«Μπαρούτι» στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ

Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς προειδοποίησε μέσω Twitter τη σύμμαχο Αγκυρα με πρόσθετες κυρώσεις -εξ αρχής πρωτοφανείς στα χρονικά του ΝΑΤΟ. Το τουρκικό ΥΠΕΞ προειδοποίησε με άμεσα αντίποινα τις ΗΠΑ. Ο Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε ανοιχτά την κυβέρνηση της Ουάσινγκτον για «ευαγγελική και σιωνιστική νοοτροπία». Και με όλα αυτά ως φόντο, η αμερικανική Γερουσία επικύρωσε το νομοσχέδιο NDAA που βάζει «πάγο» στην παράδοση των F-35 στη συμπαραγωγό Τουρκία, μέχρι νεωτέρας...

Με γεωμετρική πια πρόοδο, η υπόθεση του Αμερικανού ευαγγελικού πάστορα Αντριου Μπράνσον -κρατούμενου επί 21 μήνες σε τουρκικές φυλακές και εδώ και μία εβδομάδα σε κατ’ οίκον περιορισμό, ενώ εκκρεμεί η δίκη του για «κατασκοπία» και «στήριξη της τρομοκρατίας»- εξελίσσεται στο πιο αιχμηρό αγκάθι στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών με τους μεγαλύτερους στρατούς του NATO.

Αν και είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου στις εδώ και καιρό διαταραγμένες αμερικανο-τουρκικές σχέσεις, από την εξέλιξή της φαίνεται ότι θα κριθούν πολλά, εντός και εκτός συνόρων αμφοτέρων.

Κατ’ αρχάς στην ίδια την Τουρκία, όπου η λίρα καταρρέει και χθες -συμπαρασυρόμενη από τις αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος των Τούρκων υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών για την υπόθεση Μπράνσον- έφτασε σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου, στο 5,09 προς 1!

Πασχίζοντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την καταφανή κρίση επενδυτικής εμπιστοσύνης -με αποτέλεσμα η τουρκική λίρα να σημειώνει φέτος τις χειρότερες επιδόσεις μετά το βενεζουελάνικο μπολιβάρ- ο «τσάρος» της τουρκικής οικονομίας και προεδρικός γαμπρός, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, υποστήριξε χθες ότι οι αμερικανικές κυρώσεις θα έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στην εθνική οικονομία.

Εκανε λόγο για κερδοσκοπικές ενέργειες, τονίζοντας ότι θα καταστούν άκυρες. Παραμονή των ανακοινώσεων του νέου οικονομικού προγράμματος διά στόματος Ερντογάν, διαβεβαίωσε ότι η χώρα εργάζεται για να διασφαλίσει βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη εξωτερική χρηματοδότηση. Και υπογράμμισε πως προτεραιότητα της Τουρκίας είναι η επίλυση του ζητήματος με την Ουάσινγκτον μέσω του διαλόγου και της διπλωματίας.

Στο μεσοδιάστημα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου έγραφε οργισμένα στο Twitter πως «όσο η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν κατανοεί πως δεν μπορεί με αυτές τις μεθόδους να επιτύχει την ικανοποίηση των παράνομων αιτημάτων της, δεν μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας».

Ο δε υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σόιλου -στον οποίο επιβλήθηκαν κυρώσεις-, τραβούσε άτσαλα το σχοινί γράφοντας στο Twiiter πως η μόνη περιουσία που «διαθέτουμε στην Αμερική» είναι η οργάνωση «FETO» του αυτοεξόριστου στην Πενσιλβανία Φετουλάχ Γκιουλέν: εγκεφάλου κατά την Αγκυρα της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016.

