Οι επίγονοι των δικτατόρων κυριαρχούν στις Φιλιππίνες

Φερντινάντ «Μπονγκ Μπονγκ» Μάρκος, γιος του δικτάτορα Φερντινάντ Μάρκος. Σάρα Ντουτέρτε Κάρπιο, κόρη του απερχόμενου αυταρχικού προέδρου των Φιλιππίνων Ροντρίγο Ντουτέρτε. Ενας συνδυασμός που κυριολεκτικά σκοτώνει, με δεδομένες τις κατάφωρες παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων που διεθνείς οργανισμοί έχουν καταδείξει πως έχουν διαπράξει οι δύο πολιτικές οικογένειες οι οποίες αιματοκύλησαν τη χώρα και λεηλάτησαν τα ταμεία της.

Οι δύο «διάδοχοι», που ποτέ δεν αποκήρυξαν τις φρικαλεότητες των «πατριαρχών», είναι οι επικρατέστεροι να κερδίσουν την προεδρία και την αντιπροεδρία, αντίστοιχα, στις σημερινές εκλογές. Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση που δημοσιοποιήθηκε την προηγούμενη Δευτέρα, ο Μάρκος παραμένει μακράν πρώτος για την προεδρία με 56% έναντι 23% της Λένι Ρομπρέδο, αντιπροέδρου του Ντουτέρτε, που έπειτα από χρόνια διαφωνιών μαζί του κατέβηκε ως ανεξάρτητη. Στη δε κάλπη για το αξίωμα της αντιπροεδρίας, που στις Φιλιππίνες εκλέγεται ξεχωριστά από τον πρόεδρο, η Σάρα Ντουτέρτε Κάρπιο, που κατεβαίνει με κοινή σημαία με τον Μάρκος, ηγείται με 55%.

Το ξέπλυμα της δικτατορίας

Πάνω από τρεις δεκαετίες αφότου μια λαϊκή εξέγερση ανέτρεψε τον δικτάτορα Φερντινάντ Μάρκος, ο 64χρονος συνονόματος γιος του φέρεται –αν δεν ανατραπούν οι δημοσκοπήσεις– να επιστρέφει στην εξουσία. Ο πρώην γερουσιαστής «Μπονγκ Μπονγκ» Μάρκος έχει χαρακτηρίσει τη δικτατορία ως «εποχή ευημερίας και εκσυγχρονισμού», κάτι σαν χρυσό αιώνα της χώρας, απαξιώνοντας τα εγκλήματα των χρόνων διακυβέρνησης του πατέρα του. «Ο πατέρας μου ήταν ένας μεγάλος αρχηγός, μια πολιτική ευφυΐα... Η μητέρα μου (σ.σ.: η Ιμέλντα, αυτή με τα 1.000 ζευγάρια παπούτσια) είναι η ύπατη πολιτικός της δυναστείας», έλεγε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο CNN.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, περισσότερα από 3.250 άτομα ήταν θύματα εξωδικαστικών εκτελέσεων, πάνω από 35.000 βασανίστηκαν και κάπου 70.000 σύρθηκαν στις φυλακές στη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου που επέβαλε ο Μάρκος το 1972-1986. Ο δικτάτορας Μάρκος και η σύζυγός του Ιμέλντα επιπλέον έχουν διερευνηθεί και δικαστεί για σωρεία υποθέσεων διαφθοράς, έχοντας καταχραστεί κάπου 10 δισ. δολάρια σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ενώ η χώρα βυθιζόταν στο χρέος που πέρασε από τα 2 δισ. στα 30 δισ. δολάρια.

Η δημοτικότητα του Μπονγκ Μπονγκ έχει σφυρηλατηθεί από μια καλοσχεδιασμένη επικοινωνιακή στρατηγική «ξαναγραψίματος» της Ιστορίας, άρνησης της ιστορικής αλήθειας και καταστροφής της συλλογικής μνήμης: από το ότι στη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου δεν έγιναν καν συλλήψεις ή ότι δεν έχουν οδηγηθεί σε δίκη μέλη της οικογένειας έως συνωμοσιολογικές αναφορές, όπως ότι ο Νοστράδαμος έχει προβλέψει τη νίκη του Φερντινάντ Μπονγκ Μπονγκ Μάρκος φέτος.

Παράλληλα με το ξέπλυμα της οικογένειάς του, διαδίδει αναρίθμητα fake news και κατασυκοφαντεί επικριτές και αντιπάλους, με τη βοήθεια μιας στρατιάς «υπαλλήλων» και ακολούθων στα κοινωνικά Μέσα, όπως αποκαλύπτει ρεπορτάζ της «Washington Post». Τον Ιανουάριο το Twitter κατάργησε 300 λογαριασμούς που προπαγάνδιζαν υπέρ του λόγω «χειραγώγησης». Για παρόμοιους λόγους το Facebook έχει αποσύρει περισσότερα από 400.000 βίντεο, σύμφωνα με το Reuters.

«Δεν μπορούμε να έχουμε ακεραιότητα στις εκλογές αν δεν την έχουμε στα γεγονότα», έλεγε στο Reuters η Μαρία Ρέσα, βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης δημοσιογράφος που με την ενημερωτική της πλατφόρμα Rappler μετέχει στο FactsFirstPH, ένα συνεργατικό σχήμα καταπολέμησης της παραπληροφόρησης όπου μετέχουν 150 οργανώσεις.

