Στην πιο απόμακρη και ορεινή πλευρά του νομού Ευρυτανίας, θα συναντήσουμε δύο ιστορικά χωριά, με ήπια τουριστική ανάπτυξη και μοναδική φύση, έτοιμα να υποδεχθούν τους λάτρεις του χειμερινού βουνού. Για να φτάσετε στο Κρίκελλο και τη Δομνίστα, θα χρειαστεί να ακολουθήσετε μια διαφορετική διαδρομή από εκείνη που οδηγεί τους επισκέπτες στο Καρπενήσι, στο χιονοδρομικό κέντρο ή στα δημοφιλή Μικρό και Μεγάλο Χωριό. Αν έρχεστε από τη Λαμία, μετά τις Ράχες Τυμφρηστού, δεν θα συνεχίσετε προς τη νέα σήραγγα, αλλά θα στρίψετε και θα ακολουθήσετε τις πινακίδες προς Κρίκελλο και Δομνίστα. Από εκεί και πέρα, ξεκινά μια εκπληκτική ορεινή διαδρομή που υπόσχεται να σας κόψει την ανάσα.
Ο ασφάλτινος δρόμος διατρέχει υψόμετρο 1.350 - 1.500 μέτρων πάνω στη δασωμένη ράχη, η οποία ενώνει τα βουνά Καλιακούδα και Κοκκάλια. Η θέα είναι μαγευτική, καθώς απλώνεται τόσο προς τα Ευρυτανικά βουνά όσο και προς εκείνα της Φωκίδας. Για αρκετά χιλιόμετρα το βλέμμα συναντά μόνο ελατοσκέπαστες πλαγιές και χιονισμένες κορυφογραμμές που κόβουν την ανάσα. Στο μέσον αυτής της μοναδικής διαδρομής, η οποία σε πολλά σημεία τον χειμώνα απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, λόγω παγετού, θα βρείτε μια πινακίδα που οδηγεί στο μνημείο της θέσης «Κοκκάλια». Ιστορικά, εδώ, το 279 π.Χ., οι Ευρυτάνες και οι Αιτωλοί συνέτριψαν τις γαλατικές φυλές που είχαν εισβάλει στην Ελλάδα. Οι σοροί των εισβολέων έμειναν άταφες και τα κόκαλά τους, ακόμη και σήμερα, είναι διάσπαρτα στην περιοχή.
Κρίκελλο, κρυμμένο μέσα στα έλατα
Από τη στιγμή που θα αφήσετε τον κεντρικό δρόμο Λαμίας - Καρπενησίου, θα χρειαστεί να διανύσετε 16 χιλιόμετρα, για να αντικρίσετε τις στέγες του Κρίκελλου να ξεπροβάλλουν στον ορίζοντα. Ο οικισμός βρίσκεται σε υψόμετρο 1.120 μέτρων, χτισμένος σε μια ήπια αλλά δασωμένη πλαγιά. Στον πυρήνα του οικιστικού ιστού δεσπόζει η μεγάλη πλατεία του Αγίου Νικολάου, όπου βρίσκεται και η ομώνυμη εκκλησία, χτισμένη το 1903. Τα επτά υπεραιωνόβια πλατάνια και οι κρήνες με τρεχούμενο νερό συνθέτουν ένα γραφικό σκηνικό. Τριγύρω, παραδοσιακές ταβέρνες και παλιά καφενεία συμπληρώνουν την εικόνα.
Το Κρίκελλο, αν και σήμερα είναι ένα μικρό χωριουδάκι, υπήρξε ωστόσο, μέχρι τον Μεσοπόλεμο, ένα μεγάλο κεφαλοχώρι, με περίπου 3.000 μόνιμους κατοίκους, ενώ ήταν η έδρα του τέως Δήμου Ευρυτάνων. Ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα, όταν επτά μικρότεροι οικισμοί ενώθηκαν γύρω από τη φημισμένη πηγή «Σωληνάρια».
Σήμερα, το χωριό διαθέτει μικρούς ξενώνες, δύο ποιοτικές ταβέρνες, το καφέ «Μαντζάτο», που σερβίρει σπιτικά γλυκά κουταλιού και ροφήματα από ντόπια βότανα.
Με αφετηρία την πλατεία του Αγίου Νικολάου, μπορείτε να απολαύσετε βόλτες προς κοντινές τοποθεσίες και εκκλησάκια με ιστορική και συναισθηματική σημασία για τους ντόπιους. Αν βρίσκεστε στο Καρπενήσι και θέλετε να έρθετε κατευθείαν στο Κρίκελλο, μπορείτε να ενημερωθείτε από την τροχαία αν ο δρόμος είναι ανοιχτός από το χιόνι και να ακολουθήσετε την εσωτερική διαδρομή που περνά από τα χωριά Κλαυσί, Μουζίλο, Ανιάδα, Συγκρέλλο, διανύοντας συνολικά 26 χιλιόμετρα, όλα σε ασφαλτόδρομο.
