Η Ε.Ε. εθελοτυφλεί μπροστά στα λάθη της

Με δύο νέες συμφωνίες για την προμήθεια εμβολίων επιδιώκει να… ρεφάρει η Κομισιόν, προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της για εμβολιασμό του 70% του ευρωπαϊκού πληθυσμού έως το τέλος του καλοκαιριού.

Κατ’ αρχάς με έναν «τίμιο συμβιβασμό», όπως τον χαρακτήρισαν διπλωματικές πηγές των Βρυξελλών, μεταξύ Ε.Ε. και AstraZeneca, ο οποίος προβλέπει την παράδοση συνολικά 40 εκατ. δόσεων εμβολίων το πρώτο τρίμηνο, αυξημένες κατά 9 εκατ. δηλαδή από τις ποσότητες που είχε προτείνει η εταιρεία. Κατά δεύτερον, με μια νέα σύμβαση με την Pfizer/BioNTech για επιπλέον 75 εκατ. δόσεις το δεύτερο τρίμηνο, προσθήκη που οδηγεί σε συνολικά 600 εκατ. δόσεις το 2021.

Ο συμβιβασμός ήταν αποτέλεσμα της ανακωχής που «υπέγραψαν» οι Βρυξέλλες με τη βρετανο-σουηδική φαρμακευτική εταιρεία μετά την τηλεδιάσκεψη της προέδρου της Κομισιόν με τους διευθύνοντες συμβούλους των εταιρειών εμβολίων, αλλά και μετά την «γκάφα» της Κομισιόν που συμπεριέλαβε τη Βόρεια Ιρλανδία ανάμεσα στις περιοχές που θα χρειαζόταν έλεγχος εξαγωγής εμβολίων στο πλαίσιο του «μηχανισμού διαφάνειας». Το λάθος αυτό στέρησε μεν από την Ε.Ε. τη δυνατότητα να προηγηθεί στη διαπραγμάτευση ζητώντας παραπάνω εμβόλια, έφερε όμως τις Βρυξέλλες πιο κοντά στο Λονδίνο σε μια συμβιβαστική λύση που αναγνώρισε ότι «τα συμβόλαια πρέπει να τηρηθούν και στις δύο πλευρές».

Για την «γκάφα» της Κομισιόν, που παρά λίγο να τινάξει στον αέρα χρόνια διαπραγματεύσεων για το Brexit σχετικά με τα σκληρά σύνορα στην Ιρλανδία, έχουν δοθεί πολλές εξηγήσεις: κάποιοι αναφέρουν ως αιτία τη βιασύνη της Επιτροπής να υιοθετήσει τον μηχανισμό, άλλα πάλι στελέχη της Κομισιόν ρίχνουν το μπαλάκι στην ομάδα του επιτρόπου Εμπορίου Βάλντις Ντομπρόφσκις.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι την Παρασκευή το βράδυ, μετά τα μεσάνυχτα, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν βρέθηκε να μιλά τηλεφωνικά με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον και τον Ιρλανδό (Τίσοκ) Μάικλ Μάρτιν, προκειμένου να βρεθεί λύση. Η πιο «σκληρή» πάντως επικοινωνία ήταν με την πρώτη υπουργό της Βόρειας Ιρλανδίας (που ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο), Αρλεν Φόστερ, η οποία χαρακτήρισε την αποτυχημένη προσπάθεια της Επιτροπής να παρακάμψει τη Συνθήκη για το Brexit «μια απίστευτη πράξη εχθρότητας».

Τελικά η Κομισιόν πήρε πίσω την επίμαχη διάταξη από τον μηχανισμό ελέγχου παραγωγής εμβολίων στην Ε.Ε. με το γόητρό της βαθιά πληγωμένο. «Είναι λυπηρό αλλά δεν είναι δραματικό» σχολίασε διπλωμάτης. «Το πιο σημαντικό είναι ότι η πρόεδρος της Κομισιόν έλαβε διαβεβαίωση από τον Μπόρις Τζόνσον ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν απαιτεί τα αποκλειστικά δικαιώματα εμβολίου που παράγεται στα δύο εργοστάσια της AstraZeneca στη Βρετανία» συμπλήρωσε.

Εξηγήσεις αναμένεται να δώσει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά πίσω από κλειστές πόρτες, στις κομματικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPP) και των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων (Renew Europe) στο Ευρωκοινοβούλιο.

Γκαλίνα

Την πολιτική της Κομισιόν για τη χρηματοδότηση των φαρμακευτικών εταιρειών που παράγουν εμβόλια αλλά και για τις συμβάσεις που η Ε.Ε. έκλεισε μαζί τους υπερασπίστηκε η υπεύθυνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα εμβόλια. Μιλώντας στην επιτροπή προϋπολογισμού του Ευρωκοινοβουλίου, η Σάντρα Γκαλίνα περιέγραψε το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαπραγματεύτηκε η Κομισιόν και εξήγησε με ποια κριτήρια κλείστηκαν οι συμφωνίες.

«Είχαμε μπροστά μας 160 εταιρείες που είχαν εμβόλια υπό ανάπτυξη. Επιλέξαμε ως κράτη-μέλη και Κομισιόν να φτιάξουμε ένα χαρτοφυλάκιο με βάση τα κριτήρια που έθεσαν οι ειδικοί, τα κράτη-μέλη και η Κομισιόν» εξήγησε η Σάντρα Γκαλίνα. «Επρεπε να διαλέξουμε αυτά που βασίζονταν σε επιστημονικά στοιχεία, αυτά που μπορούσαν να παραχθούν μαζικά -δεν μπορούσαμε να διαλέξουμε μια εταιρεία που δεν είχε δυνατότητα να παράγει άμεσα- και αυτά που ήταν πιο πιθανά να λάβουν πρώτα την έγκριση κυκλοφορίας» τόνισε, δείχνοντας ως βασικό στοιχεία τον χρόνο και το κόστος.

«Σήμερα στην Ευρώπη έχουν γίνει ήδη παραπάνω από 12 εκατ. εμβολιασμοί. Αν δείτε τον κατάλογο των χωρών που έχουν τους υψηλότερους εμβολιασμούς, είμαστε στο ίδιο επίπεδο με ΗΠΑ. Μέχρι το τέλος του επόμενου έτους θα έχουμε 2,3 δισ. εμβόλια. Αυτό που έχει σημασία είναι οι εμβολιασμοί, αυτοί σώζουν ζωές»» είπε από την πλευρά της.

Ωστόσο, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, τα στοιχεία δεν συμφωνούν με την εκτίμηση της Σ. Γκαλίνα: μέχρι στιγμής τα 27 μέλη της Ε.Ε. έχουν διαχειριστεί μόλις 2,8 δόσεις εμβολίου ανά 100 άτομα, πολύ πίσω από τις 14,2 δόσεις που ισχύει για το Ηνωμένο Βασίλειο και 9,7 στις ΗΠΑ.

Τέλος, η διευθύντρια της Κομισιόν δεσμεύτηκε προσωπικά για διαφάνεια σε όλη τη διαδικασία των εμβολίων. «Η Κομισιόν θέλει διαφάνεια και να έχουμε διαφανή στοιχεία και απόδοση και λογοδοσία. Υπάρχει πολύ καλή διάθεση από φαρμακοβιομηχανίες να δώσουν στοιχεία» είπε η Σ. Γκαλίνα απαντώντας στην κριτική των ευρωβουλευτών.