Συνεχίζοντας το κληροδότημα του Ντουτέρτε

Καταλυτική στη δημοτικότητα που γνωρίζει ο υιός Μάρκος είναι η στήριξη που του προσφέρει ο σημερινός πρόεδρος και το ότι κατεβαίνει με υποψήφια αντιπρόεδρό του την κόρη του: από τότε που ανακοινώθηκε αυτή η συνυποψηφιότητα, τα ποσοστά του Μάρκος διπλασιάστηκαν.

Αυτή η συμμαχία δεν είναι καινούργια. Ο Ροντρίγο Ντουτέρτε έχει εγκωμιάσει δημόσια τον δικτάτορα Μάρκος. Κι όπως κι εκείνος, επιδόθηκε σε βίαιη καταστολή με τον διαβόητο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών». Από το 2016 οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 6.000 ανθρώπους, ενώ, σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, μπορεί να ξεπερνούν τους 30.000, όπως καταγγέλλει το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (HRW). Η Διεθνής Αμνηστία προσθέτει πως αυτά τα χρόνια επίσης ακτιβιστές, δικηγόροι, συνδικαλιστές, ιθαγενείς έχουν στοχοποιηθεί, δεχτεί επιθέσεις, βασανιστεί ή και δολοφονηθεί.

Τώρα η κόρη του, Σάρα Ντουτέρτε Κάρπιο, εμφανίζεται να κρατά αποστάσεις, αλλά η πραγματικότητα τη διαψεύδει. Δήμαρχος του Νταβάο, όπου είναι γνωστή ως «Γροθιά του Νταβάο», αφότου γρονθοκόπησε επανειλημμένα σερίφη γιατί διαφώνησε μαζί της, είναι έφεδρη στρατιωτικός, οπλοφορεί και παρουσιάζεται ως μια «προσγειωμένη πολιτικός», κοντά στον λαό.

Ποτέ δεν έχει επικρίνει το αιματοκύλισμα που προκάλεσε ο πατέρας της, τις σεξιστικές του εκρήξεις και τις βιτριολικές προσβολές του προς όσους δεν του αρέσουν. Κόρη της πρώτης του συζύγου, δηλώνει πως δεν έχει στενές σχέσεις μαζί του, όμως αυτός στηρίζει αναφανδόν την υποψηφιότητά της. Στην πραγματικότητα ο Ντουτέρτε δεν μπορούσε να είναι υποψήφιος για δεύτερη προεδρική θητεία: έτσι, η συμμαχία με τον Μάρκος και η αντιπροεδρία της κόρης του είναι ο συνδυασμός που θα μπορούσε να τον θωρακίσει απέναντι σε ενδεχόμενες διώξεις. Πόσο μάλλον όταν τον Σεπτέμβριο του 2021 το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε επίσημη έρευνα κατά του Ντουτέρτε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Και πάλι δυσοίωνες ημέρες

Η σχεδόν βέβαιη εκλογή αυτού του διδύμου είναι «χαστούκι για τα θύματα των βασανιστηρίων, των βιασμών, των εξαφανίσεων», έλεγε ένα από αυτά στο Associated Press. Οι επικριτές τους, που τους αποκαλούν «άξονα του κακού», θεωρούν πως η εκλογή τους θα μπορούσε να είναι θανάσιμο πλήγμα για την εύθραυστη δημοκρατία της χώρας, ενισχύοντας τον έλεγχό τους στους ήδη αδύναμους θεσμούς.

«Ο Μάρκος θα έχει την εξουσία να υπονομεύσει τους θεσμούς που δημιουργήθηκαν ακριβώς για να αντιμετωπίσουν την κατάχρηση εξουσίας που χαρακτήρισε τον πατέρα του», λέει η πολιτική αναλύτρια Νικόλ Κουράτο, θυμίζοντας πως η οικογένεια είναι κατηγορούμενη σε τουλάχιστον 40 δικαστικές υποθέσεις που αφορούν την περιουσία της.

Ως πρόεδρος ο Μάρκος θα μπορεί να διορίσει τον επικεφαλής της Προεδρικής Επιτροπής Χρηστής Διαχείρισης, η οποία έχει στην αρμοδιότητά της την έρευνα και ανάκτηση της περιουσίας που έκλεψε από το κράτος η οικογένεια Μάρκος. Οπως και τον Συνήγορο του Λαού, που διερευνά καταγγελίες για διαφθορά κατά της κυβέρνησης, αλλά και τον επικεφαλής της Φορολογικής Αρχής, στην οποία η οικογένεια χρωστά 3,9 δισ. δολάρια.

«Δεν χρειάζεται να επιβάλουν στρατιωτική δικτατορία… Κληρονομούν μια αστυνομία που έχει ποσοστώσεις για φόνους», έλεγε στην Deustche Welle η Μάι Ροντρίγες, διευθύντρια του Ιδρύματος Bantayog, που βοηθάει θύματα της δικτατορίας του Μάρκος, ένα από τα οποία υπήρξε και η ίδια. «Μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτό τον κατασταλτικό μηχανισμό για να καταστείλει τις διαμαρτυρίες», που, όπως εκτιμά, θα ξεσπάσουν μόλις εκλεγούν.