Δομνίστα, καταφύγιο στο βουνό
Από το Κρίκελλο, ο δρόμος κατηφορίζει προς τη Δομνίστα, περνώντας από τον Κρικελλοπόταμο, έναν από τους παραπόταμους του Τρικεριώτη ποταμού. Χαμηλότερα, στην καρδιά του φαραγγιού, ο ποταμός δημιουργεί το απαράμιλλο τοπίο του φαραγγιού «Πάντα Βρέχει». Από το γεφύρι, θα ανηφορίσετε για ακόμα 4 χιλιόμετρα έως τις γειτονιές της ιστορικής Δομνίστας, η οποία απλώνεται σε υψόμετρο 1.000 μέτρων. Κοντά στη θέση του σημερινού οικισμού βρισκόταν η αρχαία Ευρυτανική πόλη Φαντινός, υπολείμματα της οποίας είναι ακόμη και σήμερα ευδιάκριτα. Μέχρι τον Μεσοπόλεμο, η Δομνίστα ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο, καθώς εδώ λειτουργούσαν μικρά εμπορικά μαγαζιά και εργαστήρια, τα οποία έφτιαχναν βαρέλια και σαμάρια. Υπήρχαν σιδεράδικα, οικιακές υφαντουργίες, ραφτάδικα και τσαγκαράδικα.
Η Δομνίστα σήμερα διαθέτει μια στοιχειώδη τουριστική υποδομή με ξενώνα, εξαιρετική ταβέρνα («Μέτοικος») και λαογραφικό μουσείο. Από εδώ, ο δρόμος συνεχίζει προς τα Ναυπακτικά χωριά και την τεχνητή λίμνη του Εύηνου. Η διαδρομή αυτή τον χειμώνα γίνεται αρκετά δύσκολη λόγω πάγου, χιονιού αλλά και συχνών κατολισθήσεων.
Αν έχετε όμως διάθεση, αξίζει να πάτε μέχρι το κεφαλάρι της «Τρανής Βρύσης» (12 χλμ.) ή να επισκεφθείτε τα απόμερα χωριά Ροσκά, Ψιανά, Στάβλοι και Αμπλιανη. Για το «Πάντα Βρέχει» ούτε λόγος, βέβαια, για επίσκεψη αυτήν την εποχή, αφού το ποτάμι έχει πολύ νερό και η διάβαση του φαραγγιού είναι αδύνατη και, φυσικά, επικίνδυνη.
Στα χνάρια του Αρη
Στις 7 Ιουνίου του 1942, στη Δομνίστα, ένα ολιγάριθμο ένοπλο τμήμα με μπροστάρη τον Αρη Βελουχιώτη, κρατώντας την ελληνική σημαία του σχολείου του Κρίκελλου, η οποία του παραδόθηκε από τον δάσκαλο του χωριού Β. Παπανικολάου, διακήρυξε και επίσημα την απόφαση του λαού για ένοπλη αντίσταση. Ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, αφού έβγαλε έναν σύντομο αλλά θερμό πατριωτικό λόγο και θέλοντας να παραλληλίσει τον ξεσηκωμό με αυτόν του 1821, ζήτησε από τον παπα-Φαρμάκη να ευλογήσει τα όπλα των ανταρτών.
Ετσι, η Δομνίστα πέρασε στην ιστορία σαν το πρώτο χωριό που απελευθερώθηκε –έστω και τυπικά– από τον ναζιστικό ζυγό! Ενα μικρό μνημείο, λίγο έξω από τον οικισμό, θυμίζει αυτήν τη σημαντική στιγμή της πρόσφατης ιστορίας μας.
Στρεβλή πραγματικότητα…

Για μια ακόμη φορά είμαστε στη δυσάρεστη θέση να αναφέρουμε ότι σχεδόν το σύνολο της παρουσιαζόμενης αυτής περιοχής, με τα άσπιλα από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις ορεινά τοπία και τους πολύτιμους οικότοπους με τη σπάνια βιοποικιλότητα, κινδυνεύει άμεσα από την εγκατάσταση αιολικών βιομηχανικών μονάδων παραγωγής ενέργειας. Οι δυνατότητες ήπιας ανάπτυξης του ορεινού αυτού όγκου που θα βασίζεται στον βιωματικό τουρισμό, τις εναλλακτικές δραστηριότητες και την παραγωγή τοπικών προϊόντων υψηλής ποιότητας είναι πραγματικά τεράστιες. Δυστυχώς, αυτή η μαγική τοπιογραφία της Ελλάδας, για την οποία όλοι σήμερα με υπερηφάνεια μιλάμε, τα αμέσως επόμενα χρόνια θα έχει βάναυσα αλλοιωθεί!
Η πολιτεία, αντί να προστατεύσει αυτά τα μοναδικά ανόθευτα ορεινά οικοσυστήματα, που σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση θεωρούνται δημόσιο αγαθό και πολύτιμος εθνικός πόρος, τα παραχωρεί στις εταιρείες ενέργειας, που σύντομα θα τα μετατρέψουν σε βιομηχανικά τοπία!
Οσοι ευκολόπιστοι ακόμη υποστηρίζουν ότι η παραγωγή ενέργειας από παρόμοιες εγκαταστάσεις είναι «πράσινη» και «καθαρή», ας ρίξουν μια ματιά πώς κατάντησαν οι παραγωγοί ενέργειας τα Ακαρνανικά Ορη, την περιοχή της Καρυστίας, το Βέρμιο, τα βουνά Ασκιο και Κασιδιάρης και μεγάλα τμήματα της οροσειράς της Ροδόπης.
Είναι πλέον ολοφάνερο: δεν είναι «στραβός ο γιαλός» αλλά «στραβά αρμενίζουμε», αφού με τόση ευκολία καταστρέφουμε τη μελλοντική φυσική κληρονομιά των παιδιών μας!
Διαμονή
Κρίκελλο
● «Ξενώνας Αριάνδη», τηλ. 22370 71120
● «Το αρχοντικό», τηλ. 697282 8475
● «7 Ουρανοί», τηλ. 22370 71160
● «Archontiko Aiolides», τηλ. 22370 71093 & 6972217574
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας