Δασμοί δίχως έλεος σε φίλους και αντιπάλους

Το γράψαμε από χτες: οι δηλώσεις-μαχαιριές του Ντόναλντ Τραμπ και του νέου υπουργού Αμυνας Πιτ Χέγκσεθ για τη διαφαινόμενη «εγκάρδια συνεννόηση» με τον Πούτιν, που θα επιβάλει τη «σιδηρά ειρήνη» στην τελεσίδικα ηττημένη και καταδικασμένη Ουκρανία, προκάλεσαν απανωτά εγκεφαλικά στους Ευρωπαίους συμμάχους/ακολούθους των ΗΠΑ, που νιώθουν όλο και περισσότερο σαν απατημένοι σύζυγοι!

Ομως ο Αμερικανός πρόεδρος κράτησε τα... χειρότερα για χτες το βράδυ, όταν –λίγα λεπτά πριν από τη συνάντησή του με τον Ινδό ηγέτη Ναρέντρα Μόντι– έριξε ακόμη μια βόμβα μεγατόνων, ανακοινώνοντας τα σχέδιά του για έναν κυριολεκτικά παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο: τους «ανταποδοτικούς» (reciprocal) δασμούς, που θα πλήξουν από εδώ και πέρα εξίσου φίλους και εχθρούς.

Για την ακρίβεια, ο Τραμπ δήλωσε ευθέως πως στο θέμα του προστατευτισμού, δηλαδή των φόρων στα εισαγόμενα αμερικανικά προϊόντα, «οι σύμμαχοί μας είναι χειρότεροι από τους εχθρούς μας» και θα τιμωρηθούν ανηλεώς! «Μας χρεώνουν πολλά χρήματα, αλλά δεν μας αφήνουν να μπούμε μέσα [στις αγορές τους]. Και αυτό που θα κάνει τώρα ο υπουργός Εμπορίου μας θα είναι να καταλήξει σε ένα νούμερο [για τον καθένα].

»Είμαστε σε θέση να καθορίσουμε με ακρίβεια τα εμπορικά νούμερα και μεγέθη. Είναι δίκαιο για όλους, καμιά χώρα δεν μπορεί να παραπονεθεί. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουν θα είναι να μειώσουν τις δικές τους ταρίφες ή να μην επιβάλλουν καθόλου ταρίφες... Θέλουμε ένα δίκαιο πεδίο ανταγωνισμού για όλους τους Αμερικανούς εργαζομένους. Είναι απλό, είναι κάτι που έπρεπε να είχε γίνει εδώ και χρόνια – αν παράγεις ένα προϊόν στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν θα υπάρχουν ταρίφες σε βάρος σου!» είπε ο Τραμπ.

Τριγωνικές συναλλαγές

Ο... Μπουλντόζας πρόεδρος συμπλήρωσε επίσης ότι οι νέες αυτές κυρώσεις θα επιβληθούν σε όλους τους εμπορικούς εταίρους «χωρίς εξαιρέσεις» και ότι καμιά χώρα δεν θα μπορεί να αποφύγει τις κυρώσεις μέσω τριγωνικών συναλλαγών, δηλαδή στέλνοντας τα προϊόντα της στις ΗΠΑ μέσω τρίτων κρατών. Οσο για τις λεπτομέρειες, αλλά και το χρονοδιάγραμμα, ο Τραμπ δεν είπε τίποτε συγκεκριμένο – αλλά ο νέος υπουργός Εμπορίου είπε ότι θα αρχίσουν μετά την 1η Απριλίου.

Και το Reuters, επικαλούμενο αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, μετέδωσε ότι η εφαρμογή τους θα ξεκινήσει μέσα στις πρώτες εβδομάδες και ότι οι πρώτοι στόχοι θα είναι τα κράτη που έχουν τα μεγαλύτερα εμπορικά πλεονάσματα έναντι των ΗΠΑ – δηλαδή η Κίνα του Σι, οι γείτονες Μεξικό και Καναδάς και φυσικά τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μεταξύ πολλών άλλων.

Μάλιστα ένα από τα κράτη που όπως φαίνεται θα είναι από τους πρώτους στόχους του τραμπικού πολέμου είναι η Ινδία του χτεσινού επισκέπτη του Τραμπ, του Μόντι, η οποία μάλιστα αναφέρεται συγκεκριμένα σε δελτίο Τύπου που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος ενόψει της συνάντησης ως ένα από τα κράτη που διατηρούν μεγάλη «ανισορροπία» στο εμπορικό ισοζύγιο και «εκμεταλλεύονται συστηματικά τις αμερικανικές επιχειρήσεις»! Οπως αναφέρει το έγγραφο, η Αμερική εισάγει αγροτικά προϊόντα από την Ινδία με πολύ χαμηλές ταρίφες, μόλις 5%, ενώ η Ινδία πλήττει τα αμερικανικά προϊόντα με υψηλές ταρίφες που φτάνουν κατά μέσο όρο το 39% και σε ορισμένα προϊόντα όπως οι μοτοσικλέτες φτάνουν το 100%.

