Λιβύη: αλλαγή σκηνικού από την παραίτηση της ελεγχόμενης από τον Χάφταρ κυβέρνησης του Τομπρούκ

Επειτα από ένα Σαββατοκύριακο λαϊκής αναταραχής (και) στην ανατολική Λιβύη, που πυροδότησε η γενικευμένη δυσαρέσκεια από τη διαφθορά και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης -πλην υποκινήθηκε, κατά την πλευρά Χάφταρ, από το δίπολο Τουρκίας και Κατάρ-, η μη αναγνωρισμένη διεθνώς λιβυκή κυβέρνηση με έδρα το Τομπρούκ υπέβαλε αίφνης την παραίτησή της.

Είχαν προηγηθεί ταραχές σε διάφορες πόλεις στα ανατολικά. Οι σοβαρότερες ήταν στη Βεγγάζη: πόλη-προπύργιο του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, με πυρπόλυση ακόμη και του αρχηγείου της παράλληλης λιβυκής κυβέρνησης στα ανατολικά.

H («καπελωμένη» από τις ΗΠΑ) αποστολή του ΟΗΕ στη Λιβύη, UNSMIL, εξέφρασε «βαθιά ανησυχία» για τις αναφορές περί ενός νεκρού και τριών τραυματιών στις τάξεις των διαδηλωτών από πυρά των τοπικών δυνάμεων που είναι πιστές στον Χάφταρ. Εκπρόσωπος του τελευταίου τόνισε ότι η διοίκηση της ανατολικής Λιβύης στηρίζει τους «ειρηνικούς διαδηλωτές», αλλά δεν θα επιτρέψει την «ομηρία» τους από «τρομοκράτες και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα».

Η τύχη εν τω μεταξύ της παράλληλης λιβυκής κυβέρνησης υπό τον Αμπντάλα αλ Θάνι παραμένει στον αέρα, αναμένοντας την έγκριση της παραίτησής της από την αιρετή, διεθνώς αναγνωρισμένη Βουλή της Λιβύης, που είναι εξίσου σύμμαχος του Χάφταρ και επίσης εδρεύει στο Τομπρούκ.

Ο ολοένα και πιο ισχυροποιημένος πολιτικά πρόεδρός της -συνομιλητής της Μόσχας και εσχάτως και της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Τρίπολης υπό τον Φάγεζ αλ Σαράτζ- Ακίλα Σάλεχ Ισα ανακοίνωσε ότι η παραίτηση θα εξεταστεί στην επόμενη συνεδρίαση της λιβυκής Βουλής, χωρίς όμως να έχει οριστεί το πότε.

Μόλις την περασμένη Παρασκευή εν τω μεταξύ είχε κατηγορήσει -σε μια πρόδηλη μετάθεση ευθυνών- τόσο την (διεθνώς αναγνωρισμένη, πλην ακραιφνώς τουρκόφιλη) κυβέρνηση Σαράτζ (που επίσης βρίσκεται εδώ και εβδομάδες αντιμέτωπη με τη λαϊκή οργή αλλά και με διογκούμενα προβλήματα στο εσωτερικό της), όσο και την Κεντρική Τράπεζα της χώρας ότι αψηφούν τα ανατολικά εδάφη.

Φαίνεται ότι «οι Λίβυοι έχουν πια χάσει την υπομονή με τους ηγέτες τους» γράφει η ανταποκρίτρια του BBC στη βόρεια Αφρική, Ράνα Τζαουάντ. Και «είναι αυτή η εξαντλημένη υπομονή των πολιτών, εν μέσω διαρκούς αστάθειας, που συνιστά τη μεγαλύτερη πια πρόκληση για όλες τις ένοπλες και πολιτικές ομάδες, παρά η παραίτηση ενός εκ των γηγενών μπλοκ».

Αντικρουόμενων γεωπολιτικών συμφερόντων επιτρεπόντων, πάντως, διαφαίνεται τις τελευταίες ημέρες μια συντονισμένη προσπάθεια εξεύρεσης πολιτικής λύσης στην πολυετή κρίση που ταλανίζει την πλουσιότερη σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου χώρα της Αφρικής. Ηδη:

1. έχουν πρακτικά σιγήσει τα όπλα μετά και τη διπλή -από την Τρίπολη και το Τομπρούκ- ανακοίνωση κατάπαυσης του πυρός, που με μισόλογα απέρριψε και έπειτα αποδέχτηκε ο Χάφταρ, με την προσμονή ότι θα αποφευχθεί μια γενικευμένη σύγκρουση για το στρατηγικής σημασίας λιμάνι της Σύρτης, κρίσιμο πετρελαϊκό κόμβο,

2. εντείνονται οι πολιτικές διαβουλεύσεις εν όψει του ενδολυβικού διαλόγου, που αρχίζει στη Γενεύη αυτήν την Πέμπτη με ζητούμενο τον σχηματισμό μιας νέας, πολυσυλλεκτικής αυτή τη φορά, κυβέρνησης εθνικής ενότητας και τη διενέργεια εκλογών (πληροφορίες λιβυκών ΜΜΕ κάνουν λόγο για τον Δεκέμβριο),

3. η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λιβύη ανακοίνωσε ότι ο στρατάρχης Χάφταρ δεσμεύτηκε να τερματίσει άμεσα τον πολύμηνο αποκλεισμό των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της χώρας, χωρίς να έχει διαψευστεί από την πλευρά του LNA, αλλά και χωρίς να έχει ακόμη επιβεβαιωθεί επί του πρακτέου.

Οχι τυχαία η UNSMIL έσπευσε να συνδέσει τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στα δυτικά και στα ανατολικά της Λιβύης με «την επείγουσα ανάγκη άρσης του πετρελαϊκού αποκλεισμού» για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του λιβυκού πληθυσμού, καθώς και μiας «πλήρους και αποτελεσματικής» πολιτικής διευθέτησης που θα αποτρέψει την κλιμάκωση του εμφυλίου. Ερώτημα και ζητούμενο παραμένει φυσικά η αξιοπιστία των συνομιλητών εντός κι εκτός των λιβυκών συνόρων...

Την Κυριακή ο επικεφαλής του τουρκο-λιβυκού Επιχειρηματικού Συμβουλίου του DEİK (Συμβουλίου Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων, με έδρα την Κωνσταντινούπολη), Μουρτάζα Καρανφίλ, δήλωσε στο πρακτορείο Anadolu ότι «οι τουρκικές ενεργειακές εταιρείες θα πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο στα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Λιβύης». Προς τούτο, υποστήριξε, διερευνάται ήδη η πιθανότητα υπογραφής συμφωνίας με το (ιδιωτικό) Λιβυκό Συμβούλιο για το Πετρέλαιο και το Φυσικό Αέριο κατόπιν αιτήματος των τελευταίων.

Μιλώντας ανωνύμως στο πρακτορείο Bloomberg Τούρκος αξιωματούχος ισχυρίστηκε ότι οι δύο πλευρές συζητούν επί χερσαίων και θαλάσσιων «οικοπέδων». «Το προσεχές διάστημα», τόνισε ο Καρανφίλ, «σκοπεύουμε να υπογράψουμε συμφωνία για αυτό το ζήτημα. Και πιστεύουμε», υπογράμμισε, «ότι αυτό θα δημιουργήσει έναν αδιάσπαστο διάδρομο μεταξύ ημών και της Λιβύης».