Το νέο πολωνικό σοκ

Προτού τελειώσει η κρίση Covid-19, εν μέσω μιας ενεργειακής κρίσης που αναγκάζει τους 27 να συντονίσουν τα βήματά τους στο τεντωμένο σχοινί της ανόδου των τιμών στα καύσιμα για να αποφευχθεί ένα νέο ενεργειακό 1973 και την ώρα που ο αιφνιδιασμός των ευρωπαϊκών οργάνων από το τριμερές Σύμφωνο Ασφαλείας (ΗΠΑ-Αυστραλίας-Βρετανίας, το γνωστό AUCUS) παραμένει νωπός, νέο σοκ για τη συνοχή της Ε.Ε. προκαλεί από την περασμένη Πέμπτη η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας.

Αποφαινόμενο ότι το Σύνταγμα της Πολωνίας υπερέχει της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε. (ΣΛΕΕ), αμφισβήτησε ξανά και επί της ουσίας όχι μόνο την ανεξαρτησία των δικαστηρίων, που αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Ε.Ε., αλλά και τη δεσμευτική υπεροχή του Δικαστηρίου της Ε.Ε. έναντι όλων των εθνικών δικαστηρίων. Και με αυτόν τον τρόπο ξεκίνησε μια νέα -σε πιο σοβαρή βάση- συζήτηση για ένα πιθανό Pol-exit (κατ’ αναλογία προς το Grexit και το Brexit). Μια συζήτηση στην οποία, ωστόσο, το πάνω χέρι για την ώρα έχει η Ε.Ε., καθώς εκκρεμούν η έγκριση επιδοτήσεων ύψους 23 δισ. ευρώ για την Πολωνία, καθώς και το σχέδιο ανάκαμψης της χώρας ύψους 34 δισ. ευρώ.

Κι αυτό φαίνεται ότι θα είναι ξανά το «χαρτί» που θα παίξουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Ηδη, το θέμα ετέθη από τους ευρωβουλευτές που προεδρεύουν των επιτροπών για τον έλεγχο του προϋπολογισμού, των νομικών υποθέσεων και των πολιτικών ελευθεριών. Η M. Hohlmeier (EPP- Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα), πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού, σημείωσε: «Με αυτήν την απόφαση, η Πολωνία δυστυχώς αποχαιρετά την ευρωπαϊκή μας έννομη τάξη. Εάν οι ευρωπαϊκές νομικές πράξεις δεν γίνουν πλέον αποδεκτές, είναι αμφίβολο εάν η Πολωνία μπορεί ακόμη να επωφεληθεί από τα τεράστια ποσά χρηματοδότησης της Ε.Ε. που λαμβάνει επί του παρόντος.

Η Πολωνία είναι ο πρώτος αποδέκτης των ταμείων συνοχής της Ε.Ε. και ο τέταρτος μεγαλύτερος αποδέκτης χρηματοδότησης από τη NextGenerationEU. Η Πολωνία έχει κάνει τη δική της υπόθεση για την ενεργοποίηση του μηχανισμού προϋποθέσεων κράτους δικαίου. Αναρωτιέμαι αν αυτό είναι συνέπεια που οι πολωνικές αρχές ήταν πρόθυμες να διακινδυνεύσουν». Γρήγορη δράση από τα θεσμικά όργανα ζήτησε ο Adrián V. Lázara (Renew), πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μια κοινότητα αξιών που βασίζεται σε πολύ στέρεες νομικές και συνταγματικές αρχές.

Η κρίση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι άμεση επίθεση σε αυτές τις αρχές και σε έναν από τους πυλώνες του ευρωπαϊκού έργου: την υπεροχή του δικαίου της Ε.Ε. Η σοβαρότητα της κατάστασης απαιτεί γρήγορη δράση από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. και τώρα είναι πιο επείγουσα από ποτέ η ενεργοποίηση του κανονισμού για τις προϋποθέσεις». Την εκκίνηση των διαδικασιών επί παραβάσει ενώπιον του ΔΕΕ κατά της Πολωνίας για παράβαση του άρθρου 19 της ΣΛΕΕ προέταξε ο J.F. López Aguilar (S&D), πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών και μόνιμος εισηγητής για την Πολωνία.

