Η κραυγή της γης και των φτωχών

Ιδιαίτερα ισχυρή είναι η κοινωνική παράμετρος, με αναφορά στις χρηματοοικονομικές ισορροπίες του πλανήτη, στη νέα εγκύκλιο του Πάπα Φραγκίσκου η οποία και δημοσιοποιήθηκε επίσημα χθες στην Αγία Εδρα. «Πρέπει να εισακουστεί η κραυγή της γης και των φτωχών», έγραψε ο Αργεντινός Ποντίφικας, ο οποίος κάνει αναφορά στην ανάγκη μιας «ολικής οικολογίας».

Ο Πάπας Χόρχε Μάριο Βεργκόλιο υπογραμμίζει με έμφαση, στις διακόσιες, σχεδόν, αυτές σελίδες, ότι «το κόστος της διάσωσης των τραπεζών πάση θυσία το πλήρωσαν οι λαοί» και ζητά να ακολουθήσει ηπιότερους ρυθμούς η συνολική ανάπτυξη του πλανήτη, ώστε να μη μείνουν πίσω, απομονωμένοι, οι φτωχότεροι λαοί.

Ο Φραγκίσκος ως αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Αϊρες γνώρισε καλά τη φτώχεια, τις παραγκουπόλεις, την απάνθρωπη όψη της παγκοσμιοποίησης και την εκμετάλλευση της κερδοσκοπίας. Θεωρεί αυτονόητο, λοιπόν, πως όσοι υποστηρίζουν ότι «οι αόρατες δυνάμεις της αγοράς μπορούν και πρέπει να ρυθμίσουν τη λειτουργία της οικονομίας» δεν πρέπει να εισακουστούν.

Γι’ αυτό και στην εγκύκλιό του γράφει, χωρίς δισταγμούς: «Η χρηματοοικονομική κρίση η οποία ξέσπασε το 2008, ήταν ευκαιρία για να αναπτυχθεί μια οικονομία που να υπολογίζει περισσότερο τις ηθικές αρχές, για να ρυθμιστούν με νέο και διαφορετικό τρόπο η χρηματιστική, κερδοσκοπική δραστηριότητα και η εικονική οικονομία. Αλλά δεν υπήρξε μια αντίδραση η οποία να μπορέσει να οδηγήσει στην αναθεώρηση των ξεπερασμένων κριτηρίων που συνεχίζουν να κυβερνούν τον κόσμο».

Τα σημείο αναφοράς του Ποντίφικα είναι, στη νέα του αυτή σημαντική παρέμβαση, ο άγιος από τον οποίο και δανείστηκε το όνομα, ο Φραγκίσκος της Ασίζης. Ο γιος εύπορου εμπόρου που απαρνήθηκε τα πλούτη για να πλησιάσει τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους, όπως και τη φύση. Δεν πρέπει να ξαφνιάζει, λοιπόν, το ότι ο σημερινός, Λατινοαμερικανός, Πάπας Φραγκίσκος μάς λέει ανοιχτά πως «οι χρηματοοικονομικές δραστηριότητες κάνουν την πραγματική οικονομία να ασφυκτιά», διαπιστώνοντας ότι «η αγορά, από μόνη της, δεν εγγυάται τη συνολική ανθρώπινη ανάπτυξη και την κοινωνική ένταξη».

Είναι σαφές ότι η οικονομική κρίση, η οποία είναι και κοινωνική, έχει φέρει πολύ πιο κοντά τις θέσεις της Εκκλησίας και πολλών αριστερών δυνάμεων, με κύρια αναφορά στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στο δικαίωμα στο μέλλον, για όλους.

Στην οπτική αυτή εντάσσεται και το οικολογικό μήνυμα της εγκυκλίου που παρουσιάστηκε χθες στο Βατικανό. Το κείμενο «σχολίασε» ο επιφανής ορθόδοξος θεολόγος Ιωάννης Ζηζιούλας, μητροπολίτης Περγάμου, ως εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

«Η Εκκλησία πρέπει να εισαγάγει, τώρα, στη διδαχή της την αμαρτία κατά του περιβάλλοντος, την οικολογική αμαρτία. Η μετάνοια πρέπει να επεκταθεί ώστε να καλύψει τη ζημιά που προκαλούμε στη φύση τόσο ως μεμονωμένα άτομα όσο και ως κοινωνίες», τόνισε, μεταξύ των άλλων, μιλώντας στους δημοσιογράφους. Και ο Ποντίφικας παραδέχθηκε, με μεγάλη απλότητα, ότι την εγκύκλιο αυτή την εμπνεύστηκε από τον Βαρθολομαίο και τη στράτευσή του υπέρ της πλάσης. Ανθρωπος, φύση, ηθικές αξίες, ως κοινή κληρονομιά και αντίσταση κατά όλων όσοι θεωρούν ότι έχουν δικαίωμα να ισοπεδώνουν τα πάντα, με μόνο σημείο αναφοράς το ανεξέλεγκτο κέρδος.