Οι... αναλφάβητοι Γερμανοί δικαστές

Το κουτί της Πανδώρας άνοιξε η προχθεσινή απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου τοποθέτησε, σύμφωνα με τους Financial Times, τρεις νάρκες κάτω από τα θεμέλια της ευρωπαϊκής νομικής τάξης: α) απορρίπτοντας τη νομική συλλογιστική του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ως ανεπαρκή και αναλαμβάνοντας το ίδιο την ερμηνεία του νομικού πεδίου της Ε.Ε., β) υιοθετώντας μια ερμηνεία που ανατρέπει τις αρχές των συνθηκών της Ε.Ε. και γ) θέτοντας χρονικά περιθώρια τριών μηνών συμμόρφωσης με τη γνωμοδότησή του στο μέλος της ΕΚΤ, Bundesbank.

Η βρετανική οικονομική εφημερίδα χαρακτηρίζει τη συλλογιστική των Γερμανών δικαστών «οικονομικό αναλφαβητισμό». Σύμφωνα με αυτήν, η ΕΚΤ δεν θα έπρεπε να κάνει ό,τι είναι αναγκαίο για να εκπληρώσει την εντολή της για σταθερότητα των τιμών, αλλά να «ισοσταθμίσει» την υιοθέτηση των πολιτικών της με τις «οικονομικές επιπτώσεις».

Οπου «οικονομικές επιπτώσεις» δεν είναι τίποτα άλλο από το γνωστό τροπάριο του γερμανικού συντηρητισμού πως η ποσοτική χαλάρωση ασκεί πτωτικές πιέσεις στα επιτόκια βοηθώντας αδικαιολόγητα τις κυβερνήσεις, ενώ από την άλλη πλήττει «αποταμιευτές ή τους ασφαλισμένους» και επιτρέπει σε «οικονομικά μη βιώσιμες επιχειρήσεις να παραμείνουν στην αγορά».

«Πρόκειται για οικονομικό αναλφαβητισμό, αφού οποιαδήποτε χαλάρωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών θα είχε τέτοιες επιπτώσεις. Είναι μέσω αυτών που επηρεάζει τον πληθωρισμό η νομισματική πολιτική, κάτι που κατανόησε και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με την απόφασή του το 2018, αλλά όχι το γερμανικό» σημειώνουν οι F.T. αναρωτώμενοι: «Κοίταξαν καθόλου οι Γερμανοί δικαστές την ιστοσελίδα της ΕΚΤ και τα πρακτικά των συνεδριάσεων του διοικητικού συμβουλίου της που δημοσιεύονται εκεί;»

Ας σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε τον Δεκέμβριο του 2018 ότι το πακέτο αγοράς ομολόγων 2 τρισ. ευρώ της ΕΚΤ για την τόνωση της οικονομίας μετά την κρίση χρέους ήταν συμβατό με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

O Τζουζέπε Κόντε

Λάβρος κατά του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου και τον όρο που αυτό υπέβαλε στην ΕΚΤ, να δικαιολογήσει εντός τριμήνου την αναγκαιότητα των πολιτικών της, ήταν και ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε.

Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Il Fatto Quotidiano» ο Κόντε υπενθύμισε στους Γερμανούς ότι «δεν είναι στο χέρι κανενός Συνταγματικού Δικαστηρίου να αποφασίσει το τι μπορεί ή δεν μπορεί να κάνει η ΕΚΤ. Η ανεξαρτησία της είναι η βάση των ευρωπαϊκών συνθηκών, που αναγνωρίζονται και από τη Γερμανία. Είναι άτοπο ένα εθνικό δικαστήριο να ζητά από την ΕΚΤ να αιτιολογεί τις αγορές της».

Το Reuters σημειώνει από την πλευρά του ότι οι Γερμανοί δικαστές επί της ουσίας ισχυρίζονται ότι τα εθνικά δικαστήρια έχουν το δικαίωμα να κρίνουν πότε ο ευρωπαϊκός νόμος υπερκαλύπτει την εθνική νομοθεσία. Μια τέτοια άποψη δεν θέτει μόνο υπό αμφισβήτηση την ανωτερότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αλλά θέτει και προηγούμενο για τις μελλοντικές προκλήσεις των ευρωσκεπτικιστών.

Από την ιδρυτική συνθήκη της Ρώμης στη δεκαετία του 1950 το δικαίωμα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να αποφασίζει το πότε ο νόμος της Ε.Ε. υπερτερεί των εθνικών αποτελεί αρχή της Ε.Ε. που ακόμα και η Βρετανία σεβάστηκε. Η αμφισβήτηση του κύρους του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με έωλα νομικά επιχειρήματα ήταν ώς τώρα ίδιον του νομικού κατεστημένου στην Πολωνία και την Ουγγαρία. Προκαλεί μεγάλη ανησυχία ότι τώρα κάνει κάτι αντίστοιχο ένα γερμανικό δικαστήριο.

Η αρχή αυτή μπαίνει σε αμφισβήτηση από το δικαστήριο μια ιδρύτριας χώρας-μέλους που τυχαίνει να είναι η μεγαλύτερη οικονομία και βασικός χρηματοδότης των κοινοτικών προϋπολογισμών, υπογραμμίζει το Reuters. Συμβαίνει μάλιστα σε μια δύσκολη περίοδο, κατά την οποία η Ενωση αγωνίζεται να συντονιστεί απέναντι στην απειλή της πανδημίας. Το ερώτημα εύλογο: Πού το πάνε οι Γερμανοί;