Τι αμάξι οδηγεί ο Μασκ;

Ο πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ ενάντια στην ηλεκτροκίνηση των αυτοκινήτων συνοδεύεται από παχιά λόγια. «Θα σώσω την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία και θα τηρήσω τις ιερές υποσχέσεις μου στους υπέροχους εργάτες της» έλεγε προεκλογικά.

Συνοδεύεται όμως και από έναν αλλόκοτο... χειροκροτητή. Τον ακροδεξιό κροίσο Ιλον Μασκ, νυν επικεφαλής του άτυπου υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) των ΗΠΑ. Μοιάζει οξύμωρο ο δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης της Tesla να ενθουσιάζεται με μέτρα κατά των ηλεκτροκίνητων οχημάτων (του). Και μάλιστα σε εποχή που η επιβολή δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα από την Κίνα απειλεί και τα made in China ανταλλακτικά της Tesla, ιδίως τις μπαταρίες.

Η επιθετική του επιχειρηματικότητα δεν έχει όρια, ούτε ηθικούς φραγμούς. Επεκτείνεται πολύ πιο πέρα από τους τέσσερις τροχούς. Κινείται παράλληλα με το ξεχαρβάλωμα δημοσίων υπηρεσιών και την καρατόμηση υπαλλήλων και κονδυλίων. Αγκαλιάζει (στα πιο άγρια όνειρά του) τον πλανήτη.

Επικίνδυνες ισορροπίες

Τι αμάξι οδηγεί ο Μασκ; Προφανώς το όχημα Trump 2.0 που του επέτρεψε να τρέχει «βολίδα» στο highway της εξουσιοφρένειας. Επικίνδυνες ισορροπίες. Το ηλεκτροκίνητο Model 3 Performance της Tesla έχει τελική ταχύτητα 261 χιλιόμετρα την ώρα. Πιο γρήγορα τρέχει η πολιτική φαντασία του Νοτιοαφρικανού που χώνει τη μύτη του παντού, καθώς φαίνεται να πιστεύει ότι τα μέτρα υπέρ των συμβατικών οχημάτων θα πλήξουν μόνο τους ανταγωνιστές του και όχι τον ίδιο.

Παράδειγμα. Ο Τραμπ θέλει να καταργήσει την κρατική επιδότηση -έως και 7.500 δολάρια-, για κάθε αγορά ηλεκτρικού οχήματος (electric vehicle - EV). Ο αντίκτυπος στην αγορά EV θα είναι σημαντικός, πρόσφατη μελέτη εκτιμά ότι οι πωλήσεις θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 27%.

Ο Μασκ λέει, ωστόσο, ότι η κατάργηση των επιδοτήσεων EV θα βλάψει περισσότερο αντιπάλους όπως η Ford και η General Motors. Υπάρχει κάποια λογική σε αυτό. Η Tesla έχει μερίδιο 44% στην αμερικανική αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων με περισσότερα κέρδη ανά αυτοκίνητο από τους αντιπάλους της, πράγμα που σημαίνει ότι η άρση της επιδότησης θα γίνει δυσανάλογα αισθητή στους άλλους κατασκευαστές.

Σε παράπλευρο...επεισόδιο, ο Τραμπ θέλει να επιτρέψει την εκπομπή περισσότερων βιομηχανικών ρύπων. Αν το κάνει, θα μειωθούν τα έσοδα της «καθαρής» Tesla από ρυπογόνα εργοστάσια που την πληρώνουν αδρά (2,7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024) για να αντισταθμίσουν τους ρύπους τους και να αποφύγουν πρόστιμα.

Επίσης οι πωλήσεις μειώθηκαν για πρώτη φορά το 2024, ίσως και λόγω της εμπλοκής του Μασκ στην ακροδεξιά πολιτική. Δεν είναι cool για έναν πετυχημένο liberal Αμερικανό, έναν Δημοκρατικό μεγαλοδικηγόρο της Νέας Υόρκης ας πούμε, να κυκλοφορεί με αμάξι φανατικού και μισαλλόδοξου κατασκευαστή.

Ανεξάρτητα από αυτά, η εστίαση του Μασκ έχει πλέον επεκταθεί από τα EV σε άλλους τομείς όπου βγάζει ή ονειρεύεται να βγάλει λεφτά με ουρά. Οπως η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη (AI), τα κοινωνικά δίκτυα («Χ») και η πολυδιαφημισμένη αλλά τεχνολογικά ανέφικτη προς το παρόν κατάκτηση του Διαστήματος μέσω της εταιρείας SpaceX.