Καθοριστική για τη λήψη των αποφάσεων θα είναι η στάση της πολωνικής κυβέρνησης τις επόμενες μέρες, αν και ο Πολωνός πρωθυπουργός Μ. Μοραβιέτσκι κράτησε μία μάλλον διφορούμενη στάση. Χαιρέτισε την απόφαση του δικαστηρίου, αλλά πρόσθεσε ότι η θέση της Πολωνίας είναι και θα είναι μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια, χαρακτηρίζοντας την ένταξή της στην Ε.Ε. ως «μία από τις σημαντικότερες στιγμές των τελευταίων δεκαετιών» για την Πολωνία και την Ενωση.

Τι προβλέπει το Αρθρο 19 της ΣΛΕΕ για τα δικαστήρια

«1. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης περιλαμβάνει το Δικαστήριο, το Γενικό Δικαστήριο και ειδικευμένα δικαστήρια. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξασφαλίζει την τήρηση του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή των Συνθηκών.

Τα κράτη-μέλη προβλέπουν τα ένδικα βοηθήματα και μέσα που είναι αναγκαία για να διασφαλίζεται η πραγματική δικαστική προστασία στους τομείς που διέπονται από το δίκαιο της Ενωσης.

2. Το Δικαστήριο απαρτίζεται από έναν δικαστή ανά κράτος-μέλος. Επικουρείται από γενικούς εισαγγελείς.

Το Γενικό Δικαστήριο απαρτίζεται από έναν τουλάχιστον δικαστή ανά κράτος-μέλος.

Οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς του Δικαστηρίου και οι δικαστές του Γενικού Δικαστηρίου επιλέγονται μεταξύ προσωπικοτήτων που παρέχουν πλήρη εχέγγυα ανεξαρτησίας και πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις των άρθρων 253 και 254 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Διορίζονται με κοινή συμφωνία από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών για έξι έτη. Οι απερχόμενοι δικαστές και γενικοί εισαγγελείς μπορούν να διορίζονται εκ νέου.

3. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποφαίνεται σύμφωνα με τις Συνθήκες:

• α) επί των προσφυγών που ασκούνται από κράτος-μέλος, θεσμικό όργανο ή φυσικά ή νομικά πρόσωπα,
• β) προδικαστικώς, κατόπιν αιτήματος εθνικών δικαστηρίων, επί της ερμηνείας του δικαίου της Ενωσης ή επί του κύρους πράξεων που εκδόθηκαν από τα θεσμικά όργανα,
• γ) επί των λοιπών περιπτώσεων που προβλέπονται από τις Συνθήκες».

ΑΤΖΕΝΤΑ

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

■ Σήμερα 11 Οκτωβρίου

Η Eπιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ψηφίζει για:

● την υποστήριξη υποδομών κρίσιμης σημασίας (ενέργεια, μεταφορές, πόσιμο νερό) με σκοπό την ετοιμότητα σε φυσικές καταστροφές ή τρομοκρατικές επιθέσεις,

● την ενίσχυση της δημοκρατίας και της ελευθερίας και πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στην Ε.Ε.: η αθέμιτη χρήση αγωγών αστικού και ποινικού δικαίου για τη φίμωση δημοσιογράφων, ΜΚΟ και της κοινωνίας των πολιτών.

■ Πέμπτη 14 Οκτωβρίου

● Απονομή δημοσιογραφικού βραβείου Daphne Caruana Galizia 2021.

● Η επιτροπή Βιομηχανίας, Ερευνας και Ενέργειας ψηφίζει για τη δεκαετή συνέχιση (έως το 2032) των ελεύθερων συνομιλιών χωρίς τέλη περιαγωγής. Οι ευρωβουλευτές ζητούν καλύτερη ποιότητα και ταχύτητα του δικτύου κινητής τηλεφωνίας σε όλη την Ε.Ε. για τους ταξιδιώτες και καλύτερη πρόσβαση σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης για άτομα με ειδικές ανάγκες.

Στο Συμβούλιο της Ε.Ε.

● 11 και 12/10, Συμβούλιο Γεωργίας- Αλιείας για τις αλιευτικές δυνατότητας του 2022

● 15/10, Συμβούλιο Απασχόλησης: Υγεία και Ασφάλεια στον πυρήνα του μέλλοντος της εργασίας

Μάθετε...

● Ο,τι θέλετε σχετικά με τη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης στον σύνδεσμο https://futureu.europa.eu/?locale=el

Κάθε Δευτέρα η «Eφ.Συν.» ενημερώνει τους αναγνώστες της σταθερά μέσα από αυτήν τη σελίδα για ειδήσεις που «γεννιούνται» στα όργανα της θεσμικής Ευρώπης και δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.