Ενας φυσικός εξώστης στα αρκαδικά βουνά

Στη Βόρεια Κυνουρία, στις βορειοδυτικές απολήξεις του Πάρνωνα, εκεί όπου το μοραΐτικο βουνό γέρνει σκαλοπάτι σκαλοπάτι προς το αρκαδικό υψίπεδο, συναντάμε σε ύψος 1.000 μέτρων,το χωριό Ανω Δολιανά.

Παρότι αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό με εύκολη πρόσβαση από τις περισσότερες πόλεις της Πελοποννήσου αλλά και από την Αθήνα, διατηρεί ωστόσο την αυθεντική του ατμόσφαιρα, καθώς από το 2003 έχει χαρακτηριστεί «Παραδοσιακός Οικισμός» με προεδρικό διάταγμα. Ενδεικτικά τα Ανω Δολιανά απέχουν 175 χλμ. από την Αθήνα, 25 χλμ. από την Τρίπολη, 65 χλμ. από τη Σπάρτη, 100 χλμ. από την Καλαμάτα και 95 χλμ. από την Κόρινθο μέσω των σύγχρονων αυτοκινητόδρομων. Το χωριό διαθέτει μικρούς παραδοσιακούς ξενώνες, εξαιρετικές ταβέρνες και γραφικά καφέ, ιδανικά για ξεκούραση έπειτα από περιηγήσεις στην ορεινή φύση.

Δύο χωριά, μία ιστορία

Τα Ανω Δολιανά υπήρξαν στο παρελθόν θερινός τόπος διαμονής των κατοίκων των Κάτω Δολιανών, τα οποία βρίσκονται επίσης στη Βόρεια Κυνουρία, προς τον Αργολικό κόλπο, κοντά στο Αστρος. Καθώς η κύρια δραστηριότητα των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία, οι βοσκοί, ακολουθώντας την παράδοση που ισχύει σε όλη την Ελλάδα, αναζητούσαν το καλοκαίρι -με αφετηρία την εορτή του Αγίου Γεωργίου- βοσκοτόπια με φρέσκο χορτάρι. Ετσι, μετακινούνταν στις πλαγιές του Πάρνωνα, όπου και δημιουργήθηκαν τα Ανω Δολιανά. Οταν έφτανε η εορτή του Αγίου Δημητρίου και ξεκινούσαν τα πρώτα κρύα, οι κτηνοτρόφοι επέστρεφαν με τα κοπάδια τους στα Κάτω Δολιανά όπου και διαχείμαζαν.

Σήμερα, τα Κάτω Δολιανά είναι ένα μεγαλύτερο χωριό με περισσότερους μόνιμους κατοίκους, ενώ τα Ανω Δολιανά διατηρούν τη γοητεία ενός αυθεντικού ορεινού χωριού. Η μεταξύ τους απόσταση είναι περίπου 30 χλμ. (20 λεπτά οδικώς).

Η Μάχη των Δολιανών

Τα Ανω Δολιανά έμειναν στην Ιστορία χάρη στη θρυλική μάχη της 18ης Μαΐου 1821, όπου ο Νικηταράς με 200 συμπολεμιστές του κράτησε το χωριό απέναντι σε 2.000 Τούρκους. Το σχέδιο του Κολοκοτρώνη για την κατάληψη της Τριπολιτσάς ήταν απλό και ευφυές: πρώτα έθεσε ως στόχο τα γύρω χωριά, καταλαμβάνοντάς τα ένα προς ένα. Στρατηγική θέση κατείχαν τα Δολιανά, την άμυνα των οποίων ανέθεσε στον Νικήτα Σταματελόπουλο.

Τη νύχτα της 17ης Μαΐου μια τουρκική δύναμη 2.000 ανδρών ξεκίνησε από την Τριπολιτσά με σκοπό να σπάσει τον ελληνικό κλοιό και να ανοίξει δρόμο προς τον Μυστρά και το Αργος. Ο Νικηταράς με 200 άνδρες οχύρωσε τρία πέτρινα σπίτια και έκοψε τα περάσματα. Παράλληλα, οι οπλαρχηγοί Μητρομάρας, Κωνσταντόπουλος, Τερζάκης και Καρζής έστησαν ταμπούρια σε καίρια σημεία.

Η μάχη ξεκίνησε στις 18 Μαΐου και ήταν σύμφωνα με τους ιστορικούς εξαιρετικά σφοδρή. Τα σώματα των Ελλήνων επαναστατών όχι μόνο προέβαλαν ισχυρή αντίσταση, αλλά και με συνεχείς εφορμήσεις και με πρωτεργάτη τον Νικήτα Σταματελόπουλο ανάγκασαν τους Τούρκους σε υποχώρηση καταστρέφοντας και μερικά κανόνια. Στις μάχες που έγιναν σώμα με σώμα ο Σταματελόπουλος διακρίθηκε όχι μόνο για τις στρατηγικές και ηγετικές του ικανότητες, αλλά και για τη γενναιότητά του. Μάλιστα από εκείνη τη μάχη και μετά, κέρδισε το προσωνύμιο με το οποίο πέρασε στην Ιστορία ως «Νικηταράς ο Τουρκοφάγος». Στην οικία των αδελφών Χριστοφίλη, που είναι ένα από τα σπίτια που οχύρωσε ο Νικηταράς, στεγάζεται σήμερα το Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο Δολιανών.

Περίπατοι στο χωριό και στις γύρω εξοχές

Περπατήστε στις παραδοσιακές γειτονιές των Ανω Δολιανών, θαυμάστε τα παλιά πέτρινα σπίτια και απολαύστε τη μοναδική θέα στα γύρω αρκαδικά βουνά και στο οροπέδιο της Τρίπολης. Δυστυχώς σε αυτό το σημείο θα πρέπει για μια ακόμη φορά να αναφέρουμε ότι το εντυπωσιακό ανάγλυφο της αρκαδικής γης πλέον διαταράσσουν όλο και περισσότερες θηριώδεις ανεμογεννήτριες που με την παρουσία τους τείνουν να μετατρέψουν αυτόν τον ευλογημένο και ιστορικό τόπο σε βιομηχανικό τοπίο. Μια όμορφη διαδρομή ξεκινά από το κέντρο του χωριού.

Στη συνέχεια ακολουθώντας τον επαρχιακό δρόμο, καταλήγει στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη (περίπου 1.500 μέτρα), χτισμένη πάνω στον βράχο. Η θέα από εδώ προς το χωριό είναι πολύ όμορφη. Σε αρκετά σημεία της διαδρομής υπάρχουν δροσερές βρύσες για να ξαποστάσετε. Επίσης στο παρακείμενο ρέμα, αν έχει ένα βροχερό και με αρκετά χιόνια χειμώνα, κυλά ένας μικρός καταρράκτης που αξίζει να αναζητήσετε. Η περιοχή γύρω από την εκκλησιά είναι διαμορφωμένη από το δασαρχείο με ξύλινες γεφυρούλες και σημεία για στάση και ξεκούραση.

Κοντά στο χωριό περνάει το διεθνές μονοπάτι Ε4 στο οποίο μπορούν να πραγματοποιηθούν αρκετές κοντινές αλλά και μεγαλύτερες πεζοπορικές διαδρομές που ξεδιπλώνονται σε μια σχετικά ήπια τοπιογραφία την οποία καλύπτουν μικτά δάση από καστανιές και βελανιδιές. Ρωτήστε τους ντόπιους να σας υποδείξουν κάποιες από αυτές. Η πλέον δημοφιλής είναι η λεγόμενη «κυκλική διαδρομή» που ξεκινά από το κέντρο του χωριού και ξεδιπλώνεται σε σημαδεμένο μονοπάτι. Περνά μέσα από το ρέμα του Αϊ-Γιάννη, μπαίνει στο καστανόδασος και επιστέφει και πάλι στο χωριό (σύνολο διαδρομής 4,5 χιλιόμετρα).

Διαμονή

● «Ξενώνας Εράσμιον» τηλ. 2710 234073
● «Θόλος» τηλ. 2710 

🔴 Για όλες τις πεζοπορικές διαδρομές γύρω από τα Ανω Δολιανά θα έρθετε σε επαφή με τον Γιώργο στο καφέ «Ονειρολόγιο», ο οποίος είναι πιστοποιημένος συνοδός βουνού, τηλ. 6972582918. Φυσικά εννοείται πως πάντα βγαίνοντας στο βουνό θα πρέπει να φοράμε κατάλληλα παπούτσια για περπάτημα σε ορεινό έδαφος, αδιάβροχα και να έχουμε μαζί μας ένα σακίδιο με τα σχετικά απαραίτητα (παγούρι με νερό, κάλτσες, ένα επιπλέον πανωφόρι και ένα μικρό φαρμακείο).

🔴 Στο κέντρο των Ανω Δολιανών, κάτω από τον εμβληματικό ναό της Παναγίας θα βρείτε την παραδοσιακή ταβέρνα, ο «Θόλος». Για μεζεδάκια από τα χέρια της κ. Βίκυς και σπιτικό ρακόμελο θα πάτε στο μεζεδοπωλείο-καφενείο «Ονειρολόγιο». Δοκιμάστε οπωσδήποτε κάστανα τηγανητά -ιδανικός μεζές για τσίπουρο- και «τσιουκαλόκαφτο» (βραστό κρασί με βότανα). Επίσης υπάρχει το καφέ «Κυρα-Βούλη» με υπέροχα γλυκά του κουταλιού.

📍 www.viewsofgreece.com