Οπισθεν ολοταχώς από την Αγκυρα

Κλείσιμο του ματιού για αλλαγή στρατηγικής, κατ’ αρχάς με αναδίπλωση στο πλέον επίμαχο ζήτημα των S-400, επιχειρεί η Τουρκία απέναντι στις ΗΠΑ, αποφασίζοντας -σύμφωνα με χθεσινό δημοσίευμα της αγγλόφωνης έκδοσης της «Χουριέτ»- 19μηνο «πάγωμα» στην παραλαβή των ρωσικών προηγμένων αντιαεροπορικών συστημάτων, υπό την απειλή για σκληρά αμερικανικά αντίμετρα (βλ. οικονομικές κυρώσεις, και αναβολή παράδοσης των μαχητικών F-35), και τις ασφυκτικές πιέσεις της Ουάσινγκτον για ακύρωση της συμφωνίας.

Επικαλούμενη διπλωματικές πηγές και παρουσιάζοντας το παρασκήνιο των αμερικανο-τουρκικών επαφών, με αιχμή τη συνάντηση των ΥΠΕΞ των δύο πλευρών, Μάικ Πομπέο και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, την περασμένη Δευτέρα στην Ουάσινκτον, η τουρκική εφημερίδα αποκαλύπτει τις διαβεβαιώσεις Τούρκων αξιωματούχων προς τους Αμερικανούς.

Η Αγκυρα, ανέφεραν, απέρριψε τη ρωσική προσφορά για επίσπευση της παράδοσης εντός 9μήνου.

«Εάν είχαμε αποδεχθεί αυτήν την επιλογή δεν θα είχαμε κανέναν έλεγχο στη χρήση των S-400», υπογράμμισαν, σύμφωνα με τη «Χουριέτ». «Θα τα χρησιμοποιούσαν μόνο Ρώσοι ειδικοί, καθώς δεν θα ήταν έτοιμο ένα τουρκικό λογισμικό για να φορτωθεί στο σύστημα. Αντί αυτού, επιλέξαμε την παράδοση σε 19 μήνες, ώστε να μπορέσουμε να προετοιμαστούμε τεχνικά και να χρησιμοποιήσουμε το σύστημα υπό πλήρη τουρκικό έλεγχο. Μας απασχολεί πολύ αυτό»...

Παράλληλα «η Αγκυρα πρότεινε (σύσταση) ομάδας εργασίας με τις ΗΠΑ για τη διερεύνηση των πιθανών συνεπειών της ανάπτυξης των S-400 και για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες των ΗΠΑ ως προς την ασφάλεια των αεροσκαφών του ΝΑΤΟ», γράφει η εφημερίδα.

Προσθέτει πάντως ότι η τουρκική πλευρά απέκλεισε το ενδεχόμενο ακύρωσης της συμφωνίας με τη Μόσχα, υποστηρίζοντας πως «όλες οι γειτονικές χώρες διαθέτουν πυραυλικά συστήματα» και ότι η Αγκυρα θα πρέπει «να προστατευφθεί, σε περίπτωση π.χ. επιδείνωσης των σχέσεων με το Ιράν στη Συρία και εκτόξευσης πυραύλων εναντίον μας».

Απέναντι σε αυτές τις αιτιάσεις η αμερικανική πλευρά υπαινίχθηκε, κατά το δημοσίευμα, πως «η Τουρκία δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τους S-400, ακόμη κι εάν τους αγοράσει από τη Ρωσία».

Στη δε αντιπρόταση της Ουάσιγκτον για άμεση διάθεση αμερικανικών συστημάτων Patriot στη ΝΑΤΟϊκή σύμμαχο, προς αντικατάσταση των S-400, «η Τουρκία δήλωσε ότι θα μπορούσε να εξετάσει την αγορά τέτοιων συστημάτων από τις ΗΠΑ, υπό την προϋπόθεση ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορεί να διασφαλίσει την έγκριση του Κογκρέσου», όπου οι αντιδράσεις ως γνωστόν κλιμακώνονται έναντι της αμφίσημης στάσης της Αγκυρας απέναντι στη Δύση.

Το... φόβητρο

Ισως όχι τυχαία, εξάλλου, δύο 24ωρα μετά τη συνάντηση Πομπέο - Τσαβούσογλου δόθηκε στη δημοσιότητα το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε τον Μάιο από την επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων της αμερικανικής Γερουσίας και το οποίο προβλέπει την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας για την αγορά των S-400, καθώς και τον αποκλεισμό της από την αγορά των υπερσύγχρονων μαχητικών αεροπλάνων F-35.

