πολωνίας απεχθάνεται, αλλά κάποιοι ομοϊδεάτες του θαυμάζουν. Η πολωνική κυβέρνηση, ανάμεσα στα πολλά άλλα, κατηγορεί τη Μόσχα ότι στηρίζει τον πρόεδρο Λουκασένκο τροφοδοτώντας την πρόσφατη μεταναστευτική κρίση που εξελίσσεται στα σύνορα Πολωνίας – Λευκορωσίας. Η Πολωνία βλέπει με δυσφορία τις καλές σχέσεις του Σαλβίνι με τη Ρωσία, αλλά και τη στήριξη της Λεπέν στον Πούτιν.

Ενδεικτικό αυτής της δυσαρέσκειας είναι το γεγονός ότι, φτάνοντας στη Βαρσοβία, τους προσκεκλημένους προϋπάντησαν διαδηλωτές που φώναζαν «προδότες» και χαρακτήριζαν τη συνάντηση «ρωσικό σύμφωνο». Ο Τόμας Λις της Newsweek Polska κατηγόρησε το PiS ότι εκμεταλλεύεται τη «Σύνοδο της Βαρσοβίας» «για να προωθήσει μια φασιστική, εθνικιστική, φιλική στον Πούτιν διεθνή». Απαντώντας, ο ευρωβουλευτής Τόμας Πορέμπα, ένας από τους οργανωτές της συνάντησης, τόνισε πως, αντίθετα, τα κόμματα που είναι σύμμαχοι της πολωνικής αντιπολίτευσης, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Γαλλία, είναι εκείνα που στηρίζουν φιλο-ρωσικές πολιτικές, όπως ο αγωγός αερίου Nord Stream, ο οποίος αυξάνει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Γερμανία και τη γεωπολιτική επιρροή της Μόσχας.

Ετσι η «Σύνοδος» κατέληξε χωρίς κουβέντα για δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής ομάδας της Ακροδεξιάς, αλλά με καλές προθέσεις για στενότερη συνεργασία και συντονισμό σε θέσεις και ψηφοφορίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μια διακήρυξη που προτάσσει τις κοινές τους εθνικιστικές θέσεις.

«Μόνο οι κυρίαρχοι θεσμοί των κρατών έχουν την πλήρη δημοκρατική νομιμότητα. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν χαίρουν της ίδιας νομιμότητας και συνεπώς θα όφειλαν να παίζουν έναν υποδεέστερο ρόλο στην πολιτική αρχιτεκτονική σε σχέση με τα εθνικά κράτη…. και όχι αντίστροφα, όπως θέλουν οι αυτοανακηρυγμένες ελίτ των Βρυξελλών». Αυτή η διατύπωση της Διακήρυξης συντάσσεται με τις αποφάσεις του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου ότι η εθνική νομοθεσία υπερέχει του ευρωπαϊκού Δικαίου και έχει φέρει αντιμέτωπη τη Βαρσοβία με τις Βρυξέλλες.

Είναι αυτές τις «ελίτ» που κατηγορούν ότι φτιάχνουν κοινωνικούς μηχανισμούς για τη δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού έθνους», μια έννοια που καταγγέλλουν πως «δεν έχει υπάρξει ποτέ, δεν υπάρχει σήμερα ούτε μπορεί να υπάρξει στο μέλλον». Αυτό είναι κι ένα από τα θέματα που θα απασχολήσουν την επόμενη συνάντησή τους, την οποία θα φιλοξενήσει σε ένα δίμηνο ο ηγέτης του Vox, Σαντιάγο Αμπασκάλ, στη Μαδρίτη.

Κι από αυτήν τη «Σύνοδο» τι απομένει; «Ενα κόλπο δημοσίων σχέσεων κατά κύριο λόγο για να δείξουν στους ψηφοφόρους τους ότι δεν είναι μόνοι», έλεγε στο Associated Press ο Βόιτσεκ Πρσιμπίλσκι, διευθυντής της πλατφόρμας Visegrad Insight. «Ενα μάρκετινγκ για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των μίντια διαφημίζοντας μια ανύπαρκτη ενότητα».