«Αυτόν δεν θα τον αφήσουμε εκεί, θα τον πάρουμε» πρόσθεσε, απειλώντας εμμέσως πλην σαφώς ακόμη και με ανάληψη δράσης από τη MIT, κατά την προσφιλή πια μέθοδο των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών να απάγουν στα εδάφη ξένων χωρών άτομα που η Αγκυρα κατηγορεί για διασυνδέσεις με τους γκιουλενιστές: τον μόνιμο πια εθνικό «μπαμπούλα».

Η πραγματική απειλή

Αυτά, ενώ πάνω από την Αγκυρα κρέμεται σαν δαμόκλειος σπάθη από χθες ο νόμος NDAA, που ενέκρινε το αμερικανικό Κογκρέσο, εδάφιο του οποίου επιβάλλει αναβολή της παράδοσης των μαχητικών F-35 στην Τουρκία. «Εφόσον ο [Αμερικανός πρόεδρος] Τραμπ δεν ασκήσει απροσδόκητα βέτο στο νομοσχέδιο, το αμερικανικό Πεντάγωνο θα πρέπει να προετοιμάσει σχέδιο για το πώς η Τουρκία θα εξαιρεθεί από τη γραμμή παραγωγής αυτού του τύπου αεροσκαφών», γράφει σε χθεσινή ανταπόκριση από την Ουάσινγκτον στην AhvalNews ο Τούρκος δημοσιογράφος Ιλχάν Τανίρ.

«Η σχετική έκθεση θα πρέπει να συνταχθεί εντός 90 ημερών και μέχρι τότε σταματούν οι παραδόσεις F-35 στην Τουρκία», επισημαίνει.

«Εάν σε αυτό το διάστημα δεν έχουν επιλυθεί σημαντικά ζητήματα, όπως η αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 από την Τουρκία, το πιο πιθανό σενάριο είναι το Κογκρέσο να μπλοκάρει εντελώς τις παραδόσεις».

Το επόμενο κρίσιμο τεστ στις σχέσεις Ουάσινγκτον - Αγκυρας έχει οριστεί εντός του διημέρου, με την κατ’ ιδίαν συνάντηση που αποφάσισαν να έχουν οι ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Τουρκίας, Μάικ Πομπέο και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο περιθώριο της διήμερης συνόδου της ASEAN, η οποία αρχίζει σήμερα στη μακρινή Σιγκαπούρη. Δίνοντας το στίγμα, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας χαρακτήρισε «προσήκον μέτρο» τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε βάρος των δύο Τούρκων υπουργών για την υπόθεση Μπράνσον.

«Η Τουρκία τελικά θα υπαναχωρήσει», εκτιμά ο Τίμοθι Ας, στρατηγικός αναλυτής της BlueBay Asset Management, καθώς «γνωρίζουν ότι η αχίλλειος πτέρνα τους είναι η οικονομία».

Αντίθετη άποψη εκφράζει πάντως στο κινεζικό πρακτορείο Xinhua ο Γουέιν Γουάιτ, πρώην αναπληρωτής διευθυντής του Γραφείου Εγγύς Ανατολής και Νότιας Ασίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

«Οι κυρώσεις είναι απίθανο να οδηγήσουν στην απελευθέρωση του Μπράνσον, ενώ θα μπορούσαν να ωθήσουν την Τουρκία να τραβήξει τον δικό της δρόμο», επισημαίνει.

«Για την ακρίβεια, εάν απομακρυνθεί ως προοπτική η καθυστερημένη παράδοση των F-35, ο Ερντογάν μπορεί να μπει στον πειρασμό να προσεγγίσει τη Μόσχα για μια συμφωνία, ώστε να εξασφαλίσει προηγμένα ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη».

Θεωρεί, δε, δεδομένο ότι η Αγκυρα θα συνεχίσει να συντάσσεται στο πλευρό της Ρωσίας και του Ιράν, που βρίσκονται στο στόχαστρο κυρώσεων των ΗΠΑ.

«Μπορεί να είναι μόνο θέμα χρόνου», καταλήγει ο Γουάιτ, «προτού χωρίσουν στην πράξη οι δρόμοι των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Τουρκίας»...