Πρόκειται για ορατό ενδεχόμενο «εφόσον το νομοσχέδιο περάσει από την ψηφοφορία στη Γερουσία, η οποία αναμένεται πριν από την 4η Ιουλίου», γράφει σε ανταπόκρισή του από την Ουάσινγκτον για την τουρκική Ahval News ο δημοσιογράφος Ιλχάν Τανίρ.

«Παρόμοιο νομοσχέδιο που βάζει στο στόχαστρο τα F-35 και χαρακτηρίζει την αγορά των S-400 από ΝΑΤΟϊκό σύμμαχο ως πηγή ανησυχίας εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 25 Μαΐου», υπενθυμίζει.

«Συνεπώς, φαντάζει σχεδόν σίγουρο ότι η ρήτρα κυρώσεων για τα F-35 θα παραμείνει στην τελική μορφή του νομοσχεδίου, όταν θα συνεδριάσουν και τα δύο νομοθετικά σώματα του Κογκρέσου. Και είναι πιθανό ο πρόεδρος των ΗΠΑ να το εγκρίνει»...

Ο χρόνος μετρά εν τω μεταξύ αντίστροφα για τις πρόωρες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της 24ης Ιουνίου στην Τουρκία (η ψηφοφορία για τα 3,5 εκατομμύρια απόδημους Τούρκους άρχισε ήδη από χθες), με τις δημοσκοπήσεις να συνεχίζουν να σκιαγραφούν ένα τοπίο ολοένα και πιο ρευστό.

Χθεσινή του ινστιτούτου Gezici, για παράδειγμα, προβλέπει ότι η προεδρία θα κριθεί τελικά στον δεύτερο γύρο, στις 8 Ιουλίου, μεταξύ του Ταγίπ Ερντογάν και του κεμαλιστή προεδρικού υποψηφίου Μουχαρέμ Ιντζέ.

Με ποσοστά 48,7% και 25,8% αντίστοιχα στον πρώτο γύρο της 24ης Ιουνίου, αφήνουν στην τρίτη θέση την εθνικίστρια Μεράλ Ακσενέρ, με 14,4% των ψήφων.

Τέταρτος με 10,1% έρχεται ο προεδρικός υποψήφιος του αριστερού-φιλοκουρδικού HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς.

Αν και διεξάγει εκστρατεία από τη φυλακή της Αδριανούπολης όπου κρατείται από το 2016 με την κατηγορία της «τρομοκρατίας», ο Ντεμιρτάς ήδη δίνει ώθηση στο -υπό πολιτικό και ποινικό διωγμό- κόμμα του, ενόψει των παράλληλων βουλευτικών εκλογών της 24ης Ιουνίου.

«Πετάει» το HDP

Σύμφωνα με το ινστιτούτο Gezici, το HDP πλέον συγκεντρώνει το 11,5%, εξασφαλίζοντας την κοινοβουλευτική εκπροσώπησή του και απομακρύνοντας έτσι τον στόχο της αυτοδυναμίας για τη συμμαχία του κυβερνώντος AKP με το εθνικιστικό MHP. Βάσει της νέας δημοσκόπησης, αυτή συγκεντρώνει το 48,7% των ψήφων, έναντι 38,9% που φέρεται να αποσπά ο αντιπολιτευόμενος συνασπισμός μεταξύ του κεμαλικού CHP, του εθνικιστικού Καλού Κόμματος και του ισλαμικού Saadet.

Πρόκειται για μεταβολή του αισθήματος των ψηφοφόρων, παρατηρεί το Gezici, αποδίδοντάς την τόσο στην κατάλυση του κράτους δικαίου μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 όσο και στους υφιστάμενους κλυδωνισμούς της τουρκικής οικονομίας.

Χθες μάλιστα -δεύτερη φορά μέσα σε δύο εβδομάδες- η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας αύξησε το βασικό της επιτόκιο (στο 17,75%), προκειμένου να στηρίξει το υπό κατάρρευση εθνικό νόμισμα και να ανασχέσει τον καλπάζοντα πληθωρισμό στη χώρα.

Στο μεσοδιάστημα, ο οίκος αξιολόγησης Moody’s υποβάθμισε τα αξιόχρεα 17 τουρκικών τραπεζών και τα έθεσε υπό παρακολούθηση για περαιτέρω υποβάθμιση, όπως επίσης και δύο χρηματοπιστωτικών εταιρειών.

Με τις εξελίξεις να τρέχουν, το μόνο σίγουρο -καταλήγει το τουρκικό ινστιτούτο- είναι ότι «αυτές οι εκλογές θα είναι οι δυσκολότερες των τελευταίων 20 ετών»...