Ο Ρέντσι έφυγε, ο Κόντε... ψάχνει

Η ιταλική πολιτική ιστορία έχει σταθερή τάση προς την επανάληψη. Οι Βορειοευρωπαίοι κάνουν λόγο για «ίντριγκες», αλλά θα ήταν πιο σωστό να αναφερθεί κανείς σε μια πολυκομματική παράδοση που κατάφερε να επιβιώσει χάρη στις πολλαπλές κυβερνήσεις συνασπισμού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Σήμερα, βέβαια, γίνονται όλα πιο απροκάλυπτα και απρόσεκτα απ’ όταν η κύρια κυβερνητική δύναμη ήταν η Χριστιανική Δημοκρατία και στην αντιπολίτευση ακουγόταν μόνον η φωνή του ιστορικού Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας. Οι ισορροπίες και ο πολιτισμένος τρόπος τού φέρεσθαι έχουν σχεδόν χαθεί.

Ο Ματέο Ρέντσι με το μικρό κόμμα του, Ζωντανή Ιταλία, όπως όλοι γνωρίζουμε, αποφάσισε να αποσύρει από την κυβέρνηση Κόντε τις δύο υπουργούς και τον μοναδικό υφυπουργό που διέθετε. Ως επίσημη αιτιολογία, προέβαλε το ότι ο Κόντε επιθυμεί το «one man show», με κανόνες τηλεοπτικού θεάματος, και ότι αδιαφορεί για όσα του ζητούν οι σύμμαχοί του.

Μια πιο ρεαλιστική αιτία της πολιτικής αυτής ανατροπής είναι η διαχείριση των 223 δισεκατομμυρίων ευρώ που η Ιταλία πρόκειται να λάβει –έστω και βαθμιαία– από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Ο Ρέντσι ζήτησε να βαρύνει περισσότερο η γνώμη του σχετικά με το πού θα δοθούν τα τεράστια αυτά κονδύλια. Σε ποιους τομείς και, κατά συνέπεια, σε ποιους επιχειρηματικούς ομίλους.

Παράλληλα, υπάρχει και ένα σαφές πολιτικό πρόβλημα: η Ζωντανή Ιταλία, το κόμμα που έφτιαξε ο Ρέντσι μετά την αποχώρησή του από τους Δημοκρατικούς, δεν πείθει, αφού στα διάφορα γκάλοπ δεν αγγίζει πλέον ούτε το 3%. Ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός αναζητά επειγόντως προβολή και θέλει μια απεριόριστη ελευθερία κινήσεων για να αποφύγει τον κίνδυνο οριστικής εξαφάνισης.

Οσο για τον Τζουζέπε Κόντε, έχει κι αυτός τα δικά του, σημαντικά προβλήματα. Ως γνωστόν, δεν είναι επαγγελματίας πολιτικός ούτε έχει εκλεγεί βουλευτής ή γερουσιαστής. Ξέρει καλά ότι πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρήσει την πρωθυπουργία, διότι αν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, αρχίσει να αναθέτει σειρά διερευνητικών εντολών ή και σαφείς εντολές για σχηματισμό νέας κυβέρνησης, οι «επαγγελματίες της πολιτικής» μπορεί και να τον εξαφανίσουν.

Παράλληλα, για να ξεπεράσει τις βαθύτατες διαφορές και συνεχείς υπόγειες έριδες ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες πολιτικές δυνάμεις που τον στηρίζουν (κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα και Πέντε Αστέρια), ο Ιταλός πρωθυπουργός υιοθέτησε μια πάγια στρατηγική, με δύο κύριες επιλογές: από τη μία αύξησε την προσωπική του ισχύ, επιλέγοντας μια ομάδα άμεσων συνεργατών η οποία συγκέντρωσε στα χέρια της, τεράστια εξουσία· και από την άλλη, απέφυγε, συχνά, να κάνει ξεκάθαρες επιλογές.

Μέχρι πριν από λίγες ημέρες οι προτεραιότητες της Ιταλίας για τη χρήση του Ταμείου Ανάκαμψης εμφανίζονταν σε περίληψη μιάμισης μόλις σελίδας, με την οποία ο Κόντε επιδίωξε να λάβει το «πράσινο φως» όλων των συμμάχων του.

Ολοι περιμένουν να δουν, τώρα, πώς θα λήξει το μπρα ντε φερ ανάμεσα στον πρώην πρωθυπουργό και δήμαρχο της Φλωρεντίας και στον νυν επικεφαλής της κυβέρνησης.

Ψήφο εμπιστοσύνης

Είναι σαφές ότι όλα θα κριθούν στο Κοινοβούλιο. Σήμερα ο Κόντε θα παρέμβει στη Βουλή ζητώντας ψήφο εμπιστοσύνης και, αύριο, θα κάνει το ίδιο στη Γερουσία. Μπορεί να προσπαθήσει να τα ξαναβρεί με τον Ρέντσι, με επιπλέον παραχωρήσεις. Αλλά η σχέση τους έχει φτάσει στα άκρα και μια τέτοια εξέλιξη θεωρείται, πλέον, τουλάχιστον απίθανη.

Διαφορετικά, μέχρι την τελευταία στιγμή θα συνεχίσει να αναζητά διάφορους «πρόθυμους» κεντρώους βουλευτές, μαζί με πικραμένους πρώην «πεντάστερους» αλλά και, πιθανότατα, μερικά στελέχη του Ρέντσι έτοιμα να αλλάξουν πολιτικό στρατόπεδο και να στηρίξουν την κυβέρνηση στη Γερουσία.

Αυτή τη στιγμή, μετά την αποχώρηση της Ζωντανής Ιταλίας, η κυβέρνηση αναζητά 11 ψήφους «νεοφώτιστων γερουσιαστών» για να μπορέσει να επιβιώσει. Η μέθοδος είναι μάλλον άκομψη και θυμίζει πρακτικές και εποχές Μπερλουσκόνι. Αλλά η διαχείριση της πανδημίας και των δισεκατομμυρίων της Ευρώπης δικαιολογεί, ίσως, και μια άκομψη επιστροφή στο παρελθόν.