O Κόντε και οι Πέντε Αστέρες που ακόμα μεταμορφώνονται

Ο Τζουζέπε Κόντε συνήθισε στην αδρεναλίνη της πολιτικής και σκοπεύει να συνεχίσει τη σταδιοδρομία του ως επικεφαλής των Πέντε Αστέρων. Ως γνωστόν, ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός αναγκάστηκε να παραιτηθεί τον περασμένο Ιανουάριο και να παραδώσει τη σκυτάλη στην κυβέρνηση «ευρύτατης συμμετοχής», του Μάριο Ντράγκι. Εγινε αμέσως σαφές, όμως, ότι ο Κόντε δεν έχει καμία διάθεση να επιστρέψει στην πανεπιστημιακή διδασκαλία και στην έδρα Ιδιωτικού Δικαίου, στη Νομική της Φλωρεντίας.

Ηγήθηκε δύο κυβερνήσεων: η πρώτη με σύμμαχους τα Πέντε Αστέρια και τη Λέγκα και η δεύτερη με θεαματική ανατροπή και συνεργασία των «πεντάστερων» με την Κεντροαριστερά. Στην αρχή, πολλοί αναλυτές τον χαρακτήριζαν γραφικό ή ακόμη και ανδρείκελο των κομμάτων. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, αναγκάστηκαν να παραδεχτούν ότι ο 56χρονος «ασκούμενος πρωθυπουργός» διέθετε και κάποιες ουσιαστικές ικανότητες. Συγκρούστηκε σκληρά με τον Ματέο Σαλβίνι για τη διαχείριση του μεταναστευτικού, χειρίστηκε αποτελεσματικά την πρώτη φάση έκτακτης ανάγκης της πανδημίας και μπόρεσε να συμφιλιώσει τους δύο πρώην άσπονδους εχθρούς, Πέντε Αστέρια και κεντροαριστερό «Δημοκρατικό Κόμμα».

Τώρα που μεγάλωσε, λοιπόν, τι θα κάνει ο καθηγητής που ερωτεύτηκε την πολιτική; Στην αρχή, έμοιαζε να έχει αποφασίσει να συνεργαστεί με το Δημοκρατικό Κόμμα του Ενρίκο Λέτα και του προκατόχου του, Νικόλα Τζινγκαρέτι. Τελικά, όμως, αποφάσισε να μπει για τα καλά στο παιχνίδι ως νέος ηγέτης των Cinque Stelle-Πέντε Αστέρων. Η επίσημη τελετή στέψης του αναμένεται να οργανωθεί σύντομα, μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες.

Μια νέα εμπειρία, η οποία, βέβαια, μπορεί να κρύβει –αν όχι παγίδες– αρκετά αδιευκρίνιστα σημεία. Υποτίθεται ότι ο νέος αρχηγός έχει άριστες σχέσεις με τον ιδρυτή του κινήματος, τον ηθοποιό Μπέπε Γκρίλο, και τον πρώην επικεφαλής, τον νυν υπουργό Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο. Αλλά θα πρέπει να δούμε αν όντως ο Ντι Μάιο (ο οποίος συνεχίζει να ελέγχει μεγάλο μέρος του εσωτερικού μηχανισμού) θα δεχτεί να κάνει στην άκρη για να αφήσει τον Τζουζέπε Κόντε να χαράξει τη δική του γραμμή. Παράλληλα, τίθεται και ένα άλλο ζήτημα, που αφορά την πολιτική γραμμή των «πεντάστερων». Είναι σαφές, πλέον, ότι δεν πρόκειται για το αντισυστημικό κίνημα που είχε καταφέρει να κάνει τη μεγάλη έκπληξη το 2013 και να εξασφαλίσει το 32% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές του 2018.

Οι σημερινές επιλογές θυμίζουν ένα κόμμα του ευρύτερου προοδευτικού χώρου, απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τη λεγόμενη «άμεση δημοκρατία του διαδικτύου», ενώ τα ποσοστά σε ό,τι αφορά την πρόθεση ψήφου δεν ξεπερνούν το 14%.

Πολλά μέλη φοβούνται ότι το κίνημα μπορεί να εξελιχθεί, τελικά, σε δορυφόρο της κύριας δύναμης της Κεντροαριστεράς, των «Δημοκρατικών». Ο Γκρίλο ποντάρει στην προώθηση της «οικολογικής επανάστασης», αλλά μόνο αυτό θα είναι αρκετό για να ενισχύσει το προφίλ των Cinque Stelle και να σταματήσει την αιμορραγία ψήφων; Προς το παρόν, ο Τζουζέπε Κόντε καλείται, παράλληλα, να λύσει και ένα πολύ πρακτικό όσο και σημαντικό θέμα: έως τώρα τα Πέντε Αστέρια επέμειναν ότι οι βουλευτές και γερουσιαστές τους μπορούν να επανεκλέγονται μόνο μία φορά, με ανώτατο όριο παρουσίας στο Κοινοβούλιο τα δέκα χρόνια.

Τώρα, όμως, που οι βουλευτικές εκλογές του 2023 (αν δεν προκηρυχθούν νωρίτερα) άρχισαν να πλησιάζουν, όλο και περισσότερα στελέχη ζητούν και ελπίζουν σε μια αναθεώρηση του κανονισμού ή, έστω, σε μια ελαστική ερμηνεία του. «Για το ζήτημα αυτό θα παρουσιάσω σύντομα μια λογική πρόταση», δήλωσε ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός. Εναν συμβιβασμό, πιθανότατα, ο οποίος να ταιριάζει στο νέο, ήρεμο και ήμερο προφίλ του κινήματος που ετοιμάζεται να κληρονομήσει.