Αλλά φυσικά τα παραδείγματα αυτά είναι επιεικώς παραπειστικά και γελοία, αφού ο όγκος των ινδικών αγροτικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ είναι χιλιάδες φορές μεγαλύτερος από εκείνον των εξαγωγών αμερικανικών μοτοσικλετών... Και είναι τουλάχιστον άτοπο να παρουσιάζονται η ηγεμονική υπερδύναμη και οι πολυεθνικές επιχειρήσεις της ως θύματα εκμετάλλευσης, ιδίως από πολυάνθρωπα κράτη του αναπτυσσόμενου κόσμου όπως η Ινδία!

Οι χειροβομβίδες

Από τις ίδιες... ανεκδοτολογικές διευκρινιστικές δηλώσεις αξιωματούχων μάθαμε πάντως πως οι νέοι ανταποδοτικοί ή, αν προτιμάτε, «αμοιβαίοι» δασμοί του Τραμπ δεν θα βασίζονται μόνο στους υψηλότερους ονομαστικούς δασμούς που επιβάλλουν οι άλλες χώρες, αλλά θα συνυπολογίζουν και τα «μη δασμολογικά εμπόδια» στο εμπόριο, όπως «επαχθείς» κανονισμοί, φόροι προστιθέμενης αξίας, κυβερνητικές επιδοτήσεις και συναλλαγματικές πολιτικές που μπορούν να ορθώσουν εμπόδια στη ροή αμερικανικών προϊόντων στις ξένες αγορές.

Και είναι εξίσου βέβαιο πως, όπως συμβαίνει με όλες τις... χειροβομβίδες που ρίχνει σε καθημερινή βάση ο Τραμπ, τίποτε δεν είναι τελεσίδικο: πίσω από τις μαξιμαλιστικές κορόνες και τη λογική «σοκ και δέος» κρύβεται η πρόθεση για νέα, σκληρά παζάρια με ορισμένες ευνοούμενες χώρες και η πρόθεση για αδιάλλακτη στάση και πραγματικό τιμωρητικό πόλεμο έναντι άλλων κρατών.

Τσουνάμι αστάθειας

Σε κάθε περίπτωση, η επιβολή τέτοιων σκληρών μέτρων προστατευτισμού από τις ΗΠΑ νομοτελειακά θα προκαλέσει ένα τσουνάμι παγκόσμιας οικονομικής αστάθειας, που σίγουρα θα πλήξει σκληρά και τους Αμερικανούς καταναλωτές και εργαζομένους.

Ο ίδιος ο Τραμπ παραδέχτηκε χτες πως το «υπέροχο σύστημα» των ανταποδοτικών δασμών θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε «βραχυπρόθεσμη» άνοδο του πληθωρισμού και των τιμών σε πολλά αγαθά, αλλά υποσχέθηκε ότι θα τονώσει την απασχόληση (θα υπάρξει, λέει, πλημμύρα από νέες θέσεις εργασίας) και μακροπρόθεσμα θα είναι «θησαυρός» για την Αμερική, καθώς «θα φέρει την παραγωγή φαρμάκων και μικροτσίπ πίσω στη χώρα μας», ενώ θα βοηθήσει και την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία. Οι περισσότεροι Αμερικανοί οικονομολόγοι πάντως πιστεύουν το ακριβώς αντίθετο...

Σε κάθε περίπτωση, τη «βρόμικη δουλειά» του καθορισμού των νέων δασμών για κάθε κράτος ξεχωριστά καλείται τώρα να φέρει σε πέρας ο νέος (υποψήφιος ακόμη) υπουργός Εμπορίου του Τραμπ, Χάουαρντ Λούτνικ, που ουδεμία σχέση έχει με πραγματική παραγωγή αγαθών και αληθινή οικονομία: αντίθετα, ο Αμερικανοεβραίος Λούτνικ υπήρξε για πολλά χρόνια πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της μεγάλης χρηματιστηριακής εταιρείας Cantor Fitzgerald και νυν ιδιοκτήτης του ομίλου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών BGC Partners.

Είναι δηλαδή κατεξοχήν εκπρόσωπος του παρασιτικού κεφαλαίου και του «καπιταλισμού-ζόμπι» και χρωστάει το νέο του αξίωμα στα τεράστια ποσά που έχει επενδύσει στις δύο τελευταίες προεκλογικές καμπάνιες του Τραμπ, με βασική του «πολιτική» ατζέντα -το βρήκατε!- τη δραστική μείωση των φόρων στα εμπορικά κέρδη και τα εισοδήματα εντός ΗΠΑ και τη μαζική επιβολή δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα!