Ολοι για το καλό τους...

Ολοι πια μιλούν εξ ονόματός τους, για το καλό τους, για την αποτροπή νέων μαζικών θανάτων στη Μεσόγειο, για διασώσεις τόσο από αυτά καθ’ αυτά τα σαπιοκάραβα όσο και από τα δίχτυα των διακινητών, που πρέπει να παταχθούν με κάθε μέσο.

Ελάχιστοι όμως θίγουν ανοιχτά το θεμελιώδες ερώτημα: Ποιος μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια προσφύγων και μεταναστών φορτωμένων σε κάποιο δουλεμπορικό σκάφος, το οποίο θα «αναγνωριστεί, καταληφθεί και καταστραφεί» στην ανοιχτή θάλασσα ή εντός των χωρικών υδάτων της Λιβύης, της Ιταλίας, της Ελλάδας; Θα βαφτιστούν «παράπλευρες απώλειες» τα τυχόν θύματα της ευρωπαϊκής στρατιωτικής επιχείρησης που ετοιμάζεται γοργά στη Μεσόγειο, όταν τους ίδιους αυτούς ανθρώπους υποτίθεται πως επιδιώκει να προστατεύσει;

Μετά τις -ανθρωπιστικές στη θεωρία, αλλά ακόμα αόριστες στην πράξη- διακηρύξεις της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ υπέρ της ανάληψης στρατιωτικής δράσης στη Μεσόγειο με σκοπό την «καταστροφή του επιχειρηματικού μοντέλου» των κυκλωμάτων trafficking μέσω της «εξουδετέρωσης» και «αχρήστευσης» των πλοιαρίων τους, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι κατέστησε σαφές ότι η Ε.Ε. είναι έτοιμη να ξεκινήσει τις επιχειρήσεις, ακόμα και χωρίς την απαιτούμενη εντολή από το Σ.Α.

Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει δημοσίευμα των New York Times, σύμφωνα με το οποίο διπλωμάτες εκφράζουν ανησυχίες για το προσχέδιο ψηφίσματος, που ετοιμάζεται από Βρετανία, Γαλλία, Ισπανία και Λιθουανία, και δεν έχει διακινηθεί ακόμη και στα 15 κράτη-μέλη του Σ.Α.

Το κείμενο φέρεται να προβλέπει εξουσιοδότηση για ευρωπαϊκή στρατιωτική δράση σε διεθνή ύδατα, στα χωρικά ύδατα της Λιβύης αλλά και στις ακτές της, χωρίς να μπορεί εκ των πραγμάτων να δοθεί επίσημη άδεια από καμία από τις δύο αντιμαχόμενες κυβερνήσεις της εμπόλεμης χώρας. Δύσκολα, δε, θα καμφθούν και οι ενστάσεις (με ένα πιθανό βέτο) της Ρωσίας, που διαχωρίζει τη σύλληψη δουλεμπόρων και την κατάληψη των σκαφών τους από την ολοκληρωτική καταστροφή τους.

«Εδώ δεν είναι Αταλάντα»

Για τους ανθρωπιστικούς κινδύνους μιας στρατιωτικής επιχείρησης της Ε.Ε. στη Μεσόγειο ενημέρωσε τα μέλη του Σ.Α. ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες Πίτερ Σάδερλαντ, αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή αποστολή «Αταλάντα» που περιόρισε αποτελεσματικά την πειρατεία στον Ινδικό Ωκεανό. «Πολλοί κάνουν συγκρίσεις με την “Αταλάντα”.

Ωστόσο, η κατάσταση στη Μεσόγειο είναι πολύ πιο περίπλοκη, με αθώους πρόσφυγες -ανάμεσά τους πολλά παιδιά- εν μέσω διασταυρούμενων πυρών μεταξύ διακινητών και οποιασδήποτε πιθανής στρατιωτικής επιχείρησης» προειδοποίησε ο Σάδερλαντ.

Παρ’ ότι λοιπόν οι Ευρωπαίοι επείγονται από τη μια να λάβουν τη νομική κάλυψη του Σ.Α., από την άλλη όμως δηλώνουν πως έτσι κι αλλιώς θα προχωρήσουν μόνοι τους στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης, θεωρείται απίθανο να έχει υπάρξει συμφωνία (πόσο μάλλον ομοφωνία) στον ΟΗΕ μέχρι τις 18 Μαΐου, που συνεδριάζουν οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε., ευελπιστώντας να έχουν πάρει ώς τότε το -τυπικό έστω- «πράσινο φως» από το Σ.Α. Οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου.

Στην επιχείρηση έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν περίπου δέκα ευρωπαϊκές χώρες με την αποστολή πολεμικών πλοίων, αεροσκαφών και ελικοπτέρων. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται η Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πολωνία και η Ισπανία, ενώ Ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε στο Associated Press πως δεν θα σταλούν ευρωπαϊκές χερσαίες δυνάμεις σε λιβυκό έδαφος. Ακόμη δεν έχει ζητηθεί επίσημα εμπλοκή του ΝΑΤΟ, το οποίο όμως φέρεται διατεθειμένο να συνδράμει προς το παρόν σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών με την Ε.Ε. και αναμένεται να ενημερωθεί από τη Φεντερίκα Μογκερίνι για τα ευρωπαϊκά επιχειρησιακά σχέδια.

Φόβοι για θύελλα

Κι ενώ η προσοχή σήμερα είναι στραμμένη στις Βρυξέλλες, εν αναμονή της παρουσίασης της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση από την Κομισιόν, η πολιτική θύελλα που θα προκαλέσει κυρίως η πρόταση για υποχρεωτικές ποσοστώσεις στη διανομή και μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο στα κράτη–μέλη με βάση οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, αλλά και τα νομικά παραθυράκια εξαιρέσεων για επιμέρους χώρες, δεν φαίνεται πως θα ικανοποιήσουν τους ευσεβείς πόθους του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για ψήφιση της Ατζέντας του ως ευρωπαϊκή νομοθεσία μέχρι τα τέλη του 2015.

Μετά την προκαταβολική και κατηγορηματική άρνηση της βρετανικής κυβέρνησης να δεχτεί νέους πρόσφυγες στην επικράτειά της, η Κομισιόν παραδέχεται τώρα πως υπάρχει περιθώριο εξαίρεσης της Βρετανίας, της Ιρλανδίας και της Δανίας, οι οποίες έχουν το δικαίωμα εντός τριών μηνών να αυτοεξαιρεθούν (opt out) από το σχέδιο, χωρίς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μπορεί να τις εξαναγκάσει να συμμετάσχουν.