«Xίλιες Τήβεννοι» διαδήλωσαν στο κέντρο της Βαρσοβίας

Οι οργανωτές της την ονόμασαν προκαταβολικά «Πορεία των Χιλίων Τηβέννων» – και δεν είχαν άδικο: το μεσημέρι του Σαββάτου, χιλιάδες δικαστές, δικηγόροι και απλοί πολίτες από την Πολωνία και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες διαδήλωσαν στο κέντρο της Βαρσοβίας ενάντια στα σχέδια της (ακρο-)δεξιάς κυβέρνησης να περιορίσει τις εξουσίες των δικαστών, ακόμη και να τους απολύει η να τους επιβάλλει πρόστιμα χωρίς αιτιολογία, καταργώντας στην πράξη τον διαχωρισμό των τριών εξουσιών, το θεμέλιο για ένα κράτος δικαίου.

Στην κεφαλή της μεγαλειώδους διαδήλωσης βάδιζαν σιωπηλοί και αγέλαστοι εκατοντάδες δικαστικοί από 22 ευρωπαϊκές χώρες (ανάμεσά τους Γερμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Ισπανοί, Τσέχοι, Ολλανδοί κ.ά. και φυσικά Πολωνοί) που φορούσαν τις τηβέννους τους και κρατούσαν πανό που έγραφαν «Το δικαίωμα στην ανεξαρτησία» και «Το δικαίωμα στην Ευρώπη».

Το πιο δυνατό χειροκρότημα, πάντως, απέσπασε ο Γιαβούζ Αϊντίν, ένας πρώην δικαστής από την Τουρκία που απολύθηκε το 2016 από τον Ερντογάν ως «γκιουλενικός», αλλά και μερικοί Μαγυάροι δικαστές από την... ομοιοπαθή Ουγγαρία του Βικτορ Ορμπαν, που ταξίδεψαν ώς την πολωνική πρωτεύουσα.

Ακόμη και η διαδρομή που ακολούθησαν οι δικαστές είχε τον συμβολισμό της, καθώς ξεκίνησε από το Ανώτατο Δικαστήριο, πέρασε από το προεδρικό μέγαρο και κατέληξε μπροστά από το Κοινοβούλιο – με στόχο ακριβώς να θυμίσει την αρχή του διαχωρισμού των εξουσιών, η οποία σήμερα απειλείται.

Ως γνωστόν, τον Δεκέμβριο η Κάτω Βουλή της Πολωνίας ενέκρινε νομοσχέδιο το οποίο θα επιτρέπει να λαμβάνονται πειθαρχικά μέτρα εναντίον των δικαστών που αμφισβητούν τις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης, ακόμη και όταν αυτές αντιτίθενται στο κοινοτικό δίκαιο.

Είναι το τελευταίο επεισόδιο σε μια λυσσαλέα μάχη για τον έλεγχο της Δικαιοσύνης, που έχει ξεκινήσει εδώ και τέσσερα χρόνια: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταγγείλει ότι το νομοσχέδιο αυτό θέτει σε κίνδυνο το κράτος δικαίου στην Πολωνία, βαθαίνοντας το χάσμα μεταξύ της Ε.Ε. και του κυβερνώντος κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη», του PiS.

Το κυβερνών κόμμα απάντησε ότι το νομοσχέδιο είναι απαραίτητο ώστε το δικαστικό σύστημα να καταστεί πιο αποτελεσματικό, αλλά οι επικριτές του καταγγέλλουν ότι θέτει περιορισμούς στην ανεξαρτησία των δικαστών και τους ασκεί πίεση να λαμβάνουν αποφάσεις υπέρ των κυβερνητικών πολιτικών.

Η διαδήλωση έγινε, πάντως, σε μια κρίσιμη συγκυρία, καθώς το νομοσχέδιο οδεύει τώρα προς την πολωνική Γερουσία, όπου η αντιπολίτευση διαθέτει μικρή πλειοψηφία και πιθανότατα θα το απορρίψει. Η δεξιά κυβέρνηση επιμένει πως το νομοσχέδιο θα γίνει νόμος του κράτους και «θα ρυθμίσει τη σταθερότητα του νομικού συστήματος», εξασφαλίζοντας ότι «οι δικαστές δεν πρέπει να μπλέκονται στην πολιτική».

Να σημειωθεί, δε, ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Πολωνίας, το οποίο –μάταια ώς τώρα– έχει προσπαθήσει να ποδηγετήσει η κυβέρνηση, προειδοποίησε ότι η Πολωνία ενδέχεται να καταλήξει ακόμη και εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, εξαιτίας αυτής της διαμάχης, καθώς οι Βρυξέλλες απειλούν τη Βαρσοβία με βαριές κυρώσεις, αν επιμείνει στο νομοσχέδιο.

Ενα από τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου που πήραν μέρος στη διαδήλωση, ο Μίχαλ Λασκόφσκι, δήλωσε μάλιστα ότι «σήμερα βλέπουμε πως δεν είμαστε μόνοι μας... είμαι πολύ συγκινημένος».