Η Ευρώπη επαναπροωθεί, οι πνιγμένοι αυξάνονται

Τη βιομηχανική κλίμακα των επαναπροωθήσεων προσφύγων και μεταναστών (και) στην εποχή του κορονοϊού, αλλά και τους χιλιάδες θανάτους που εξακολουθούν να προκαλούνται από την ξενοφοβική πολιτική της Ε.Ε., αποκαλύπτει νέα δημοσιογραφική έρευνα του Λορέντζο Τόντο στην Guardian. Κάνοντας λόγο για «μία από τις μεγαλύτερες μαζικές εκδιώξεις εδώ και δεκαετίες», η εφημερίδα καταγγέλλει ότι «ευρωπαϊκές χώρες, υποστηριζόμενες από τη Frontex, τη συνοροφυλακή της Ε.Ε., συστηματικά επαναπροωθούν πρόσφυγες κατά χιλιάδες, συμπεριλαμβανομένων παιδιών που δραπετεύουν από πολέμους, χρησιμοποιώντας παράνομες πρακτικές οι οποίες κυμαίνονται από βιαιοπραγίες έως κτηνωδίες στη διάρκεια κράτησης ή μεταφοράς».

Εκτιμάται πως τουλάχιστον 40.000 αιτούντες άσυλο εκδιώχθηκαν από τα εξωτερικά σύνορα του ευρωπαϊκού μπλοκ στη διάρκεια της πανδημίας κι αυτές οι -παράνομες βάσει διεθνούς δικαίου- επιχειρήσεις συνδέονται με τους θανάτους πάνω από 2.000 ανθρώπων. Ο υπολογισμός εδράζεται σε εκθέσεις υπηρεσιών του ΟΗΕ, συνδυαστικά με βάση δεδομένων για την καταγραφή τέτοιων περιστατικών από ΜΚΟ. Οπως υποστηρίζουν μάλιστα οι οργανώσεις, με το ξέσπασμα της πανδημίας αυξήθηκαν και η συχνότητα και η βαναυσότητα των επαναπροωθήσεων.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, το 2020 σχεδόν 100.000 αιτούντες άσυλο έφτασαν στην Ευρώπη μέσω ξηράς και θάλασσας, συγκριτικά με περίπου 130.000 το 2019 και 190.000 το 2017. «Από τον Ιανουάριο 2020, παρά τη μείωση των αριθμών, Ιταλία, Μάλτα, Ελλάδα, Κροατία και Ισπανία έχουν επιταχύνει τη σκληρή μεταναστευτική τους ατζέντα», γράφει ο Λορέντζο Τόντο. «Από τότε που εγκαινιάστηκε το μερικό ή ολικό κλείσιμο συνόρων για να ανακοπεί η εξάπλωση του κορονοϊού, αυτές οι χώρες έχουν πληρώσει μη κράτη-μέλη της Ε.Ε. κι έχουν επιστρατεύσει ιδιωτικά σκάφη για να αναχαιτίζουν βάρκες σε κίνδυνο στη θάλασσα και να επαναπροωθούν τους επιβαίνοντες σε κέντρα κράτησης. Εχουν υπάρξει επανειλημμένες αναφορές για ανθρώπους που ξυλοφορτώνονται, ληστεύονται, ξεγυμνώνονται στα σύνορα ή αφήνονται στη θάλασσα».

Αγνωστη στο ευρύ κοινό παραμένει λίγο-πολύ η τακτική άσκηση βίας της αστυνομίας της Κροατίας σε βάρος προσφύγων και μεταναστών, καθώς και οι συστηματικές επαναπροωθήσεις τους στη γειτονική Βοσνία. Ο αριθμός τους αγγίζει τις 18.000 από την αρχή της πανδημίας, βάσει της οργάνωσης Danish Refugee Council. Μαρτυρίες παθόντων που έχει συγκεντρώσει η Guardian τον τελευταίο ενάμιση χρόνο αναφέρουν όχι μόνο σεξουαλικές επιθέσεις, ληστείες και ξεγυμνώματα στη μεθόριο από μέλη της κροατικής αστυνομίας, αλλά ακόμα και μαστιγώσεις, καθώς και βάψιμο κόκκινων σταυρών στα κεφάλια επίδοξων αιτούντων άσυλο από αστυνομικούς που αποκαλούσαν χλευαστικά την πρακτική «θεραπεία κατά του κορονοϊού». Σε ανάλογα περιστατικά προ πανδημίας, οι κόκκινοι σταυροί αποσκοπούσαν στον εξευτελισμό των μουσουλμάνων κατατρεγμένων.

Στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δείχνουν επίσης πως, από την εμφάνιση της πανδημίας, οι Αρχές της Λιβύης έχουν αναχαιτίσει και επαναπροωθήσει στην Τρίπολη περίπου 15.500 επίδοξους αιτούντες άσυλο, με τις πλάτες κυρίως της Ιταλίας, που έχει μετακυλίσει ουσιαστικά την ευθύνη των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στη διαβόητη λιβυκή ακτοφυλακή, ποινικοποιώντας παράλληλα το ανθρωπιστικό έργο των ΜΚΟ στην κεντρική Μεσόγειο.

Η στρατηγική αυτή οδηγεί σε ασταμάτητους πνιγμούς και σε επ’ αόριστον εγκλεισμό προσφύγων και μεταναστών στα φρικαλέα κέντρα κράτησης της Λιβύης, όπου βία και βασανιστήρια βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Αθώα του αίματος δεν είναι ούτε η Μάλτα, η οποία συνεχίζει τις επαναπροωθήσεις επιστρατεύοντας ακόμα και ιδιωτικά σκάφη προκειμένου να στέλνει ανθρώπους πίσω στην κόλαση της Λιβύης ή να τους εκδιώκει από τα δικά της χωρικά ύδατα, στρέφοντάς τους προς την Ιταλία.

Ελληνική «πρωτιά»

Την τιμητική της στo αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της Guardian έχει βέβαια και η χώρα μας, που έχει περάσει επίσης σε άλλη… πίστα βαναυσότητας. «Από τον Ιανουάριο του 2020, η Ελλάδα έχει επαναπροωθήσει σχεδόν 6.230 αιτούντες άσυλο από τις ακτές της, σύμφωνα με έκθεση του Δικτύου Παρακολούθησης Συνοριακής Βίας (BVMN)», επισημαίνει η εφημερίδα.

«Η έκθεση αναφέρει ότι στο 89% των επαναπροωθήσεων “το BVMN έχει παρατηρήσει δυσανάλογη και υπέρμετρη χρήση βίας. Αυτός ο ανησυχητικός αριθμός δείχνει ότι η χρήση βίας, με έναν κακοποιητικό και επομένως έκνομο τρόπο, έχει γίνει κανονικότητα. […] Εξαιρετικά βάρβαρα παραδείγματα αστυνομικής βίας, που στοιχειοθετήθηκαν το 2020, συμπεριλαμβάνουν παρατεταμένα άγριους ξυλοδαρμούς (συχνά σε γυμνά κορμιά), εικονικούς πνιγμούς, σωματική κακοποίηση γυναικών και παιδιών, χρήση μεταλλικών ράβδων για πρόκληση τραυματισμών”». Σε καταθέσεις θυμάτων δε, υπάρχουν περιγραφές για δέσιμο χεριών σε κάγκελα κελιών, καθώς και για τοποθέτηση κράνους στο κεφάλι πριν από τον ξυλοδαρμό, ώστε να αποφευχθούν τα ορατά σημάδια.

Προσφυγή κατά του ελληνικού κράτους, που κατατέθηκε τον Απρίλιο στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εγκαλεί την Αθήνα ότι εγκατέλειψε δεκάδες πρόσφυγες και μετανάστες σε σωστικές λέμβους στη θάλασσα, έπειτα μάλιστα από τον ξυλοδαρμό ορισμένων. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, σκάφη του Λιμενικού ρυμούλκησαν τις βάρκες πίσω στα τουρκικά χωρικά ύδατα, αφήνοντας τους ανθρώπους χωρίς νερό, τρόφιμα, σωσίβια ή μέσο να καλέσουν σε βοήθεια.

«Ακόμα κι αν χρησιμοποιείται η πανδημία και το εθνικό λοκντάουν ως μέσο κάλυψης των επαναπροωθήσεων», υπογραμμίζει το BVMN για την Ελλάδα, «η κατασκευή υπαίθριων φυλακών ή η παρεμπόδιση εισόδου σκαφών στα ελληνικά χωρικά ύδατα μέσω προειδοποιητικών πυρών είναι στοιχεία που δείχνουν την επίμονη άρνηση σεβασμού των δημοκρατικών αρχών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του διεθνούς και του ευρωπαϊκού δικαίου».