Ταγίπ Ερντογάν, η μεγάλη κατρακύλα

Οι κλιμακούμενες προκλήσεις στην Αγία Σοφία, στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Λιβύη φαίνεται ότι δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν το επιδιωκόμενο από την Αγκυρα προπέτασμα καπνού. Κι έτσι, η δημοτικότητα του Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει... ακάθεκτη την καθοδική πορεία της, μοιραία συμπαρασυρόμενη από την εγχώρια, διαρκώς επιδεινούμενη οικονομική κρίση.

Με το βλέμμα εστιασμένο στην εκτίναξη του πληθωρισμού και της ανεργίας, το 48,6% των Τούρκων ερωτηθέντων σε νέα δημοσκόπηση του ινστιτούτου AKAM δηλώνει ότι δεν υποστηρίζει την επανεκλογή του Τούρκου προέδρου (+1,7% συγκριτικά με τα στοιχεία Μαΐου), έναντι 38,9% που λέει ότι θα τον ψήφιζε (αντί 39,2% που ήταν προ τριμήνου).

Το 40,2% χαρακτηρίζει αποτυχημένη την προεδρία του. Το 30,9% λέει ότι δεν έχει ακόμη διαμορφωμένη άποψη. Μόλις το 28,9% τη θεωρεί επιτυχή. Σχεδόν ομόφωνα, το 99,7% δηλώνει ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί δεν πρόκειται να επηρεάσει την ψήφο του.

Αντίστοιχα, στην πρόθεση ψήφου το κυβερνών ισλαμοσυντηρητικό AKP συρρικνώνεται στο 35%, έναντι 28,4% που συγκεντρώνει το κεμαλικό CHP της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακολουθούν με 12,4% το εθνικιστικό Καλό Κόμμα της Μεράλ Ακσενέρ και με 11,7% το φιλοκουρδικό/αριστερό HDP.

Κάτω του εκλογικού ορίου (10%) βρίσκονται το MHP, ήτοι οι ακροδεξιοί κοινοβουλευτικοί εταίροι του Ερντογάν (7,4%), καθώς και τα νεοσύστατα κόμματα που προέκυψαν από τα «σπάργανα» του AKP υπό τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου (2,3%) και τον πρώην «τσάρο» της τουρκικής οικονομίας, Αλί Μπαμπατζάν (2,2%).

Κατά τον Αμέρ Μπιζάτ, στέλεχος της BlackRock, η περιδίνηση της τουρκικής οικονομίας προς την καταστροφή είναι πλέον ανάλογη με αυτή τής ατύπως χρεοκοπημένης οικονομίας του Λιβάνου. Εξαιτίας της μέχρι σήμερα πολιτικής της Αγκυρας, εξηγεί, οι τουρκικές τράπεζες και μεγάλες επιχειρήσεις έχουν υπέρογκα χρέη σε ξένο νόμισμα, την ώρα που η ισοτιμία της τουρκικής λίρας εκ νέου καταρρέει.

Οι προσπάθειες στήριξής της έχουν ήδη στερέψει τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας. Το ίδιο συμβαίνει με τις εναλλακτικές πηγές «σκληρού νομίσματος», εν μέσω κρίσης στην εγχώρια τουριστική βιομηχανία και φυγής των ξένων επενδυτών.

Η Standard & Poor’s ήχησε τις προάλλες καμπανάκι. «Ο τζόγος του Ερντογάν με φτηνό χρήμα και ενίσχυση του νομίσματος απέτυχε», σχολιάζουν δηκτικά οι Financial Times. «Ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν μπορεί να συγχέει τους βασικούς νόμους της οικονομίας»...

Ο λογαριασμός

Αντίστοιχος είναι πλέον ο προβληματισμός αναλυτών και για τα περιθώρια των τουρκικών ελιγμών στο διπλωματικό πεδίο. Στις ΗΠΑ πληθαίνουν και πάλι οι φωνές για την επιβολή κυρώσεων για τους S-400. Η Ρωσία δεν κρύβει πια την ενόχλησή της (και) για την τουρκική εμπλοκή στη διένεξη Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. Και στο μεσοδιάστημα, προστέθηκαν οι όψιμες, και δη ανώνυμες καταγγελίες Λίβυων αξιωματούχων για ωμό εκβιασμό της Τρίπολης από τον Ερντογάν, για πάνω από έναν χρόνο.

«Ηταν σαν ένα παιχνίδι δούναι και λαβείν», τόνισε στέλεχος του γραφείου του Λίβυου πρωθυπουργού Σαράτζ στο πρακτορείο Associated Press, αναφερόμενος στα παράνομα τουρκολιβυκά μνημόνια του περασμένου Νοεμβρίου και στην ενεργό στρατιωτική στήριξη της Τουρκίας στην Τρίπολη -με στρατιές Σύρων και άλλων μισθοφόρων, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οπλικά συστήματα- προκειμένου να ανακοπεί η προέλαση των δυνάμεων του ισχυρού άνδρα στα ανατολικά, στρατάρχη Χάφταρ.

Τώρα «φαίνεται ότι η Αγκυρα θα αρμέξει οικονομικά τη Λιβύη», γράφει ο αναλυτής και αρθρογράφος της Jerusalem Post, Σεθ Τζ. Φράντσμαν. Ηδη έχει στείλει έναν τσουχτερό λογαριασμό, ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για προϋπάρχοντα λιβυκά χρέη σε τουρκικές εταιρείες. «Πιθανότατα έπονται ο [τουρκικός] ρόλος στα ενεργειακά σε στεριά και θάλασσα και το θέμα των [τουρκικών] στρατιωτικών βάσεων», προσθέτει.

Πλέον «η Τρίπολη δείχνει να ανησυχεί ότι γίνεται άλλη μια αποικία της Αγκυρας», ανάλογη με την αποσταθεροποιημένη πια βόρεια Συρία, γράφει ο Φράντσμαν. Είναι ωστόσο ασαφές, υπογραμμίζει, εάν η τουρκική εμπλοκή στη Λιβύη θα καταλήξει σε συμφωνία με τη Ρωσία για τη διαίρεση της χώρας. Ακόμη και στην Τουρκία, παρατηρεί, «κάποιοι θα αναρωτιούνται εάν αυτή η περιπέτεια άξιζε τελικά τον κόπο»...