Αλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε η Ευρώπη

Στάση αναμονής όσο και ανησυχίας για τις εξελίξεις κρατούν οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μετά το οριακό αλλά και αμφισβητούμενο αποτέλεσμα του τουρκικού δημοψηφίσματος, καθώς κανείς δεν είναι πραγματικά σε θέση να προεξοφλήσει τις επόμενες κινήσεις του Ταγίπ Ερντογάν μετά τη φαινομενική νίκη τού «ναι».

Και δεν έχουν άδικο, αφού η πρώτη μετεκλογική εικόνα από την Τουρκία είναι αυτή ενός βαθύτατου διχασμού και μιας ακόμη μεγαλύτερης πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας σε μια χώρα που μοιάζει τα τελευταία χρόνια να βυθίζεται αργά αλλά σταθερά στον βάλτο των ίδιων της των δομικών αντιφάσεων, καθώς οι (όχι-και-τόσο-«μετριοπαθείς»-τελικά) ισλαμιστές του Ερντογάν ξηλώνουν πόντο πόντο το κοσμικό, ευρωπαϊκό κοστούμι του Κεμάλ και φαντασιώνονται νεο-οθωμανικά μεγαλεία, βιλαέτια και σουλτανάτα...

Το μόνο σίγουρο είναι πως, για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια, οι Ευρωπαίοι υπερασπιστές της δημοκρατίας, των ατομικών ελευθεριών και του ανθρωπισμού δίνουν ακόμη ένα ρεσιτάλ υποκρισίας, καθώς πολιτική ηγεσία και μεγαλοδημοσιογράφοι θέτουν τώρα ως «κόκκινη γραμμή» την επαναφορά της θανατικής ποινής που θέλει να ψηφίσει με τις νέες υπερεξουσίες του ο Ερντογάν - την ίδια στιγμή που συνεχίζουν χωρίς πρόβλημα τις συναλλαγές με άλλα κράτη που εφαρμόζουν τη θανατική ποινή, όπως π.χ. οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, και ενώ έχουν ήδη «καταπιεί» τις μαζικές συλλήψεις αντιφρονούντων, τα «λουκέτα» σε ΜΜΕ και ελεύθερο Ιντερνετ, τους βομβαρδισμούς και τις συστηματικές δολοφονίες άμαχων Κούρδων πολιτών, το πογκρόμ απολύσεων στον δημόσιο τομέα και τόσα άλλα «παρατράγουδα» της ερντογανικής Τουρκίας, πριν και μετά το περσινό πραξικόπημα.

Αν, για παράδειγμα, οι Γερμανοί πολιτικοί αναλυτές πιστεύουν πως «ο Ερντογάν είναι ο νεκροθάφτης της δημοκρατίας», όπως έγραφε χτες η Die Zeit και άλλες μεγάλες γερμανικές εφημερίδες, τότε γιατί εξακολουθούν να θεωρούν την Τουρκία «ασφαλή χώρα» και να υποστηρίζουν τη συμφωνία ανάσχεσης της προσφυγικής ροής;

Χαρακτηριστική αυτής της διπρόσωπης στάσης είναι η χθεσινή κοινή έκκληση της Γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ζίγκμαρ Γκάμπριελ προς τον Ερντογάν να επιδιώξει «έναν διάλογο με σεβασμό με όλες τις πολιτικές δυνάμεις και μέσα στην κοινωνία, έπειτα από μια σκληρή προεκλογική εκστρατεία». Τι σημαίνει όμως «διάλογος με σεβασμό», όταν οι φυλακές είναι γεμάτες πολιτικά στελέχη και «συμπαθούντες» του αριστερού, φιλοκουρδικού κόμματος, του HDP;

Προσεκτικές δηλώσεις

Από κοντά και ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ: αφού πρώτα έψεξε τον Ερντογάν για τις τεταμένες σχέσεις με την Ευρώπη και επανέλαβε πόσο ανήσυχος είναι για τις μαζικές διώξεις στην Τουρκία και πόσο απαράδεκτη θα ήταν τυχόν επαναφορά της θανατικής ποινής, στη συνέχεια τάχθηκε κατά της «πρόωρης» διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αγκυρα, καθώς -όπως είπε- αυτές «αποτελούν τον μοναδικό μοχλό πίεσης των Ευρωπαίων»! Αλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε...

Στο προεκλογικό Παρίσι, η κυβέρνηση έτσι κι αλλιώς μετρά μέρες και γι' αυτό κανείς δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στα λεγόμενά της. Ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε το γραφείο του προέδρου Ολάντ να τονίσει πως «η διοργάνωση ενός δημοψηφίσματος για τη θανατική ποινή θα αποτελούσε καταφανώς μια ρήξη με τις αξίες και τις δεσμεύσεις» που έχει αναλάβει η Τουρκία στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης» και οι οποίες «πρέπει να οδηγήσουν τις τουρκικές αρχές να διεξαγάγουν έναν ελεύθερο και ειλικρινή διάλογο με όλες τις συνιστώσες της πολιτικής και κοινωνικής ζωής», καθώς τα ποσοστά του δημοψηφίσματος «δείχνουν σε κάθε περίπτωση ότι η τουρκική κοινωνία είναι διαιρεμένη σχετικά με τις προβλεπόμενες εις βάθος αλλαγές».

Σε ποιες αξίες και ποιες δεσμεύσεις να αναφέρεται άραγε ο απερχόμενος Γάλλος πρόεδρος, αλλά και η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς και πλήθος άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι από χθες; «Ευρώπη και θανατική ποινή είναι ασύμβατα, δεν πάνε μαζί, όπως δεν πάνε μαζί Ε.Ε. και τανκς στους δρόμους»», είπε ο κ. Σχοινάς – αλλά κατά τα άλλα επέμεινε πως η Τουρκία παραμένει για την Ε.Ε. «ασφαλής τρίτη χώρα» και γι' αυτό η Ε.Ε. θα συνεχίσει να εφαρμόζει τη συμφωνία για το προσφυγικό!

Γράφει η Die Zeit: «Ο Τούρκος πρόεδρος είναι ένας αυταρχικός ηγεμόνας, που από καιρό υπόσχεται μια νέα Τουρκία που θα ενώνει την περίπου εκατό χρόνων τουρκική δημοκρατία με το αυτοκρατορικό οθωμανικό παρελθόν. Στην πραγματικότητα ο Ερντογάν είναι ο νεκροθάφτης της τουρκικής δημοκρατίας. Ο,τι ξεκίνησε παλαιοτέρα ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ φτάνει τώρα στο τέλος του [...] Από χθες, δυστυχώς πολύ νωρίς αλλά όχι απρόσμενα, η τουρκική δημοκρατία πέθανε, μετά από μακρά μάχη με τον Χάρο»!

Και τι κάνει η Ευρώπη για να εμποδίσει αυτό τον φόνο; Απολύτως τίποτε! Οπως σωστά γράφει η Handelsblatt: «Εδώ και πάνω από μια δεκαετία η Ε.Ε. παραμέλησε την Τουρκία... Κανείς δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται για τις συνεχώς αυξανόμενες τάσεις αυταρχισμού. Φαίνεται ότι τους χρειαζόταν η ΝΑΤΟϊκή χώρα ως ανάχωμα στα σύνορα με την Εγγύς Ανατολή και ως φύλακας των παράνομων διακινητών προσφύγων. Αυτή η κυνική πολιτική των Ευρωπαίων εξελήφθη δικαίως ως προδοσία από τις δημοκρατικές, μεταρρυθμιστικές δυνάμεις της Τουρκίας. Και ο Ερντογάν το εκμεταλλεύτηκε»...