Διαστημικά οράματα

Αυτόκλητος κοσμοσωτήρας και περιπετειώδης τύπος, ο Μασκ φαντασιώνεται ότι θα μεταφέρει την ανθρωπότητα στον (εντελώς αφιλόξενο...) Αρη και θα γίνει κάτι σαν όλους τους ήρωες της Marvel μαζί.

«Μπορείτε να φανταστείτε πόσο φοβερό θα είναι να έχουμε Αμερικανούς αστροναύτες να καρφώνουν την αστερόεσσα σε άλλο πλανήτη για πρώτη φορά; Μπαμ. Μπαμ. Ναι. Πόσο εμπνευστικό θα ήταν αυτό;» είπε στην ομιλία του μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, αποφεύγοντας μάλιστα να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στην αυτοκίνηση.

«Το μέλλον του πολιτισμού είναι σίγουρο» διαβεβαίωσε... μεταφυσικά το ακροατήριο, «με ασφαλείς πόλεις, ασφαλή σύνορα και εκλογικευμένες δαπάνες - βασικά πράγματα».

Η ανησυχία για την κλιματική κρίση δεν είναι πλέον προτεραιότητα του Μασκ. Παλιά αυτοχαρακτηριζόταν «super pro-climate» και το 2016 προέτρεπε σε «λαϊκή εξέγερση» κατά της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων. Το 2017, όταν ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, ο Μασκ διαφώνησε δημοσίως.

Φέτος τον Ιανουάριο τα μάζεψε. «Ο κίνδυνος για την κλιματική αλλαγή είναι μεν πραγματικός, απλώς εξελίσσεται πολύ πιο αργά από όσο ισχυρίζονται όσοι σημαίνουν συναγερμό» είπε. Οσο για τις αλόγιστες γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου που δρομολογεί ο Τραμπ («Drill baby drill») δεν έβγαλε άχνα.

Από την άλλη ο 78χρονος Αμερικανός πρόεδρος στρογγυλεύει –ελάχιστα– τη ρητορική του στο ζήτημα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Παλιά είχε καταραστεί τους υποστηρικτές της ηλεκτροκίνησης «να σαπίσουν στην Κόλαση». Τώρα απλά ακύρωσε τον στόχο του προκατόχου του, Τζο Μπάιντεν, τα μισά πωλούμενα αυτοκίνητα στις ΗΠΑ να είναι ηλεκτρικά μέχρι το 2030 και «σκότωσε» σχέδιο για νέες θέσεις φόρτισης σε πάρκινγκ.

Κλιματική μηχανική

Γιατί όμως φέρεται έτσι ο Μασκ; Την απάντηση δίνει ο Πολ Μπλέντσο, πρώην σύμβουλος του Δημοκρατικού προέδρου Μπιλ Κλίντον για το κλίμα. «Είναι καιροσκόπος. Σήμερα υποβαθμίζει τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, αλλά νομίζω ότι στο πίσω μέρος του μυαλού του σκέφτεται να υπογράψει τεράστια επωφελή συμβόλαια με το αμερικανικό δημόσιο για εφαρμογή μηχανικής κλίματος» (climate engineering). Δηλαδή μια βιομηχανικού μεγέθους αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης. Τεράστιες εγκαταστάσεις για αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας, για απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα κ.λπ. Δεν λένε ότι «η κρίση γεννά ευκαιρίες»;

Αυτά είναι κάποια από τα επιχειρηματικά σχέδια του 53χρονου Ιλον Ριβ Μασκ, Καναδο-νοτιοαφρικανού και πολιτογραφημένου Αμερικανού από το 2002, του πλουσιότερου ανθρώπου στη Γη, με περιουσία αξίας 426 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Τουλάχιστον δύο παγίδες τον περιμένουν στον δρόμο.

Πρώτον, η μη ρεαλιστικότητα των στόχων του (η αποστολή στον Αρη) σε συνδυασμό με το εχθρικό διεθνές οικονομικό περιβάλλον που επιδεινώνεται λόγω Τραμπ.

Και, δεύτερον, η αναμενόμενη από πολλούς «σύγκρουση προσωπικοτήτων» ανάμεσα στον ίδιο και τον επανακάμψαντα Αμερικανό πρόεδρο. Δυο ξερόλες, νάρκισσοι και μισάνθρωποι δύσκολα χωράνε στην ίδια βάρκα.